-
1 total
adj.1 total (completo) (cifra, coste).2 fab (informal) (fantastic).adv.basically, in a word.total que me marché so anyway, I lefttotal, ¿qué más da? what difference does it make anyway?intj.in short.Total,nadie acudió a su trabajo! In short, nobody came to work!m.1 total (suma).me da un total de 580 libras I make it »5802 whole (totalidad, conjunto).el total del grupo the whole groupnos costó 200 dólares en total it cost us 200 dollars in total o allen total fuimos más de treinta personas in total there were more than thirty of us* * *► adjetivo1 total, complete, overall1 (totalidad) whole2 (suma) total, sum► adverbio1 (en conclusión) in short, so■ total, fue un fracaso in short, it was a failure■ total, que se fueron porque quisieron they left because they wanted to2 (al fin y al cabo) after all■ total, para lo que me sirve... after all, for all the good it is to me...\en total in all* * *noun m. adj.* * *1. ADJ1) (=absoluto) [éxito, fracaso] total2) (=global) [importe, suma] total3) * (=excelente) smashing, brilliant2. ADV1) (=resumiendo) in short, all in all; (=así que) sototal que — to cut a long story short, the upshot of it all was that...
total, que no fuimos — so we didn't go after all
total, que vas a hacer lo que quieras — basically then you're going to do as you please
2) (=al fin y al cabo) at the end of the daytotal, ¿qué más te da? — at the end of the day, what do you care?
total, usted manda — well, you're the boss after all
3.SM (=suma total) total; (=totalidad) whole* * *Ib) ( global) <costo/importe> totalIImasculino totalIII¿cuánto es el total? — how much is it altogether?
adverbio (indep) (fam)a) ( al resumir una narración) so, in the endtotal, que me di por vencida — so in the end I gave up
b) (expresando indiferencia, poca importancia)total, a mí qué — (fam) what do I care anyway
total, mañana no tienes que trabajar — after all, you don't have to go to work tomorrow
* * *Ib) ( global) <costo/importe> totalIImasculino totalIII¿cuánto es el total? — how much is it altogether?
adverbio (indep) (fam)a) ( al resumir una narración) so, in the endtotal, que me di por vencida — so in the end I gave up
b) (expresando indiferencia, poca importancia)total, a mí qué — (fam) what do I care anyway
total, mañana no tienes que trabajar — after all, you don't have to go to work tomorrow
* * *total11 = tally [tallies, pl.], total, count, grand total.Ex: As the various parts of the record are entered, the document summary indicates the additions by the tallies opposite the record parts.
Ex: Someone must read a total on the card, so that the machine can add its computed item to it.Ex: Not much data beyond loan counts was available and re-keying and remanipulations were frequently needed to make the information useful.Ex: The grand total of 4,300 exhibitors was 4 per cent up on 1996.* de un total de + Cantidad = out of a total of + Cantidad.* el total de = the total sum of, the sum total of.* total comprometida = encumbrance.* total comprometido = accrual.* total de calorías = calorie count.* total de préstamos = circulation figures.* total devengado = encumbrance, accrual.* un total de = a universe of, a total of.total22 = complete, full [fuller -comp., fullest -sup.], thorough, total, end to end, supine, unrelieved, utter, gavel to gavel, systemic, overarching, ultimate, avowed, out-and-out, certified, unmitigaged, fully blown, unreserved.Ex: The main entry is the complete catalogue record of the document.
Ex: Since recall goes up as precision goes down, it is clearly not possible to achieve in general a system which gives full recall at the same time as full precision.Ex: Timely and thorough planning is essential.Ex: This situation requires a very skilled information worker if total disaster is to be avoided.Ex: Next morning the heap, now damp right through, was set up on one end of the horse (later called the bank), a bench long enough to take two piles of paper end to end, and about as high as the coffin of the press.Ex: 'I was saying that we shouldn't have a supine acceptance for temporary limitations'.Ex: Although the slave narratives were usually intended to serve in the cause of abolition, not all of them were bitter, unrelieved tirades against the institution of slavery, but rather there were frequently moments of relieving laughter.Ex: There is little to be said for this grudging acceptance or utter rejection of pseudonyms.Ex: A survey of state legislators finds that lawmakers support expanding television coverage of legislative proceedings to include gavel to gavel programming.Ex: There is a need for an examination of the whole process of information dissemination from a 'systemic' framework.Ex: There appears to be an unhealthy tendency among information technology professionals to elevate any single, highly successful practical experience instantly into an overarching paradigm for managerial success.Ex: The whole project is undeniably full of sentimental, cinephiliac rapture, but it provided the ultimate opportunity for filmmakers to talk feverishly about the basic nature of their medium.Ex: Anne Bogart's novel combines avowed misogyny with postfeminist frolic.Ex: Such an appraoch is unlikely to improve the social sciences unless valid informaton can first be distinguished from out-and-out incorrect information.Ex: She is a certified TV-addict -- you simply cannot talk to her when she's glued to the box.Ex: Only Bush could take a horrible situation and create an unmitigated disaster.Ex: This time it's a hairline fracture rather than a fully blown break of a metatarsal, however the result is the same.Ex: It is also important that we all give them our unreserved support.* de movimiento total = full-motion.* en total = all told, altogether, in all, overall, in total, in toto.* fracaso total = complete failure.* integración total = seamlessness.* la suma total de = the total sum of, the sum total of.* limpieza total = clean sweep.* Número + en total = Número + in number.* oscuridad total = pitch blackness, pitch darkness.* rechazo total = bold statement against.* síndrome de alergia total = total allergy syndrome.* siniestro total = write-off [writeoff].* suma total = sum total, count.* total atención = undivided attention.* * *1 (absoluto) ‹desastre/destrucción› total; ‹éxito› resounding ( before n), totalla película fue un fracaso total the film was a total o an utter failureun cambio total a complete change2 (global) ‹coste/importe› totaltotal¿cuánto es el total? what's the total?, what does it all come to?, how much is it altogether?el total de las pérdidas/ganancias the total losses/profitsel total asciende a $40.000 the total amounts to o comes to o is $40,000afecta a un total de 600 personas it affects a total of 600 peopleen total altogetherson 5 euros en total that's 5 euros altogether1 (al resumir una narración) so, in the endtotal, que me di por vencida so in the end I gave up2(expresando indiferencia, poca importancia): ¿por qué no te quedas? total, mañana no tienes que trabajar why not stay? I mean o after all, you don't have to go to work tomorrow* * *
total adjetivo
‹ éxito› resounding ( before n), total;
‹ cambio› complete
■ sustantivo masculino
total;
■ adverbio ( indep) (fam) ( al resumir una narración) so, in the end;
total, que me di por vencida so in the end I gave up
total
I adjetivo total
un desastre total, a complete o total disaster
eclipse total, total eclipse
II sustantivo masculino
1 total
el total de la población, the whole population
el total de los trabajadores, all the workers
en total costó unas dos mil pesetas, altogether it cost over two thousand pesetas
2 Mat total
III adv (en resumen) so: total, que al final María vino con nosotros, so, in the end Maria came with us
fam (con indiferencia) anyway: total, a mí no me gustaba, I didn't like it anyway
' total' also found in these entries:
Spanish:
absoluta
- absoluto
- aforo
- completa
- completo
- desconocimiento
- esclarecimiento
- importe
- montante
- monto
- parque
- radical
- suma
- sumar
- toda
- todo
- totalizar
- global
- integral
- liquidación
- miramiento
- monta
- perdido
- pleno
- ser
- silencio
English:
absolute
- all
- altogether
- bedlam
- capacity
- come to
- complete
- dead
- dedication
- dismal
- disregard
- full
- grand total
- ignorance
- in
- overall
- perfect
- rank
- raving
- reversal
- sell-out
- serve out
- sheer
- subtotal
- sum
- tell
- total
- unqualified
- utter
- write off
- write-off
- account
- add
- come
- count
- disarray
- downright
- flat
- grand
- grid
- gross
- implicit
- matter
- number
- out
- recall
- run
- swell
- virtual
- write
* * *♦ adj1. [cifra, coste, gasto] total;el importe total de las inversiones the total amount of the investments2. [confianza, rechazo, ruptura] total, complete;actúa con total libertad she acts completely freely, she has complete freedom of action;su influencia en ellos es total he has overwhelming influence over them♦ nm1. [suma] total;el total de visitantes del museo alcanzó los tres millones the total number of visitors to the museum reached three million;me da un total de 580 I make it 580Cont total actualizado running total;total de ventas total sales2. [totalidad, conjunto] whole;el total del grupo the whole group;en total in total, in all;nos costó 200 dólares en total it cost us 200 dollars in total o all;en total fuimos más de treinta personas in total there were more than thirty of us♦ adv1. [en resumen] basically, in a word;total, que me marché so anyway, I left;total, que te has quedado sin trabajo, ¿no? basically, you're out of a job, then?2. [en realidad] anyway;total, ¿qué más da? what difference does it make anyway?;llévatelo, total ¿para qué lo quiero yo? take it, what good is it to me, after all?* * *I adj total, complete;en total altogether, in totalII m total;un total de 50 personas a total of 50 peopleIII adv:total, que no conseguí estudiar the upshot was that I didn’t manage to get any studying done* * *total adv: in the end, sototal, que no fui: in short, I didn't gototal adj & nm: total♦ totalmente adv* * *total1 adj total / completetotal2 adv sototal, que no piensas venir so, you're not coming thentotal3 n totaleso hace un total de 2.000 pesetas that makes a total of 2,000 pesetas -
2 xitanus
Xitanus, gitanos. —Nus tempus d'endenantes cundu you era guaxe, toes les aldines de la miou Tierrina taben ameruxáes d'istes prexones ya d'oitres qu'achegaben fasta lus nuexus chugares catandu dalguna ruquera qu'enzular p'afogar la prietona fame que lus encibiétchaba, peru de toes les xentes qu'achegaben ya caúna col sou rexistru, lus únicus qu'arrapiegaben dalgu yeren lus intelixentes ya estutus xitanus, vou cuntabus nagora a la memoria d'istes ximples, xenciétches, intelixentes ya desprestixáes xentes isti tratu que cheldarun d'enría d'un veicín miou. TRADUCCIÓN.—En los tiempos pasados cuando yo era un niño, todas las aldeas de mi querida Tierrina, estaban, plagadas de estas gentes y de otras parecidas, que llegaban a nuestras aldeas buscando alguna cosa para comer, con el fin de ahogar la grande hambre que los encadenaba, pero de todas las personas que llegaban y cada una con su oficio bien entrenado y aprendido, los únicos que lograban engañar y sacar partido de sus trapisondas eran los inteligentes gitanos. Yo les voy a contar ahora a la memoria de estas simples y sencillas gentes, de estas buenas, inteligentes y despreciadas personas, un trato que hicieron con un vecino de mi aldea que siempre se las dio de listo, pensando que por mal que fuese el trato, él siempre saldría ganando, ya que su pollino valía muy poco. "PIN EL TOIPU" “JOSÉ EL TOPO” —Chegarun lus xitanus naquel díe del mes de coyer el pan mu cedu a la miou aldina, tou la nuétche la borrina apaxiétchara l'aldina con choramicus d'orfina, anxín yera que tous lus erus taben orbayainus, ya lus pancicales llucíen sous espigues enxemáes sous ariestes d'urpinas d'orfinadura, tal paicíen les espigues que yeren xoyes de finu goru, dientru de repuxáus cadexinus de plata de bona lley. —Llegaron los gitanos aquel día del mes de recoger el trigo (agosto), muy temprano a mi aldea, toda la noche la densa niebla había vestido a la aldea con finas lágrimas que casi invisiblemente de la niebla se desprendían, así era que todos sus campos estaban mojados, y los trigales lucían sus espigas llenas sus aristas de delicado rocío, tal parecían las espigas joyas del más fino oro, dentro de repujados de finas cadenas de buena plata de ley. —Taba la borrina pe la fondeirá de lus préus de la braña, ya tal paicíe qu'aquel díe 'l sol diba ser de figal, anxín yera qu'al nun puder coyer el pan per tar moyáu, cuaxi toes les xentes poucu teníen que faer, perque la yerbe tóa ya taba nel payar perque tou 'l branu fora un magosteiru, per isti cheldar toes les xentes andaben d'un lláu p'oitre chuquinandu 'l tempu, menus lus qu'andaben curiandu 'l ganáu. Anxina yera que la ñovedá de lus xitanus faía qu'el cutidianu tempu s'espiertare dálgu qu'agüéchar nuéu. —Aquechus xitanus chegaben prietus comu les rexes del xardu, amagostáus sous focicus pel sol de lus caminus, ya prietus tous sous pelleyus que chebaben al entestate, que cuaxi, cuaxi andaben en porriques, perque tantu lus homes comu les mucheres traíen sous paxiétchus tan eszarapáus, tan amamplenáus d'esgazaduras per tous lus lláus, que solu lus homes tapaben lus coyones, ya les muyeres la clica yal entamu, perque lus nenus andaben cuaxi d'afechu en porriques. Yera aquecha caterba de xitanus ente lus de sou clás lus mái probes, perque nin tan xiquiér teñíen nin pequenu nin ruín querru, tou contu teñíen chebábenlu d'enría de les costiétches ya del llombu de sous pótchinus. Istus xitanus per lu xeneral son mái pelligróuxus ya galaméan munchu máu depriexa d'un lláu p'oitre nun istanti, que lus que cheben querrus, pos ístus xamás faen les rapiegáes de lus oitres, perque tenen teixá dou catalus que son lus querrus dou s'ateíxan. TRADUCCIÓN.—Aquellos gitanos llegaban negros como las barras del xardu, tostados sus rostros por el sol de los caminos, así como también negros eran los cutis que lucían al aire, pues casi del todo andaban desnudos, porque tanto los hombres como las mujeres, traían sus vestidos tan rotos, tan sumamente despedazados por todas partes, que solo los hombres se tapaban los cojones y las mujeres el culo y las tetas porque los niños andaban casi completamente desnudos. —Era aquella tribu de gitanos entre los de su raza los más pobres, porque ni tan siquiera tenían ni ruino, ni pequeño carro, todo cuanto poseían lo llevaban encima de sus esqueléticas costillas y al lomo de sus pollinos. Esta clase de gitanos por regla general eran más peligrosos y se movían con más rapidez de un lado para otro en un instante, cosa que no podían hacer los que llevaban carros, pues estos jamás cometían los ladronizos de los primeros, porque tenían su casa dónde ir a buscarlos que eran los carros donde vivían. —Chuéu toes les xentes de l'aldina que teñíen dalgúna couxa que perder puxérunxe na guardia de llindiar aquechus xitanacus que lu mesmu arrapiegaben una pita, que cuallesquier oitra couxa menus les ferramientes de trabayu ya les madreñas, pos istes prexés yeren p'échus una ufenxa pa sous dinidáes. —Fexerun sou chariegu debaxu lus húrrus, xeitu dou s’ateixaben toes les xentes que comu échus espatuxaben pel mundiu adiantri, yeren ente mucheres guaxes ya homes un cabanáu de mái d'una ucena, ya sólu traíen tres pótchinus, dous burraxus grandies ya enteirus, tan flacus ya prietus comu taben échus, anxín comu 'na pótchinada pequena ya ruina, que viaxaba xin dalgun aparexu danría 'l sou cadarmeiru llombu, you nun sei xin yera perque nun tendríen mái albardes ou lú que fore, ou perque teñía un pótchinín de pouques xemanes tan famientu ya esguiláu comu tous échus. Nun istantín xebrárunse tóus nel trabayar de sous deleres, metandu qu'angunus quedaben debaxu 'l húrru dexaparexandu les couxes de lus pótchinus oitres tremáus pe l'aldina cataban buxíu pa les sous cestiquínes con mires d'escambiayes per comedera, ou leyíen la bona xuerte, ou chaben les cartes, ou miagaben llimosnes aqueches mucheres que chebaben un nenu d’entamu pal cuál pedigueñaben pel amore del Faidor dalgu de lleichi ou farina, ou pataques, ou fabes, pos ya nel atayu del pedigüeñáu tou lu que fora yera p'échus un antroxáu de festa. —Nel treminu de poucu tempu, tizarun el fuéu, puxeron el pote ya fixerun dalgu callentri, nun sei lu que yera, ya despós de ben gradiada l'aldina, rexúntarunse tóus enxemáus d'allegría, ya falandu na sou xerga metanes enzulaban el potaxín qu'encaldaran, tal paicía que yeren mái fellices que tou l'aldina xunta. TRADUCCIÓN.—Pronto todas las gentes de mi aldea que tenían alguna cosa que perder, se pusieron en guardia para cuidar aquellos gitanos, que lo mismo robaban una gallina, que cualquier otra cosa, pues todo les venía bien y érales necesario, todo menos las herramientas de trabajo y las almadreñas, pues estas preséas, eran para ellos una ofensa hacía sus dignidades muy particulares tan sólo con mirarlas. —Hicieron su campamento debajo de los hórreos de la aldea, lugar donde se aposentaban todas las gentes que como ellos caminaban por el mundo adelante, eran entre mujeres, niños y hombres, un tropel de gentes de más de una docena, y sólo traían tres pollinos, dos grandes burros sin capar, tan flacos y hambrientos como estaban sus dueños, así como una borrica pequeña y ruina, que viajaba sin ninguna clase de aparejos encima de su cadavérico lomo, bien fuese porque no tenían más albardas, o porque estaba criando un pollinín de pocas semanas tan hambriento y enflaquecido como todos los seres que componían aquella tribu. En pocos momentos se repartieron todos sus trabajos, mientras que unos se quedaban debajo del hórreo desaparejando las miserables cosas que traían encima de sus pollinos, otros se repartieron por la aldina, buscando la forma de acomodar a sus cestas en el cambio de comedera, otros leían la buena suerte, o echaban las cartas, o pedían limosnas aquellas mujeres que llevaban un niño de rollo entre sus brazos, para el cuál rogaban por el amor del Hacedor, un poco de leche, o harina, patatas, judías, pues ya caminantes en el atajo de pedir, todo cuanto les dieran para ellos era un regalo de fiesta. —Despos d’engayolar un migayu lus sous ventronacus, perque fartar nun viexen féchulu por lo rápido que habían comido, y lo poco que manejaran la cuchara, pués you agüétchabalus andar a xorbiatus de sous pletus ya cazuelus, per lu que cullumbréi que l'únicu que viexen faíu, fora callentar el estómagu conún tarreñaín de caldapius. Falu que coyerun lus sous pótchinus lus homes d'aquecha tribu 'n compaña de lus sous guaxes que comu you yeren zaragoletus, ya xebrárunxe p'escontres la veira 'l ríu, con mires de catar blimbes ya delgu de comedeira pa lus sous burraxus, perque per tous lus lláus taba la campíz amagostá d'afechu per cuaxa de les callores de tou 'l branu, peru lus pótchinus de lus xitanus manque sean viétchus rumien cuallesquier clás de fuéas ou yerbaxus, pos cundu la fame ye grandie, lu mesmu les prexones que lus anemales nun le ponen mal focicu a dalguna clás de comedera, pos tou ye comu 'n mamxar, ya les boques mái escosáes de caniles, rabilen ya ruquen cuaxi lu mesmu que xin lluciéranxe ben ferramientáes, perque la fame fae millagrus en tous lus xentíus menus nel del estómadu. —Un de lus tres pótchinus el de mexor presencia, chevaba una cabezá cuaxi nuéa, con grandies ureyeres, ya mosqueires de collorinus que remataben nunes moutes comu la de les monteires de lus xoldiáus, xegun el miou preciar, aquecha cabezá teñía mái vallor que tous lus paxiétchus, fatus, cacíus e aparexus que chelaba la tribu enteira. TRADUCCIÓN.—Después de entretener o engañar un poco el estómago, porque hartar no debieron de haberlo hecho, por lo rápido que habían comido y lo poco que manejaron la cuchara, pues yo los observaba beber con ansiosos tragos por sus platos o escudillas, por lo que saque en consecuencia, que lo único que habían hecho no había sido otra cosa, que el calentarse un poco el estómago, con aquel puchero de pobres caldos. Dígoles que nada más dejar los platos, cogieron los hombres de aquella tribu sus burros, y acompañados por los niños mayorcitos, se marcharon para la orilla del pequeño río, con miras de buscar mimbres y alguna hierba para darles de comer a sus animales, ya que por todos los lados se encontraba el campo quemado del todo por la causa del excesivo calor de aquel verano, pero los pollinos de los gitanos, así como todas las gentes y animales del mundo, bien sean viejos o nuevos, comen o rumian cualquier clase de alimentación cuando son atacados por el grande hambre, pues con esta esquelética señora por dueña, tanto las personas, como los animales, no le ponen mal hocico a ninguna clase de comida, ya que la más despreciable es un rico manjar, y hasta las bocas limpias de todo diente, trituran y rumian casi lo mismo, que las que tienen un buen dentamen, porque el hambre, hace milagros en todos los sentidos menos en el del estómago. —Uno de los tres pollinos, el de mejor presencia, llevaba puesta una cabezada casi nueva, con grandes orejeras claveteadas, y mosquiteras de diferentes colores, que terminaban en unas borlas, como las que llevan los gorros de los soldados. Según mi apreciar, aquella cabezada tenía ella solo más valor, que todos los vestidos, y demás ropas, cacharros y aparejos de toda la tribu. —Cundu lus xitanus chegarun al regueiru dexarun a la pótchina yal oitre buche xueltus, paque guarecieren per achindi 'l sou antoxu lu pocu que viexe que pastiar, metantu qu'al pótchin de la lluxóusa cabezá, l'arretrigarun al tueru d'una figaleta, chandói achindi delgu de xegáu qu' apradiaben per les xinuexes veires del regueiru, que xegaretaben conún foicinacu, tal paicíe qu’aquel pótchin tratábenlu mexor que a lus oitres, per unguna razón que you entavía nun comprendíe, achindi rucandu arretrigáu a la figalina taba enzulandu lu quei chaben, metandu qu'al lláu d'él taba un xitanu pulgandu ou escortexandu blimbes, cundu paxóu per el cháu d'él Pín el Xordapu, que comencipióu a nomaxe 'l Toipu disdi aquel mesmu díe. Pín qu'entendía d'animales per viexe criáu xempre 'l lláu d'échus, cundu agüétchou aquel burru de bona prexencia, que rucaba comu 'n condenáu aquechus yerbatus, ya qu'auxaba les mosques a patáes, rabotazus ya fasta con xeniu col sou focicu fasta 'l xeitu qu'el ramal lu dexare, comencipióu a falar col xitanu de couxes que you nun ureaba perque taba dalgu lonxe d'échus xugaretiandu a lus mious deleres, metantu uxerba a lus xitanus lu que faíen per la veira del regueiru, anxín me lu dixu que fixera miou tíu, que teñía un patacal per aquechus chugares, ya nun fora que lus xitanus fozaran en él ya l'arrapiegaren un manegáu de pataques. —Nagua you les uyía de lu que falaben, peru xin qu’agüétchaba a Pín afilbanar per tous lus lláus al buche con güeyáes ximulóuxes, pa despós cundu s'allevantóu 'l xitanu dexandu 'l sou trabayu, comincipiar a rexistrar el burru anxín per altu. Despós vilu colar pala sou teixá, paiciéndume qu'espatuxaba mái llixeiru qu'oitres veices, al ratiquín vilu golguer col sou burriquín del ramal, qu’al colocalu ‘l lláu del d'el xitanu paicía un nanu pelu pequenu ya rancuátchu que yera, fói entoncienes cundu m'ariméi 'l lláu d'échus cundu envidayéi que diben cheldar un tratu. TRADUCCIÓN.—Cuando los gitanos llegaron al riachuelo, dejaron a su borrica y al otro pollino sueltos, para que pacieran por allí a su antojo, lo poco que había que patiar mientras que el pollino de la lujosa cabezada le amarrarón al tronco de una pequeña higuera, y allí le dieron algo de pación que recogían en las cuestas y difíciles orillas del torrente, que segaban con una pequeña hoz, tal parecía que aquel pollino le cuidaban mejor que a los otros, por alguna secreta razón que yo no comprendía. Allí rumiando atado a la higuera estaba comiendo lo que le daban, mientras que al lado de él, sentado se encontraba un gitano que parsimoniosamente pelaba las mimbres para hacer cestas, cuando acertó casual o intencionadamente a pasar por el lugar Pín el Sordo, que se comenzaría a llamarlo Pín el Topo en toda la aldea y sus contornos desde aquel mismo día. —Pín que entendía mucho de animales por haberse criado toda su vida entre ellos cuando vio aquel burro de tan buena presencia, que comía como un desespera aquellos hierbajos, que cualquiera de sus animales despreciaría, y que par espantaba las moscas dando recios y enérgicos coces, fuertes rabotazos y hasta con su hocico con recio regio las espantaba hasta el lugar que se lo permitía el ramal que le ataba. Se detuvo y empezó a dialogar con el gitano de cosas que yo no podía oír por encontrarme demasiado alejado de ellos jugando a mi manera, mientras que en todo momento observaba a los gitanos todos sus movimientos, pues así me lo había ordenado un tío mío, que tenía una huerta sembrada de patatas por aquellos lugares, y no fuera a ser que estos condenados entrasen en ella, y le robasen un grande cesto de patatas. —Nada de cuanto hablaban les escuchaba, pero si que observe a Pín con miradas simulosas propiar al pollino por todas partes, para después, cuando se levanto el gitano y dejó su trabajo, comenzar a registrar al jumento así por encima sin mucho detenimiento, para después marcharse camino de su casa, pareciéndome a mí que caminaba con más ligeraza que otras veces. Al poco tiempo le vi retornar con su borriquito del ramal, que al colocarle al lado del de el gitano, tal parecía un enano por lo pequeño y ruin que era, mi curiosidad me hizo acercarme al lado de ellos, y así pude comprobar como querían hacer un trato. —Cundu 'l xitanu agüeyóu 'l buchacu de Pín xonriyendu le dixu, que comu teñía la poucu vergüenxa del querer cambear el sou buchecín, que yera de fierru ferrunóuxu, per el sou pótchin, que yera de goru macizu, pos xin él tal couxa fixera xemeyaría 'l toipu que cambeóu lus güétchus pel ráu. Pín comencipióu falale que xin dalgu tenía qu'apurriye que fora xustu ya non una rapiegada, pos achindi taba pa tóu lu que fore honréu. El xitanu entóus comencipióu a rexistrar el burrín de Pín conél esprapayu de maestru nel ufixu, palpulu ya miróulu tóu em menus tempu del cantíu del pitu, ya despós díxole, qu'l sou borriquín yera mu vieyu, quei faltaben dalgunus molares ya que teñía l'amolaxura de la foría, total que xin quería camiar el buche teñía qu'apurriye déz pexus enría, ya dous pela cabeza, pos al sou pótchin nunye xeivía perque coyíu tou él dientru d'écha. Pín el Xordapu coyu 'l xitanu pela pallabra ya díxole, que taba d'acurdu 'n apurriye lus déz pexus pel pótchín ya dái 'l suyu enría, peru pelu que nun entraba yera nel mercái la cabezá, pos xospechaba qu'aquel lluxóuxu arñés yera 'l frutu d'una rapiegá, ya nun fora la couxa qu'un díe topara 'l sou amu per dalgún merquéu ou feria ya viexese nun vergüenzóuxu compromixu. —Fáigarne 'l favor paixanu, contestoye 'l xitanu nel char del noxáu. ¿Vusté nun ten güeyus nixe focicu de magüetu que ten, p'uxervar qu’ista carbezá ta fecha a la medía del niou pótchin? —Pos xin penxa qu'el cabezal foi afoinái, penxe tamén qu'el burru foi rapiegáu, ya cole con priexa a denunciábe, agora manque m’apurra venti pexus pel pótchin, ya cuatru pel cabezáu nun encaldaríe con úste tratu dalgún perque ye un paixanu escosu de mótchera, anxín que xébrese del miou lláu xinún quer que nus engarradiemus per nomame lladrón. TRADUCCIÓN.—Cuando el gitano vio el enclenque burro de Pín sonriéndose despreciativamente le dijo: —Que como tenía la poca vergüenza de querer cambiarme aquel despreciable borrico que era de hierro herrumbroso, por el su preciado pollino que era de oro macizo. Pues si tal cosa yo hiciese, decía sonriente el gitano, me parecía al topo, que cambió los ojos por el rabo. Pín con suaves palabras le dijo, que si algo de dinero le tenía que dar encima, que fuera una cosa justa y no una ladronada, que allí estaba él para lo que fuese honrado. —El gitano entonces comenzó a buscar los defectos del borrico de Pín, con la experiencia de ser consumado maestro en tal oficio, lo tocó y lo miró entero en menos tiempo del canto del gallo, y después muy seriamente le dijo, que su borrico era muy viejo, que le faltaban algunas muelas, y que tenía el mal de tener muy a menudo diarreas, total que si quería cambiar su pollinín por el suyo, le tenía que dar diez duros encima y dos más por la cabezada, ya que a su pollino no le servía, pues cogía todo él dentro de ella. —Pín el Sordo asiendo al gitano por su palabra le dijo, que estaba de acuerdo en darle los diez pesos por su pollino y el suyo encina, pero por lo que no pasaba era por el comprarle la cabezada, pues sospechaba que aquel lujoso arnés, era sin duda el fruto de un robo, y no fuera la cosa que un día se encontrara con su dueño en algún mercado o feria, y él se viese metido en un vergonzoso compromiso. —Hágame el favor paisano, le contestó el gitano muy enojado y sulfurado, ¿usted no tiene ojos en su cara de bestia para observar que esta cabezada esta hecha a la medida de mi pollino? —Y si piensa que este cabezal ha sido robado, piense también que el pollino venía con él, y ya sabiendo o suponiendo que entrambas cosas son de la procedencia de la rapiña, puede usted marchar con prisa a denunciarme, porque yo ya no le cambiar mi pollino por su enclenque borriquillo, ni aunque me dé veinte duros encima y cuatro más por la cabezada. Así pues, hágame el favor de marcharse de mi lado sino quiere que nos enzarcemos a leñazos, por la causa de usted haberme ofendido llamándome ladrón. —Nun quixe ufendélu bon xitanu, peru you xempre disdi guaxín ureéi falar a les xentes viétchas, qu'el ufixu de lus xitanus ye 'l faer curioxas cestiquines de blimbles, arrapiegar lu que fore ya enduétbichar fadiernus tratus entivocandu lus iñoxentes paixanus. Anxina ye qu'arretiru lu de chamalu lladrón, ya choquémonus la mán dandu per fechu isti tratu. —El xitanu con punxes plasmáes nel sou esquelléticu focicu de tar entabía m' enoxáu díxole a Pín el Xordapu nel encaldar que l'apurría la sou mán, xamás niegu you la miou mán al que pide perdón, peru llancáu t'entavía nel miou vidayu l’ufenxa que me fexu, per ísfu, ya metantu nun se xebre d'afechu de la miou mótcheira, dexemus el tratu namái que nu faláu, ya xin disdi aquindi a la nuetche se me xebra la noxaura, entóus a lu mexor damus el tratu per zarráu. —Cundu chegóu 'l atapecer del díe, Pín el Xordapu fexu prexencia 'l lláu lus hurrus, per ver xin al xitanu le viexe xapaicíu 'l enoxu, ya puénxuse mu cuntentu cundu l'agüétchou reyixe m'allegre ya fellíz al lláu de les sous xentes, per ístu achegóuxe 'l lláu d'él ya nel cheldar quei poñía la mán denría 'l sou homo le dixu. —Bonu xitanu, quéi faemus el tratu ciarrándulu d'afechu ou entavía s'enllamuerga nel char del tar enoxáu. —El xitanu dichadicheiru le dixu que ya taba tan contentu comu endenantes de velu coñocíu, ya qu'el tratu taba piétchau xin d'enría de l'acordiáu l'apurría un cestu pataques pa faer la cena ya un xarricáu de lleiche pa lus nenus pequenus. —Ya fecha la nuetche d’afechu, zarrarun el tratu entrambos cuntentus ya mu xatisfechus, ya Pín el Toipu, colóu pa la sou teixá chevandu 'l burru 'l xitanu pel ramal del lluxosu cabezal, falandoi sou vidayu que viexe fechu un xegún sou paicer,un fadiernu tratu ya qu’el sou pótchinacu naide n'aldea lu quixés manque fora de regalu. Anxín qu‘achegóu a la sou corte col nuéu pótchin, arretrigolu na pexebleira, chói un bon brazáu de yerbe, ya metandu qu'el burru esgalazáu de fame l’ensulaba con priexa, palpolu ya reparóulu per tous sous lláus menus pe lus güétchus, ya quedóu prendáu d'el en tous lus xentíus. TRADUCCIÓN.—No he querido ofenderle buen gitano, pero yo desde niño siempre he oído decir a las gentes viejas, que el oficio de los gitanos, es el hacer hermosas y serviciales cestas de mimbres, robar todo cuanto tuvieran a mano, y enredar buenos tratos equivocando a los inocentes paisanos. Así que retiro lo de llamarle ladrón, y démosnos la mano dando por hecho este trato. —El gitano con señales plasmadas en su esquelético rostro de encontrarse muy enojado, le dijo a Pín el Sordo en el hacer que le daba su mano. —Jamás niego yo mi mano a quién me pide perdón, pero clavado tengo todavía en mi pensamiento la ofensa que me ha hecho al llamarme ladrón, por esta razón, mientras que no se marche del todo de mi pensamiento tan dañino sentimiento, dejemos el trato nada más que en lo hablado, y si desde aquí a la anochecer puedo olvidar la enfadadura que me ha hecho, entonces a lo mejor daremos el trato por hecho. —Cuando llegó el oscurecer del día, Pín el Sordo hizo acto de presencia al lado de los hórreos, para saber si al gitano ya le hubiese desaparecido el enfado, y se puso muy contento cuando le vió, reírse muy alegre y feliz al lado de sus gentes, por esta razón se acercó a su lado, y en el hacer que le ponía halagosamente una mano encima de su hombro le dijo: —Bueno gitano, qué hacemos el trato dándolo por terminado del todo, o todavía se remoja usted en el lar de estar enojado. —El gitano parlanchín y alegre le dijo, que ya se encontraba tan contento como antes de haberle conocido a él, y que el trato estaba cerrado y bien hecho, si encima de lo acordado, le daba un cesto de patatas para hacer la cena, y una jarra de leche para los niños pequeños. —Ya hecha la noche por completo, dieron el trato por hecho, entrambos muy contentos y satisfechos, Pín el Toipu marchó para su casa llevando al burro del gitano asido por el ramal de la lujosa cabezada, diciéndole en silencio su cerebro, que había hecho según su parecer un buen negocio, ya que su pollino nadie en su aldea lo quería aunque lo regalase. Así que llegando a su cuadra con su nuevo burro le ató a la pesebrera, le dio un buen pienso de hierba y mientras que el pollino con grande apetito la engullía con prisa, le palpó y reparó cuidadosamente por todas sus partes menos por los ojos, y quedó prendado de él en todos los sentidos. —Cundu lus malvixus xilbiaban lus albiares d'oitre díe, lus xitanus se xebraben muy cuntentus de miou aldina, ye d'antigu 'l xaber, que cundu lus xitanus encaldan anguna rapiegá, xempre colen endenantes de que les xentes del llugar espierten p'escubriya, foi anxina naquel xuceder, pos cundu Pín El Toípu fói atreínar el ganáu a la sou corte, lu primeiru que fexu fói chái una güétcha 'l sou nuéu pótchín ya viólu corriudu ya uriscu, paiciénduye que despós la fartura de bona yerbe que viexe enzuleu, fasta llucía mexor pelaxe, metandu que faluchandu conxigu mesmu se decía, que namái que auxare la fame del sou curpu, aquel pótchin diba ser mu nomáu n'aldina. —Despós d'abrañar les dous bétchaes que tenía na corte, perqu'el oitre ganáu taba nel puertu, dióule la sou mucher d'almorzar un bon escudítchau de papes con lleichi cabantes d'afoxinar, ya despós de fartu, díxole a la sou muyer que diba dír al puertu pa ver comu s'atopaba 'l ganáu, ya que diba dire axinetáu nel burru p'uxervar la xixa a maneires que tenía. —Anxina foi, que xacóu 'l pótchin de la corte pel ramal fasta la correlá de sou teixu, dou la sou mucher l'aguardaba p'agüétchalu per primeira véiz, ya namái quei llancóu lus sous güeyus denriba, díxole cuntenta 'l sou home que viexe fechu xegún picíe un fadiernu tratu, Pín el Toípu metandu l'aparexaba con l'albardaxa del oitre pótchin que de pequena quei venía cuaxi nui algemía, falabai a la sou muyer ameruxáu d'allegría ya envelexáu per dáxeyes de llistu ante la sou muyer, qu'urear nun uriaba munchu per cuaxes de la sou xordeira, peru qu'al güeyu yal vidayu poucus l'algamían, la sou muyer que yera una andoyona reyía fellíz escontres el sou llistu home, ya entrambus per aquel pótchin per un momentu forun fellices, fasta que Pín escarranquetánduxe denría 'l pótchin, díxole a la sou muche que lluéu taría de regolguía, nel encaldar que con el sou cayaducu l'apuría 'l burru cuaxi cuaxi falagoxamente paque comencipiara a caminar, e anxina lu fexu 'l pótchin ya nun paróu fasta qu'el sou focicu nun truñóu escontres la porta de la teixá del Puchegu, que taba cual char tamén almorzandu les papes, ya dexandu la tareña xaliú a la caleya dou vióu a Pín el Toipu andar al remolín d’un lláu p’oitre de la caleya xin faer brexu d'aquel condenáu pótchin per munchu que col cayáu ya les brindes l’acaidonaba el xétchu d'andar drechu couxa qu'el probe pótchin nun podíe faer per que taba ciegu comu ‘n toípu, ya nun l’escubrióu Pín xinún el Puchegu, que yera un útre p’urear, agüétchar ya envidayar cuallesquier bétcha ou escosá couxa. Ya comu bon puchegu falói a Pín dista maneira: TRADUCCIÓN.—Cuando los tordos malvises silbaban a los despertares del alba alegres y felices del naciente día, los gitanos muy contentos y dichosos se marchaban de mi querida aldea. Es de antiguo ya sabido entre las hidalgas y nobles gentes de estos maravillosos y embrujantes valles y montañas, que cuando los gitanos hacen algún ladronizo, engaño o timo, siempre se ausentan antes que las personas del lugar se despierten para descubrirlos, y así fue en aquel acontecer, pues cuando Pín el Topo ya con el día alumbrado del todo, fue a su cuadra a ordeñar y cebar al ganado, lo primero que hizo fue mirar con marcado profundo a su nuevo pollino, y lo vió recio, con genio espantadizo, pareciéndole a él, que después de la buena hartura de la excelente hierba que había comido, parecía más lucido su pelaje, y hablando consigo mismo muy contento se decía, que nada más que se alejara el hambre de su cuerpo, aquel pollino iba a ser muy renombrado en la aldea. —Después de arreglar las dos vacas paridas que tenía en el establo, porque el otro ganado que tenía por aquella época estaba en el puerto pastiando, le dió su mujer el desayuno, que consistía en una escudilla grande de harina cocida, comida a la par de la espumosa leche recién ordeñada, y después que se hartó, le dijo a su mujer, que iba a ir hasta el puerto, para ver como se encontraba el ganado, y que iba montado sobre el burro, para observar su fuerza y las otras maneras que pudiera tener. Así fue que sacó al pollino de la cuadra cogido de su ramal hasta la corralada de su casa, donde su mujer le esperaba para mirar por primera vez aquel burro tan aponderado de su marido, y nada más que sus ojos le repararon con interesado deseo, díjole muy contenta a su marido, que hubiese hecho según su apreciación un buen trato. —Pín el Toípu mientas le aparejaba con la albarda del otro pollino que de pequeña que era casi no le valía, le decía a su mujer lleno de alegría y endiosado por sentirse agudo y listo ante los ojos de su mujer. —Yo oír no oigo mucho por causa de la sordera, pero a vista e inteligencia muy pocos me alcanzan. La su mujer que era una inocentona, se reía muy feliz hacía su listo marido, y entrambos por aquel pollino en aquellos momentos se sentían felices, y a la par que Pín montaba en su pollino a su mujer le hacía, que muy pronto estaría de vuelta, y seguido le daba al burro con el callado casi, casi como halagándole para que se pusiese en camino, y así lo hizo el buen pollino, no deteniéndose en su camino, hasta que su hocico no tropezó contra la puerta de la casa del satírico, que en aquel suceder también estaba desayunando las papes, y ante tal golpetazo, dejó su escudilla saliendo con rapidez a la calleja, donde vio a Pín el Topo dando vueltas a caballo de su burro de un lado para otro de la calle, sin poder conducir aquel condenado asno, por mucho que lo intentaba con el callado y las bridas para ensenderarlo en el surco del caminar enderechura, cosa que el desgraciado pollino no podía hacer, porque se encontraba tan ciego como el topo, y no descubrió este mal Pín, sino que fue su vecino Satírico, que era un verdadero águila en el oír, ver y pensar en cualquier rica o pobre cosa, y como buen satírico que era le habló a Pín de esta manera: —Disdi güéi Pín el Xordapu tou l'aldina chamarate Pín el Toípu, perque hay que tar de cegaretu comu isti llabrador xin llabiegu, pa nun ver disdi prinxipíu qu'isti pótchin nun vei goteira per dagún de lus dous güetchus. Pín baxóuxe del pótchin xin gurniar pallabra, falagóu 'l burru comu dandói nel entender que nun taba noxáu escontres d'él, coyólu pel ramal ya golguióu arretrigalu na sou corte, dexaparexólu ya chandoi un bon brazáu de yexbe axentóuxe nel pexeble xuntu dél, comencipiandu falaye d'ista maneira: —Nun cuntes miou pótchin que tóu noxaón escontres tigu per que tás cegaretu you sei que yes un bón pótchin, grandie, forte, sanu ya enteiru comu se foxes de parada, per ístu d'aquindi nadiantri you seréi lus tous güetchus, ya tóu farás lus mious trabayus, you te chevaréi ben acaidonáu pel ronzal, ya farás lus mesmus trabayus que cualesquier pótchin de l'aldina, l'únicu que nun podréi será 'l axinetame d'enría tigu, peru de tous lus demás llabores nun me dexarás d'encaldar dalgún, anxine ye, que cuaxi tou contentu de ver fechu 'l tratu con lus condenáus xitanus, quei conisti tratu que fexe conechus, per rexultar tóu cegeretu d'afechu, llimpiarúnme disdi güéi 'l nome de Pín el Xordapu, 'l chamane 'l Puchegu Pín el Toípu, que ye lu mesmu que xin me bautizar el cura. —Y'Anxina foi comu xucedióu, pos aquel xigante de pótchin cegaretu, acaidonáu per el bon envidátchar de Pín el Toípu, yera queríu, aponderáu ya respetáu nun solu na miou aldina, senún entoes les oitres de l'arredonda, ya yera tan renomáu aquel pótchin, perque faía couxes qu'enxemás fixérales dalgún burru que tuviexe lus güeyus con bona vista. El pótchín conel bon pexeble refachénduxe nel cheldar qu'auxaba la fame del sou curpu, ya comu yera xoven dientru lu que cueye, féxose un pótchinon cuaxi paicíu a lus de les paráes de xementales. —Un díe 'l sou veicín díxole a Pín qu'andaba la sou pótchuca callentri, ya quei xin le doxaba que la cabriere 'l sou pótchin, Pín que nun algamíe a faer les puches tamén encalducades comu les cheldaba el sou veicín el Puchegu que foi capaz d'escambiaye 'l nome, xin qu'el sou vidayu cuaxi xempre con intelixencia l'allambraba, per ístu arrespondióule axindi: —Comu 'l miou cegaretu pótchin ye xemental de postineira parada, ya nun solu per sou prexencia, xinún perque paez que ten fasta pequenina alma, xin quiés que cubra la tou pótchina tenes qu'apurrime un pexu, ya isu atinde que yes veicín de la porta la teixada, peru a toes les oitres xentes que queran pedime lu mesmu que tou, cobrareyes dous pexetes mái, perque tener na corte descendencía del miou pótchin, ye teñer la meyor xoya de la pótchineria. Conistu queru falate queríu veicín de la porta la teixá, que con la rebaxa que te faigu ben me pués faer una bona propaganda. TRADUCCIÓN.—Desde el día de hoy Pín el Sordo, toda la aldea te llamará Pín el Topo, porque hay que estar tan ciego como este labrante sin arado, para no ver desde principio que este pollino no veía ni gota por ninguno de entrambos ojos. Pín se apeo de su asno sin pronunciar palabra, a la vez que halagaba al pollino, dándole a entender que no estaba enojado con él y asiéndole por el ramal le volvió a atar dentro de su establo, lo desaparejo y le dio un buen brazado de hierba, y sentándose en el pesebre junto a él, comenzó a hablarle de la siguiente forma: —No pienses mi pollino que estoy enojado contigo, porque te encuentras completamente ciego, yo se muy bien que eres un buen pollino, grande, fuerte, sano y entero, como si fueses de la parada de los sementales, por esto, de ahora en adelante, yo seré tus propios ojos y tu harás los mis trabajos, yo te llevaré bien conducido por el ramal y harás los mismos quehaceres de los demás pollinos de la aldea, lo único que no podré será el ajinetarme encima de tu lomo, pero de todos los demás labores, se que no dejarás de hacer ninguno y hasta puede que los realices mejor que el más avispado de tus hermanos de burrería, por está razón te digo, que casi me encuentro contento de haber realizado tu trato con los condenados gitanos, pues por haber hecho tal negocio con ellos, al resultarme tú del todo ciego, mis vecinos me quitaron desde hoy el nombre de Pin el Sordo, desde el mimo momento que el Puchegu me llamó Pín el Topíu, que es lo mismo que si me bautizase el cura de nuevo. —Aquel gigante de ciego pollino, bien dirigido por el inteligente Pín el Topo, con tal precisión realizaba todos sus trabajos, que era querido, aponderado y respetado, no sólo por las gentes de mi aldea, sino en todas las otras que la rodeaban. Y era tan renombrado aquel excepcional pollino, porque hacía cosas que jamás habían sido hechas por ningún otro pollino aunque tuviese los ojos con buena vista, el ciego burro, que siempre tenía el pesebre lleno de buena hierba, que érale para él manjar divino, engordó y se rehizo, al tenor que iba sacando la miseria y el hambre de su cuerpo, y como era aun joven dentro de lo que cabía, se hizo un pollino aún casi mejor que los que tenían de sementales en la cuadra de la parada. —Un día su vecino el Puchego, le dijo a Pín que su pollina andaba en el celo de necesitar semental, y que si le dejaba que su pollino la cubriera. Pín que no alcanzaba el hacer las sátiras tan bien niveladas y agudas como el Puchegu, que fue capaz de cambiarle el nombre de Pín el Sordo por el de Pín el Toípu, si que su pensamiento casi siempre navegante en la inteligencia le alumbró lo siguiente. —Como mi ciego pollino es semental de postinera parada, y no sólo por su gallarda presencia, sino porque tal parece que también tiene una pequeña alma, si tú deseas que cubra a tu pollina, me tienes que pagar por tal servicio un duro, y esto a ti que eres vecino de la puerta de casa, pero a todas las demás gentes que quieran pedirme lo mismo que tú, les cobraré dos pesos más, pues tener en el establo una descendencia de mi pollino, es lo mismo que poseer la mayor joya de toda la burrería. Con esto pretendo decirte querido vecino de la puerta casa, y con la rebaja que te estoy haciendo, tú bien me puedes hacer una buena propaganda.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > xitanus
-
3 arriver
arriver [aʀive]➭ TABLE 1━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━1. intransitive verb• réveille-toi, on arrive ! wake up, we're almost there!• arriver le premier (à une course) to come in first ; (à une soirée, une réception) to arrive firstb. ( = approcher) [saison, nuit, personne, véhicule] to come• j'arrive ! I'm coming!• le lierre arrive jusqu'au 1er étage the ivy goes up to the 1st floor• et le problème des salaires ? -- j'y arrive and what about the wages problem? -- I'm just coming to thatd. ( = réussir) arriver à (+ infinitif) to manage to• tu y arrives ? how are you getting on?e. ( = atteindre une réussite sociale) to succeedf. ( = se produire) to happen• tu n'oublies jamais ? -- ça m'arrive don't you ever forget? -- yes, sometimes• cela ne m'arrivera plus ! I won't let it happen again!g. ► en arriver à ( = finir par) to come to• on n'en est pas encore arrivé là ! (résultat négatif) we've not reached that stage yet! ; (résultat positif) we've not got that far yet!• on en arrive à se demander si... it makes you wonder whether...► il arrive que/de• il m'est arrivé plusieurs fois de le voir I have seen him or it several times* * *aʀive
1.
verbe intransitif1) ( parvenir) [personne, avion, lettre] to arrive; ( s'acheminer) [personne, pluie] to comearriver dans les premiers — ( en compétition) to be among the first to finish; ( à une soirée) to be among the first to arrive
2) ( atteindre)arriver aux chevilles — [eau] to come up to one's ankles; [jupe] to come down to one's ankles
arriver (jusqu')à quelqu'un — [nouvelle, odeur] to reach somebody
‘qu'en est-il du chômage?’ - ‘j'y arrive’ — ‘what about unemployment?’ - ‘I'm coming to that’
3) ( réussir) ( socialement) to succeed; gén4) ( aboutir)j'en arrive à croire que... — I'm beginning to think that...
5) ( survenir) [accident, catastrophe] to happence sont des choses qui arrivent — these things happen, it's just one of those things
2.
verbe impersonnel* * *aʀive1. vi1) [train, visiteur, courrier] to arrivearriver à Paris — to get to Paris, to arrive in Paris
Il arrive à Paris à 8 h. — He gets to Paris at 8., He arrives in Paris at 8.
J'arrive à l'école à huit heures. — I get to school at 8 o'clock., I arrive at school at 8 o'clock.
j'arrive! — I'm coming!, coming!
en arriver à faire — to end up doing, to get to the point of doing
2) (= survenir) to happenCe sont des choses qui arrivent. — These things happen.
3)arriver à terme [contrat] — to come to an end
4) (= réussir)arriver à [perfection, but] — to reach, to achieve
J'espère que je vais y arriver. — I hope I'm going to manage it.
2. vb impersIl m'arrive de dormir jusqu'à midi. — I sometimes sleep till midday.
* * *arriver verb table: aimerA vi1 ( dans l'espace) [personne, avion, train, colis, lettre] to arrive; [nuage, pluie] to come; arriver de [personne, train, bus] to come from; arriver par [eau, gaz] to come through; arriver ensemble to arrive together; elle n'est pas encore arrivée she hasn't arrived yet; arriver à 13 h à Paris to arrive in Paris at 1 pm; arriver dans le centre ville/sur la berge to reach the town centreGB/the bank; arriver par bateau/avion/le train to arrive by boat/plane/train; je suis arrivé chez moi I got home; j'arriverai chez toi dans l'après-midi/tard I'll get to ou arrive at your place in the afternoon/late; appelle-nous dès que tu seras arrivé give us a call as soon as you arrive ou get there; arriver en avance/en retard/à l'heure to arrive early/late/on time; arriver juste au bon moment to arrive ou come at just the right moment; je suis arrivée avant/après toi I got here before/after you; elle est arrivée au Japon en 1982 she came to Japan in 1982; dépêche-toi, le train arrive! hurry up, the train is coming!; regarde qui arrive look who's coming; le mauvais temps arrive par le nord the bad weather is coming from the north; l'eau arrive par ce tuyau the water comes in through this pipe; j'arrive! I'm coming!; j'arrive du centre ville I've just come from the city centreGB; j'arrive de Londres I've just come from London; arriver en courant to come running up; arriver sur qn [orage, cyclone] to hit sb; [personne] to descend on sb; l'eau nous arrivait aux chevilles the water came up to our ankles, we were ankle-deep in water; l'eau arrivait au niveau de la fenêtre the water came up to the window; ma jupe m'arrive aux chevilles my skirt comes down to my ankles; arriver (jusqu')à qn [nouvelle, rumeur, odeur] to reach sb; heureusement cela n'est pas arrivé jusqu'à lui or jusqu'à ses oreilles○ luckily it didn't reach him ou his ears; arriver sur scène [chanteur, acteur] to come on stage; arriver sur le marché [personnes, produits] to come on the market;2 ( dans le temps) arriver en tête/en queue to come first/last; en arrivant au ministère when he/she became minister; il est arrivé le premier he arrived first, he was the first to arrive; arriver dans les premiers ( en compétition) to be among the first to finish; ( à une soirée) to be among the first to arrive; de nombreux signes montrent qu'on arrive à la fin d'une période a number of signs show that we are coming to the end of an era; arriver à son terme [contrat] to expire; [projet] to come to an end; ce plan arrive au moment où this plan comes at a time when; maintenant j'arrive au problème de la drogue now, I'll come to the problem of drugs; ‘qu'en est-il du chômage?’-‘j'y arrive’ ‘what about unemployment?’-‘I'm coming to that’; tu arrives à un âge où you are getting to an age when;3 (avec un raisonnement, après une suite d'événements) arriver à une somme to come to an amount; arriver à des résultats to achieve results; arriver à une solution to find a solution; arriver à une conclusion to come to a conclusion; arriver à un accord to reach an agreement;4 ( réussir) arriver à faire to manage to do, to succeed in doing; je n'arrive pas à faire I can't do; il n'arrive plus à la suivre he can't keep up with her; j'essaie, mais je n'y arrive pas I'm trying, but I can't do it; je n'arrive à rien I'm getting nowhere; arriver à ses fins to achieve one's ends;5 ( aboutir) on en arrive à des absurdités you end up with nonsense; comment peut-on en arriver là? how could it have come to this?; (parlant d'un pays, d'une économie) how did things get into that state?; j'en arrive à croire que/à me demander si… I'm beginning to think that/to wonder if…;6 ( survenir) [accident, catastrophe] to happen; ce sont des choses qui arrivent these things happen, it's just one of those things; cela n'était pas arrivé depuis longtemps it hadn't happened for a long time; ça arrive mais c'est rare it does happen, but not very often; tout peut arriver anything can happen; ça n'arrive qu'aux autres it only happens to other people; on ne sait jamais ce qui peut arriver you never know what may happen; un accident est si vite arrivé accidents happen so easily; voilà ce qui arrive quand on ne fait pas attention that's what happens when you don't pay attention; la même chose m'est arrivée il y a un mois the same thing happened to me a month ago; tu vois, tout arrive! I told you, you should never give up hope!;7 ( réussir socialement) [personne] to succeed; faire n'importe quoi pour arriver to do anything to succeed.B v impers il est arrivé quelque chose something has happened (à to); il arrive toujours quelque chose something always happens; qu'est-il arrivé? what happened?; il n'est rien arrivé nothing happened; il n'arrive jamais rien ici nothing ever happens around here; il arrive un moment où there comes a time when; il arrive que qn fasse sometimes sb does; il m'arrive d'être en retard/d'aller à l'opéra sometimes I'm late/I go to the opera; est -ce qu'il arrive que le courrier se perde? does the mail ever go missing GB ou get lost?; est-ce qu'il t'arrive d'y penser? do you ever think about it?; qu'est-il arrivé à ta voiture? what happened to your car?; que t'arrive-t-il? what's wrong with you?; il m'est arrivé une chose bizarre something odd happened to me; quoi qu'il arrive whatever happens; je t'appellerai quoi qu'il arrive I'll call you whatever happens ou come what may; que peut-il arriver au pays? what can happen to the country?[arive] verbe intransitif (aux être)A.[DANS L'ESPACE]1. [parvenir à destination - voyageur, véhicule, courrier] to arrivearriver chez soi to get ou to arrive homedès que je suis arrivé au Canada as soon as I arrived in ou got to Canadamême en roulant vite ça nous fait arriver après minuit even if we drive fast we won't get there before midnightnous sommes bientôt ou presque arrivés we're almost therequi est arrivé après l'appel? [en classe] who came in after I called the register (UK) ou called roll (US)?être bien arrivé [personne, colis] to have arrived safelyvous voilà enfin arrivés, je m'inquiétaisa. [ici] here you are ou you've arrived at last, I was getting worriedb. [là-bas] you got there at last, I was getting worrieda. [ici] which way did you come?b. [là-bas] which way did you go?ils arrivent de Tokyo they've just arrived ou come from Tokyo2. [finir - dans un classement] to come (in)arriver le premier/derniera. [coureur] to come in first/last, to take first/last placeb. [invité] to arrive first/last, to be the first/last to arrivetu es prêt? — j'arrive tout de suite/dans une minute are you ready? — I'm coming/I'll be with you in a minutej'arrive, j'arrive! I'm coming!une odeur de chocolat arrivait de la cuisine a smell of chocolate wafted in ou came from the kitchenB.[DANS LE TEMPS]1. [événement, jour, moment] to comeNoël arrive bientôt Christmas will soon be here ou with usle jour arrivera où... the day will come when...la soixantaine/retraite est vite arrivée sixty/retirement is soon here2. [se produire] to happentu ne te décourages jamais? — si, ça m'arrive don't you ever get discouraged? — yes, from time to timetu es encore en retard. Que cela ne t'arrive plus! you're late again. Don't let it happen again!————————[arive] verbe impersonnel1. [venir]2. [aventure, événement]s'il m'arrivait quelque chose, prévenez mon père if anything happens ou should anything happen to me, let my father know3. [se produire parfois]il arrive que: ne peut-il pas arriver que l'ordinateur se trompe? couldn't the computer ever make a mistake?————————arriver à verbe plus préposition1. [niveau, taille, lieu]le fil du téléphone n'arrive pas jusqu'à ma chambre the phone cord doesn't reach ou isn't long enough to reach my bedroomla boue m'arrivait jusqu'aux genoux the mud came up to my knees, I was knee-deep in mudoù (en) étions-nous arrivés la semaine dernière? [dans une leçon] where did we get up to ou had we got to last week?j'arrive à un âge où... I've reached an age when...et ses tableaux? — j'y arrive/arrivais what about his paintings? — I'm/I was coming to that3. [rang, résultat] to get[succès] to achievetu as refait l'addition? — oui, j'arrive au même total que toi did you redo the calculations? — yes, I get the same result as yousi tu veux arriver if you want to get on ou to succeed in life4. [pouvoir, réussir à]arriver à faire quelque chose to manage to do something, to succeed in doing somethingtu n'arriveras jamais à la convaincre you'll never manage to convince her, you'll never succeed in convincing hertu m'aides? je n'y arrive pas! can you help me? I can't do ou manage it!5. (locution)(en) arriver à quelque chose [en venir à]: comment peut-on en arriver au suicide? how can anybody get to the point of contemplating suicide?j'en arrive à penser que... I'm beginning to think that...j'en arrive parfois à me demander si... sometimes I (even) wonder if...en arriver là: depuis, je ne lui parle plus — c'est malheureux d'en arriver là since then, I haven't spoken to him — it's a shame it has come to that -
4 work
A n1 ( physical or mental activity) travail m (on sur) ; to be at work on sth être en train de travailler à qch ; to watch sb at work regarder qn (en train de) travailler ; to go to ou set to ou get to work se mettre au travail ; to go to ou set to ou get to work on sth se mettre à travailler à or faire qch ; to set to work doing se mettre à faire ; to put a lot of work into travailler [essay, speech] ; passer beaucoup de temps sur [meal, preparations] ; to put a lot of work into doing passer beaucoup de temps à faire ; to put ou set sb to work faire travailler qn ; we put him to work doing nous lui avons donné pour tâche de faire ; it was hard work doing ça a été dur de faire ; to be hard at work travailler consciencieusement ; your essay needs more work tu dois travailler davantage ta rédaction ; there's still a lot of work to be done il reste encore beaucoup à faire ; I've got work to do j'ai du travail à faire ; to make short ou light work of sth expédier qch ; to make short work of sb envoyer promener qn ; it's all in a day's work c'est une question d'habitude ; ‘good ou nice work’ ( on written work) ‘bon travail’ ; ( orally) ‘c'est bien!’ ; it's hot/thirsty work ça donne chaud/soif ;2 ( occupation) travail m ; to be in work avoir du travail or un emploi ; to look for work chercher du travail ; day/night work travail de jour/nuit ; place of work lieu m de travail ; to start ou begin work ( daily) commencer le travail ; ( for the first time) commencer à travailler ; to stop work ( at the end of the day) terminer son travail ; ( on retirement) cesser de travailler ; to be off work ( on vacation) être en congé ; to be off work with flu être en arrêt de travail parce qu'on a la grippe ; to be out of work être au chômage ; nice work if you can get it ○ ! c'est une bonne planque ○ ! ;3 ( place of employment) ( office) bureau m ; ( factory) usine f ; to go to work aller au travail ; don't phone me at work ne me téléphone pas à mon travail ; there's a canteen at work il y a une cantine à mon travail ;4 (building, construction) travaux mpl (on sur) ;5 ( papers) to take one's work home lit emporter du travail chez soi ; fig ramener ses soucis professionnels à sa famille ; spread your work out on the table étale tes papiers sur la table ;6 (achievement, product) (essay, report) travail m ; (artwork, novel, sculpture) œuvre f (by de) ; ( study) ouvrage m (by de ; on sur) ; an exhibition of work by young artists une exposition d'œuvres de jeunes artistes ; he sells his work to tourists il vend ses créations aux touristes ; is this all your own work? est-ce que vous l'avez fait tout seul? ; to mark students' work noter les devoirs des étudiants ; his work isn't up to standard son travail n'a pas le niveau requis ; the research was the work of a team la recherche était l'œuvre d'une équipe ; a work of genius une œuvre de génie ; a work of fiction une œuvre de fiction ; a work of reference un ouvrage de référence ; this attack is the work of professionals l'attaque est l'œuvre de professionnels ; I hope you're pleased with your work! iron j'espère que tu es fier de ton œuvre! iron ; the works of Shakespeare/Flaubert l'œuvre m de Shakespeare/Flaubert ;7 Phys travail m ;8 ( research) recherches fpl (on sur) ; there is still a lot of work to be done on the virus il y a encore beaucoup de recherches à faire sur le virus ;9 ( effect) to go to work [drug, detergent] agir ; the weedkiller has done its work l'herbicide a été efficace.3 ○ ( everything) the (full ou whole) works toute la panoplie ○.D vtr1 ( drive) to work sb hard surmener qn ;2 ( labour) to work shifts travailler en équipes (de travail posté) ; to work days/nights travailler de jour/de nuit ; to work one's passage Naut travailler pour payer son voyage ; to work one's way through university travailler pour payer ses études ; to work one's way through a book/document lire un livre/document ; to work a 40 hour week faire la semaine de 40 heures ;3 ( operate) se servir de [computer, equipment, lathe] ;4 ( exploit commercially) exploiter [oil-field, land, mine, seam] ;5 ( have as one's territory) [representative] couvrir [region] ; beggars/prostitutes work the streets around the station les mendiants/prostituées occupent les rues autour de la gare ;6 ( consume) to work one's way through ( use) utiliser [amount, quantity] ; to work one's way through two whole cakes manger deux gâteaux entiers ;7 ( bring about) to work wonders/miracles lit, fig faire des merveilles/miracles ; the landscape started to work its magic on me la magie du paysage a commencé à faire effet ;8 ( use to one's advantage) to work the system profiter du système ; can you work it for me to get tickets? peux-tu t'arranger pour m'avoir des billets? ; how did you manage to work it? comment as-tu pu arranger ça? ; I've worked things so that… j'ai arrangé les choses de sorte que… (+ subj) ;9 ( fashion) travailler [clay, dough, gold, iron] ; to work sth to a soft consistency travailler qch pour le rendre malléable ; to work gold into jewellery travailler l'or pour en faire des bijoux ;11 ( manoeuvre) to work sth into introduire qch dans [slot, hole] ; to work a lever up and down actionner un levier ;12 ( exercise) faire travailler [muscles, biceps] ;13 ( move) to work one's way through se frayer un passage à travers [crowd] ; to work one's way along avancer le long de [ledge, sill] ; to work one's hands free se libérer les mains ; to work the rope loose desserrer la corde ; it worked its way loose, it worked itself loose il s'est desserré peu à peu ; to work its way into passer dans [bloodstream, system, food, chain] ; start at the top and work your way down commencez par le haut et continuez jusqu'en bas.E vi1 ( engage in activity) travailler (doing à faire) ; to work at the hospital/the factory travailler à l'hôpital/l'usine ; to work at home travailler à domicile ; to work as a midwife/teacher travailler comme sage-femme/professeur ; to work for sb travailler pour qn ; to work for Grant and Company travailler pour la Société Grant ; to work in advertising/publishing travailler dans la publicité/l'édition ; to work with young people travailler avec les jeunes ; to work for a living gagner sa vie ; to work in oils/watercolours [artist] travailler à l'huile/l'aquarelle ;2 ( strive) lutter (against contre ; for pour ; to do pour faire) ; to work against corruption lutter contre la corruption ; to work towards se diriger vers [solution] ; s'acheminer vers [compromise] ; négocier [agreement] ;3 ( function) [equipment, machine] fonctionner, marcher ; [institution, system, heart, brain] fonctionner ; to work on electricity/on gas marcher or fonctionner à l'électricité/au gaz ; to work off the mains marcher sur le secteur ; the washing machine isn't working la machine à laver est en panne or ne marche pas ;4 (act, operate) it doesn't ou things don't work like that ça ne marche pas comme ça ; to work on the assumption that présumer que ; to work in sb's favour, to work to sb's advantage tourner à l'avantage de qn ; to work against sb, to work to sb's disadvantage jouer en la défaveur de qn ;5 ( be successful) [treatment] avoir de l'effet ; [detergent, drug] agir (against contre ; on sur) ; [spell] agir ; [plan, plot] réussir ; [argument, hypothesis] tenir debout ; flattery won't work with me la flatterie ne marche pas avec moi ; the adaptation really works l'adaptation est vraiment réussie ; I didn't think the novel would work as a film je ne pensais pas qu'on pouvait tirer un bon film de ce roman ;6 ( move) [face, features] se contracter.F v refl2 ( rouse) to work oneself into a rage se mettre en colère ; to work oneself into a frenzy ( with anger) se mettre en rage ; ( with hysteria) devenir hystérique.to work one's way up gravir tous les échelons ; to work one's way up the company faire son chemin dans l'entreprise.■ work around:▶ work around to [sth] aborder [subject] ; it took him ages to work around to what he wanted to say il lui a fallu un temps fou pour exprimer ce qu'il avait à dire ; to work the conversation around to sth faire tourner la conversation autour de qch ; to work around to telling sb sth parvenir à dire qch à qn.■ work in:▶ work in [sth], work [sth] in2 Culin incorporer [ingredient].■ work off:▶ work [sth] off, work off [sth]2 ( repay) travailler pour rembourser [loan, debt] ;3 ( get rid of) se débarrasser de [excess weight] ; dépenser [excess energy] ; passer [anger, frustration].■ work on:▶ work on continuer à travailler ;▶ work on [sb] travailler ○ ;▶ work on [sth] travailler à [book, report] ; travailler sur [project] ; s'occuper de [case, problem] ; chercher [cure, solution] ; examiner [idea, theory] ; I'm working on a way of doing je cherche une façon de faire ; ‘have you found a solution?’-‘I'm working on it’ ‘as-tu trouvé une solution?’-‘j'y réfléchis’ ; he's working on his French il travaille son français ; we've got no clues to work on nous n'avons aucun indice.■ work out:▶ work out1 ( exercise) s'entraîner ;2 ( go according to plan) [plan, marriage] marcher ; I hope things work out for them j'espère que ça marchera pour eux ;▶ work out [sth], work [sth] out1 ( calculate) calculer [answer, average, total] ;2 ( solve) trouver [answer, reason, culprit] ; résoudre [riddle, problem] ; comprendre [clue] ; to work out why/when/where comprendre pourquoi/quand/où ; to work out what sth means comprendre qch ;4 Admin to work out one's notice faire son mois de préavis ;5 ( exhaust) épuiser [mine, soil] ;▶ work [sb] out comprendre ; I can't work her out je ne la comprendrai jamais.■ work over ○:▶ work [sb] over passer [qn] à tabac ○.■ work to:▶ work to [sth] s'astreindre à [budget] ; to work to deadlines travailler avec des objectifs ; to work to tight deadlines avoir des délais très serrés.■ work up:▶ work up [sth] développer [interest] ; accroître [support] ; to work up the courage to do trouver le courage de faire ; to work up some enthusiasm for s'enthousiasmer pour ; to work up an appetite s'ouvrir l'appétit ;▶ work up to [sth] se préparer à [announcement, confession, confrontation] ; the music is working up to a climax la musique va crescendo pour finir en apothéose ;▶ work up [sb], work [sb] up1 ( excite) exciter [child, crowd] ; to work sb up into a frenzy rendre qn énervé ; to work sb up into a rage mettre qn en colère ;2 ( annoy) énerver ; to get worked up s'énerver ; to work oneself up s'énerver ; to work oneself up into a state se mettre dans tous ses états ; to get oneself all worked up over ou about se mettre dans tous ses états au sujet de. -
5 spes
spēs, spĕi, f. [st1]1 [-] attente d'un événement heureux, pressentiment d'un événement heureux, espérance, espoir. - adulescens summa spe: un jeune homme d'un grand avenir. - bona spes cum omnium rerum desperatione confligit, Cic.: c'est la lutte du bon espoir contre le désespoir total. - in quīs plurimum habebat spei, Curt. 3: (soldats) sur lesquels il fondait le plus d'espoir. - magna spes est in aliquo: on place beaucoup d'espoir en qqn. - in eorum tabella spem sibi aliquam proponit, quorum omnium damnatus est? Cic. Verr.: il place quelque espoir dans le suffrage de ceux qui l'ont condamné à l'unanimité! - spem ponere (collocare) in aliquo: mettre son espoir en qqn. - sin aliquam expertus sumptis spem ponis in armis, Virg. En. 2: mais si, vu ton expérience, tu mets quelque espoir dans les armes que tu as prises. - omni deposita spe contentionis, dimissis amplioribus copiis, itinera nostra servabat, Caes. BG. 5, 19: abandonnant tout espoir de vaincre en bataille rangée, il renvoya la plupart de ses troupes et il observait notre marche. - captes astutus testamenta senum neu si... spem deponas, Hor. S. 2, 5, 23: tâche de capter astucieusement les testaments des vieillards et si... ne désespère pas. - spes + prop. inf.: l'espoir que. - spes est eum melius facturum, Plaut. Stich.: j'ai espoir qu'il agira mieux. - magna me spes tenet hunc locum portum ac perfugium futurum, Cic. Clu.: j'ai grand espoir que ce lieu sera un port et un refuge. - magnam se habere spem Ariovistum finem injuriis facturum, Caes. BG. 1: (il dit) qu'il a grand espoir qu'Arioviste mettra fin à ses violences. - spem habere in + abl.: avoir espoir en. - major spe: plus grand qu'on ne s'y attendait. - ad spem + gén.: dans l'espoir de, en vue de, pour. - ad spem amicitiae Romanorum, Liv. 32, 5: dans l'espoir d'obtenir l'amité des Romains. - in tempore ad spem rebellandi advenire, Liv. 23, 40: arriver à temps pour laisser espérer la reprise des hostilités. - spem facere alicui: faire espérer à qqn. - in spe esse: avoir de l'espoir ou être espéré. - castra, vestrae spes, Virg.: ce camp, votre espoir. - spe potiri (= re speratā potiri), Ov.: posséder un objet désiré. [st1]2 [-] espoir d'héritage. - leniter in spem arrepe ut et scribare secundus heres, Hor. S. 2: glisse-toi doucement vers ton espérance, afin d'être inscrit comme second héritier. - scribere aliquem in secundam spem, Tac.: mettre qqn en seconde ligne sur son testament. [st1]3 [-] espoir (t. de tendresse). - sperate Pamphilippe, o spes mea, o mea vita, Plaut. Stich.: Pamphilippe tant désiré, ô mon espérance, ô ma vie. - spes reliqua nostra, Cicero, Cic.: Cicéron, toi qui restes mon unique espoir. [st1]4 [-] pressentiment, attente (de ce qui n'est pas désiré), prévision; appréhension, crainte. - si meam spem vis improborum fefellerit, Cic. Cat. 4: si la violence des méchants vient à tromper mes espérances. - spes multo asperior, Sall. C. 20, 13: un avenir bien plus affreux. - Metellus contra spem suam laetissimis animis accipitur, Sall. J.: Métellus, contrairement à son attente, est accueilli avec de grands transports de joie. - bellum quidem spe omnium serius fuit, Liv. 2: et pourtant la guerre eut lieu plus tard qu'on ne s'y attendait. - in spe Hannibali fuit defectio Tarentinorum, Liv. 25: Hannibal eut la triste prévision de la défection des Tarentins. - spes necis, Stat.: la crainte d'un meurtre. - in mala spe, Liv.: dans une attente funeste. - naufragii spes omnis abit, Luc. 5, 455: toute crainte de naufrage disparaît. [st1]5 [-] l'Espérance. - Spes, ei, f.: l'Espérance (divinité qui avait plusieurs temples à Rome).* * *spēs, spĕi, f. [st1]1 [-] attente d'un événement heureux, pressentiment d'un événement heureux, espérance, espoir. - adulescens summa spe: un jeune homme d'un grand avenir. - bona spes cum omnium rerum desperatione confligit, Cic.: c'est la lutte du bon espoir contre le désespoir total. - in quīs plurimum habebat spei, Curt. 3: (soldats) sur lesquels il fondait le plus d'espoir. - magna spes est in aliquo: on place beaucoup d'espoir en qqn. - in eorum tabella spem sibi aliquam proponit, quorum omnium damnatus est? Cic. Verr.: il place quelque espoir dans le suffrage de ceux qui l'ont condamné à l'unanimité! - spem ponere (collocare) in aliquo: mettre son espoir en qqn. - sin aliquam expertus sumptis spem ponis in armis, Virg. En. 2: mais si, vu ton expérience, tu mets quelque espoir dans les armes que tu as prises. - omni deposita spe contentionis, dimissis amplioribus copiis, itinera nostra servabat, Caes. BG. 5, 19: abandonnant tout espoir de vaincre en bataille rangée, il renvoya la plupart de ses troupes et il observait notre marche. - captes astutus testamenta senum neu si... spem deponas, Hor. S. 2, 5, 23: tâche de capter astucieusement les testaments des vieillards et si... ne désespère pas. - spes + prop. inf.: l'espoir que. - spes est eum melius facturum, Plaut. Stich.: j'ai espoir qu'il agira mieux. - magna me spes tenet hunc locum portum ac perfugium futurum, Cic. Clu.: j'ai grand espoir que ce lieu sera un port et un refuge. - magnam se habere spem Ariovistum finem injuriis facturum, Caes. BG. 1: (il dit) qu'il a grand espoir qu'Arioviste mettra fin à ses violences. - spem habere in + abl.: avoir espoir en. - major spe: plus grand qu'on ne s'y attendait. - ad spem + gén.: dans l'espoir de, en vue de, pour. - ad spem amicitiae Romanorum, Liv. 32, 5: dans l'espoir d'obtenir l'amité des Romains. - in tempore ad spem rebellandi advenire, Liv. 23, 40: arriver à temps pour laisser espérer la reprise des hostilités. - spem facere alicui: faire espérer à qqn. - in spe esse: avoir de l'espoir ou être espéré. - castra, vestrae spes, Virg.: ce camp, votre espoir. - spe potiri (= re speratā potiri), Ov.: posséder un objet désiré. [st1]2 [-] espoir d'héritage. - leniter in spem arrepe ut et scribare secundus heres, Hor. S. 2: glisse-toi doucement vers ton espérance, afin d'être inscrit comme second héritier. - scribere aliquem in secundam spem, Tac.: mettre qqn en seconde ligne sur son testament. [st1]3 [-] espoir (t. de tendresse). - sperate Pamphilippe, o spes mea, o mea vita, Plaut. Stich.: Pamphilippe tant désiré, ô mon espérance, ô ma vie. - spes reliqua nostra, Cicero, Cic.: Cicéron, toi qui restes mon unique espoir. [st1]4 [-] pressentiment, attente (de ce qui n'est pas désiré), prévision; appréhension, crainte. - si meam spem vis improborum fefellerit, Cic. Cat. 4: si la violence des méchants vient à tromper mes espérances. - spes multo asperior, Sall. C. 20, 13: un avenir bien plus affreux. - Metellus contra spem suam laetissimis animis accipitur, Sall. J.: Métellus, contrairement à son attente, est accueilli avec de grands transports de joie. - bellum quidem spe omnium serius fuit, Liv. 2: et pourtant la guerre eut lieu plus tard qu'on ne s'y attendait. - in spe Hannibali fuit defectio Tarentinorum, Liv. 25: Hannibal eut la triste prévision de la défection des Tarentins. - spes necis, Stat.: la crainte d'un meurtre. - in mala spe, Liv.: dans une attente funeste. - naufragii spes omnis abit, Luc. 5, 455: toute crainte de naufrage disparaît. [st1]5 [-] l'Espérance. - Spes, ei, f.: l'Espérance (divinité qui avait plusieurs temples à Rome).* * *Spes, spei, foem. gene. Terent. Cic. Esperance de bien, Espoir.\Spei nihil est. Cic. Il n'y a point d'esperance, Il n'y a nulle esperance.\Malorum spes. Cic. L'esperance des meschants.\Anni spes. Ouid. Les bleds et fruicts qui sont sur terre.\Gemelli spes gregis. Virgil. Le masle et la femelle par lesquels on espere repeupler le troupeau.\Caduca spes. Ouid. Vaine.\Diues. Horatius. Grande et ample esperance, Esperance d'avoir de grands biens.\Eximia spe adolescens. Cic. Duquel on ha esperance qu'il fera de grandes choses.\Fidissima spes Teucrum, Hector. Virgil. Sur lequel les Troyens asseuroyent toute leur esperance.\Inconcessa. Ouid. Quand on espere d'obtenir quelque chose qui n'est licite ne permise.\Inuidiosa. Ouid. Pleine d'envie, Fort enviee.\Lenta. Ouid. Tardive.\Summa spe praeditus adolescens. Cic. Duquel on ha fort bonne et grande esperance.\Timida. Ouid. Incertaine.\Hac illi spe hoc incoeperunt. Terent. Soubz ceste esperance.\Citius spe. Ouid. Plus tost qu'on esperoit.\Abiicere spem de aliquo. Brutus Ciceroni. Desperer d'aucun, Perdre toute l'esperance qu'on avoit d'aucun.\Adducere nos in spem dicuntur literae. Cic. Donner esperance.\Adduci in spem. Cic. Esperer.\Adimere spem. Cic. Oster l'esperance.\Affectare spem aliquam. Ouid. Esperer et tascher de parvenir à quelque chose.\Afferre spem. Cic. Donner esperance.\Inanes spes agitare. Ouid. Esperer en vain.\Alere spem. Cic. Entretenir une esperance.\Alternant spesque timorque fidem. Ouid. L'esperance fait que je croye, mais la crainte fait que je n'en croye rien, Esperance et crainte me tiennent incertaine et en doubte.\Auferre spem. Cic. Oster esperance.\Carere spe. Cic. N'avoir point d'esperance.\Complere aliquem bona spe. Caes. Luy donner bonne esperance.\Omnes spes atque opes conciderunt. Cic. Sont perdues.\Anni spem credere terrae. Virgil. Semer le blé dont on espere recueillir dequoy se nourrir toute l'annee.\Decidere a vel de spe, Vide DECIDO pen. corr. Decheoir de son esperance.\Deficit spes. Cic. Default.\Demittere animo spes obscoenas. Ouid. Concevoir et mettre en son esprit une vilaine esperance.\Deponere spem. Horat. Delaisser son esperance, Perdre esperance.\Deponere spem in re aliqua. Curtius. Mettre son esperance en quelque chose.\Deserit spes. Cic. Esperance me default et delaisse.\Deturbare spe, vel ex spe. Cic. Jecter hors d'esperance.\Deuorere spem. Ouid. Maudire son esperance.\Dare spem alicui. Cic. Donner esperance.\Spe ducitur, se posse, etc. Cic. Il espere.\Eripere spem. Cic. Oster toute esperance.\Exardere ad spem libertatis. Cic. Estre esmeu.\Explorata spes. Ci. Certaine.\Posteaquam extenuari spem nostram, et euanescere vidi, mutaui consilium. Cic. Que l'esperance se diminuoit.\Facere spem. Cic. Donner esperance.\Fallere spem alicuius. Cic. Abuser aucun, et le frustrer de son esperance.\Fallit eum spes. Cic. Il est abusé de son esperance.\Fluitare spe dubiae horae. Horat. Estre incertain et en doubte du temps que quelque chose nous doibt advenir.\Spes eum frustratur. Lentulus Ciceroni. Il est frustré de son esperance.\Habere spem. Cic. Avoir esperance.\Reliqua plus habent spei, quam timoris. Cicero. Monstrent plus d'esperance.\Habere aliquid in spe. Cic. L'esperer.\Habere spem in manibus. Cic. Avoir certaine esperance.\Haeret spes in aliquo. Curt. Quand on ha sa derniere esperance en luy.\Impellere in spem. Cic. Poulser à esperance, Mettre en esperance.\Implere spem quam quis de nobis concepit, Vide IMPLEO. Accomplir et fournir à ce qu'on espere de nous.\Induci in spem. Cic. Estre induict à esperance.\Ingredi in spem. Cic. Commencer à esperer.\Iniicere spem. Cic. Bailler esperance.\Intercipere spem. Ouid. Rompre.\Interdictae spes. Ouid. Choses illicites et defendues, et qu'on ne doibt esperer.\Inueterascit spes. Cic. Elle se perd, et va à neant.\Irritus spei. Curt. Frustré de son esperance.\Labi spe. Caes. Decheoir de son esperance.\Laborare in spem. Ouid. Travailler en esperance d'en recevoir du profict.\Vana spe ludere aliquem. Virg. Decevoir aucun par vaine esperance.\Spem mentita seges. Horat. Quand on ne recueille point tant de bleds qu'on esperoit.\Nancisci spem. Cic. Avoir ou entrer en esperance.\Spe qua iubes nitemur. Cicero. Nous nous appuyrons sur ceste esperance.\Summam spem nuntiabant, fore vt Antonius cederet. Cic. Il nous annoncoyent qu'il y avoit grande esperance que, etc.\Obtenta me spes. Cic. Esperance me tient, J'ay esperance.\Omittere spem. Curt. Delaisser.\Orbari spe. Cic. Estre privé de son esperance.\Ostendere spem alicuius rei. Cic. Bailler esperance, Mettre en esperance.\Falsam spem ponere. Ouid. Delaisser.\Ponere spem in aliquo, vel in re aliqua. Cic. Mettre.\In arcto spem ponere. Ouid. Avoir petite esperance.\Id quidem in optima spe pono. Cic. Je tire cela en bonne esperance, J'espere tout bien de ce.\Plura ponuntur in spe, quam in pecuniis. Cic. Il y a plus d'esperance, que d'argent.\Praebere spem alicuius rei. Cassius ad Ciceronem. Donner esperance.\Praecidere vel incidere spem alicui. Ci. Luy rompre son esperance.\Intelligo ea spe istum fuisse praeditum, vt omnem rationem salutis in pecunia poneret. Cic. Qu'il a eu ceste esperance, etc.\Praesumere aliquid spe. Virgil. S'attendre tout asseureement d'avoir quelque chose.\Producere spem vitae. Tacit. Prolonger.\Proponere spem. Cic. Donner esperance.\Redintegrare spem. Caesar. Reprendre esperance.\Remorari spem. Cic. Retarder.\Sequi spem. Cic. Suyvre son profict.\Serenare spem vultu. Virg. Monstrer par face joyeuse, qu'on ha bonne esperance.\Subest spes. Curtius. Il y a esperance.\Subministrare spem alicuius sceleris. Sallust. Bailler occasion d'esperance.\Esse spe bona. Cic. Avoir bonne esperance.\In spe esse. Cic. Esperer.\In spe esse dicitur aliquid. Cic. Quand on ha esperance de luy.\Dum in spe pax fuit. Cic. Ce temps pendant qu'on esperoit la paix.\Spes est hunc aliquando tandem posse consistere. Cic. Il y a esperance.\Spes est de argento. Plaut. Il y a esperance de recouvrer argent.\Spes est in angusto. Celsus. Il y a peu d'esperance.\Spes erat in cursu. Ouid. L'esperance prosperoit.\Superare spem. Cic. Surmonter l'esperance qu'on ha de nous.\Teneri spe. Cic. Avoir esperance.\Illa ipsa spes exigua quae erat, videtur esse sublata. Cic. Ostee, Perdue.\Trahere spem mora. Ouid. Alonger.\Trahi spe exigua. Ouid. Avoir quelque peu d'esperance.\In spem venio appropinquare tuum aduentum. Cic. J'espere que tu viendras de brief, J'entre en esperance.\Si spem videro, aut ibidem opperiar, aut me ad te conferam. Cic. Si je voy qu'il y ait esperance.\Officio vincet omnes spes. Cic. Il fera mieulx qu'on n'espere.\Quam in spem me vocas? Cic. Quelle esperance me donnes tu?\Spem vultu simulat, premit altum corde dolorem. Virg. Il fait semblant d'estre joyeulx, mais, etc.\Spes, pro Metu. Stat. Dum spes nulla necis. Quand il n'avoit aucune doubte, ou crainte de la mort, On le tua par derriere, sans qu'il se doubtast qu'on le deust frapper. -
6 indiquer
indiquer [ɛ̃dike]➭ TABLE 1 transitive verba. ( = désigner) to point outb. ( = montrer) [flèche, voyant, écriteau] to showc. ( = dire) [personne] [+ heure, solution] to telld. ( = fixer) [+ heure, date, rendez-vous] to give• à l'heure indiquée, je... at the appointed time, I...e. ( = faire figurer) [étiquette, plan, carte] to show• c'est indiqué sur la facture ? is it given on the invoice?f. ( = dénoter) to indicate* * *ɛ̃dike1) ( montrer où se trouve) [personne] to point out, to point to [objet, lieu]; [pancarte] to show the way to [ville, magasin]2) ( être un indice de) to indicate ( que that)rien n'indique que les deux affaires soient liées — there is nothing to indicate ou suggest that the two matters are connected
3) ( conseiller)4) (signaler, dire)l'heure indiquée sur le programme est fausse — the time given on the programme [BrE] is wrong
comme il l'indique dans son introduction... — as he says in his introduction...
* * *ɛ̃dike vt1) (= désigner) to point outIl m'a indiqué la mairie. — He pointed out the town hall to me.
indiquer du regard — to glance towards, to glance in the direction of
2) (= faire connaître) [médecin, restaurant] to recommendindiquer qch à qn — to recommend sth to sb, to tell sb about sth
indiquer qn à qn — to recommend sb to sb, to tell sb about sb
3) (= renseigner sur)indiquer qch à qn [heure] — to tell sb sth
Pourriez-vous m'indiquer l'heure? — Could you tell me the time?, [sortie, toilettes] to tell sb where sth is
4) [pendule] to show, to say, [écriteau, aiguille] to show, to indicateL'horloge indiquait dix heures précises. — The clock showed ten o'clock precisely., The clock said ten o'clock precisely.
La petite aiguille indique les heures. — The little hand indicates the hour.
5) (= expliquer) [marche à suivre, itinéraire]Est-ce que la notice indique comment assembler l'appareil? — Do the instructions tell you how to assemble the appliance?
6) [étiquette, plan] to show, to indicateLe topo indiquait pourtant bien qu'il faut monter sur la gauche après la ferme. — The map did show that you have to turn left after the farm., The map did indicate that you have to turn left after the farm.
7) (= spécifier) [date, lieu] to give, to stateN'oubliez pas d'indiquer votre nationalité. — Don't forget to give your nationality., Don't forget to state your nationality.
8) (= dénoter) to indicate, to point toCeci indique une certaine propension à la prodigalité. — This indicates a certain propensity for extravagance.
* * *indiquer verb table: aimer vtr1 ( montrer où se trouve) [personne] to point out, to point to [objet, lieu]; [pancarte] to show the way to [ville, magasin]; il indiqua l'endroit du doigt he pointed out the place; le panneau indique (la direction de) Mâcon the signpost shows which direction to take for Mâcon; indiquer qch à qn to tell sb where sth is; pouvez-vous m'indiquer la banque la plus proche? can you tell me where the nearest bank is?; je lui ai indiqué le chemin à prendre I told him which way to go; indiquer sa place à qn to show sb to his/her seat;2 ( être un indice de) to indicate (que that); Is-sur-Tille, comme son nom l'indique, est au bord de la Tille Is-sur-Tille, as its name indicates, is on the banks of the Tille; rien n'indique que les deux affaires soient liées there is nothing to indicate ou suggest that the two matters are connected; les chiffres indiquent une légère reprise the figures show a slight recovery; tout indique qu'il sera élu all the signs are that he will be elected;3 ( conseiller) indiquer qn à qn to give sb's name to sb; je peux t'indiquer un bon médecin I can give you the name of a good doctor;4 (signaler, dire) to give [heure, date]; ‘indiquez vos nom et adresse’ ‘give your name and address’; indique-moi ton heure d'arrivée tell me what time you are arriving; l'heure indiquée sur le programme est fausse the time given on the programmeGB is wrong; l'auteur a omis d'indiquer la date de parution the writer has not given the date of publication; comme il l'indique dans son introduction… as he says in his introduction…; indiquer que [personne, communiqué] to indicate that; indiquer à qn comment faire [personne, notice] to tell sb how to do; on m'a indiqué la marche à suivre I've been told the procedure;5 ( afficher) [horloge, compteur, baromètre, panneau] to show; la carte n'indique que les grandes routes the map only shows the main roads; le montant exact n'est pas indiqué the exact total isn't shown; le restaurant/théâtre n'est pas indiqué there are no signs to the restaurant/theatre; le village est très mal/bien indiqué the village is very badly/well signposted; au carrefour, tu verras, c'est indiqué at the crossroads you'll see it's signposted.[ɛ̃dike] verbe transitifindiquer quelque chose de la main to point out ou to indicate something with one's handindiquer quelqu'un/quelque chose du doigt to point to somebody/something2. [musée, autoroute, plage] to show the way topouvez-vous m'indiquer (le chemin de) la gare? could you show me the way to ou direct me to the station?[suj: flèche, graphique] to showl'horloge indique 6 h the clock says ou shows that it's 6 o'clockce n'est pas indiqué dans le contrat it's not written ou mentioned in the contract5. [conseiller - ouvrage, professionnel, restaurant] to suggest, to recommend ; [ - traitement] to prescribe, to give6. [dire - marche à suivre, heure] to tell7. [être le signe de - phénomène] to point to (inseparable), to indicate ; [ - crainte, joie] to show, to betraytout indique que nous allons vers une crise everything suggests that we are heading towards a crisis8. ART to sketch out -
7 work
work [wɜ:k]travail ⇒ 1 (a)-(e), 1 (g) œuvre ⇒ 1 (a), 1 (f) besogne ⇒ 1 (b) emploi ⇒ 1 (c) ouvrage ⇒ 1 (f) recherches ⇒ 1 (g) travailler ⇒ 2A (a)-(e), 3A (b), 3A (c), 3A (e), 3C (a) fonctionner ⇒ 2B (a) marcher ⇒ 2B (a), 2B (b) réussir ⇒ 2B (b) agir ⇒ 2B (c), 2B (d) faire travailler ⇒ 3A (a) faire marcher ⇒ 3B (a) façonner ⇒ 3C (a) mécanisme ⇒ 4 1 (a) travaux ⇒ 4 1 (b) usine ⇒ 4 2 (a)1 noun(a) (effort, activity) travail m, œuvre f;∎ computers take some of the work out of filing les ordinateurs facilitent le classement;∎ this report needs more work il y a encore du travail à faire sur ce rapport, ce rapport demande plus de travail;∎ she's done a lot of work for charity elle a beaucoup travaillé pour des associations caritatives;∎ it will take a lot of work to make a team out of them ça va être un drôle de travail de faire d'eux une équipe;∎ keep up the good work! continuez comme ça!;∎ nice or good work! c'est du bon travail!, bravo!;∎ that's fine work or a fine piece of work c'est du beau travail;∎ your work has been useful vous avez fait du travail utile;∎ work on the tunnel is to start in March (existing tunnel) les travaux sur le tunnel doivent commencer en mars; (new tunnel) la construction du tunnel doit commencer en mars;∎ work in progress Administration travail en cours; Accountancy travaux mpl en cours, inventaire m de production; (sign) travaux en cours;∎ she put a lot of work into that book elle a beaucoup travaillé sur ce livre;∎ to make work for sb compliquer la vie à qn;∎ to start work, to set to work se mettre au travail;∎ she set or she went to work on the contract elle a commencé à travailler sur le contrat;∎ he set to work undermining their confidence il a entrepris de saper leur confiance;∎ I set him to work (on) painting the kitchen je lui ai donné la cuisine à peindre;∎ they put him to work in the kitchen ils l'ont mis au travail dans la cuisine;∎ let's get (down) to work! (mettons-nous) au travail!;∎ proverb all work and no play makes Jack a dull boy beaucoup de travail et peu de loisirs ne réussissent à personne(b) (duty, task) travail m, besogne f;∎ I've got loads of work to do j'ai énormément de travail à faire;∎ she gave us too much work elle nous a donné trop de travail;∎ he's trying to get some work done il essaie de travailler un peu;∎ they do their work well ils travaillent bien, ils font du bon travail;∎ it's hard work c'est du travail, ce n'est pas facile;∎ it's thirsty work ça donne soif;∎ to make short or light work of sth expédier qch;∎ figurative to make short work of sb ne faire qu'une bouchée de qn;∎ familiar it's nice work if you can get it! c'est une bonne planque, encore faut-il la trouver!(c) (paid employment) travail m, emploi m;∎ what (kind of) work do you do? qu'est-ce que vous faites dans la vie?, quel travail faites-vous?;∎ I do translation work je suis traducteur, je fais des traductions;∎ to find work trouver du travail;∎ to look for work chercher du travail ou un emploi;∎ to be in work travailler, avoir un emploi;∎ to be out of work être au chômage ou sans travail ou sans emploi;∎ he had a week off work (holiday) il a pris une semaine de vacances; (illness) il n'est pas allé au travail pendant une semaine;∎ to take time off work prendre des congés;∎ she's off work today elle ne travaille pas aujourd'hui;∎ to do a full day's work faire une journée entière de travail;∎ I go to work by bus je vais au travail en bus;∎ I'm late for work je suis en retard pour le travail;∎ he's a friend from work c'est un collègue;∎ where is your (place of) work? où travaillez-vous?, quel est votre lieu de travail?;∎ on her way home from work en rentrant du travail(e) (papers, material etc being worked on) travail m;∎ to take work home prendre du travail à la maison;∎ her work was all over the table son travail était étalé sur la table∎ it's all my own work j'ai tout fait moi-même;∎ it's an interesting piece of work (gen) c'est un travail intéressant; Art, Literature & Music c'est une œuvre intéressante;∎ very detailed/delicate work (embroidery, carving etc) ouvrage très détaillé/délicat;∎ these formations are the work of the wind ces formations sont l'œuvre du vent;∎ the silversmith sells much of his work to hotels l'orfèvre vend une grande partie de ce qu'il fait ou de son travail à des hôtels;∎ the complete works of Shakespeare les œuvres complètes ou l'œuvre de Shakespeare;∎ a new work on Portugal un nouvel ouvrage sur le Portugal;∎ a work of art une œuvre d'art;∎ works of fiction des ouvrages de fiction(g) (research) travail m, recherches fpl;∎ there hasn't been a lot of work done on the subject peu de travail a été fait ou peu de recherches ont été faites sur le sujet∎ good works bonnes œuvres fpl;∎ each man will be judged by his works chaque homme sera jugé selon ses œuvres;∎ charitable works actes mpl de charité, actes mpl charitables;∎ the murder is the work of a madman le meurtre est l'œuvre d'un fou∎ wait until the medicine has done its work attendez que le médicament ait agi ou ait produit son effetA.(a) (exert effort on a specific task, activity etc) travailler;∎ we worked for hours cleaning the house nous avons passé des heures à faire le ménage;∎ they worked in the garden ils ont fait du jardinage;∎ we work hard nous travaillons dur;∎ she's working on a novel just now elle travaille à un roman en ce moment;∎ a detective is working on this case un détective est sur cette affaire;∎ he works at or on keeping himself fit il fait de l'exercice pour garder la forme;∎ we have to work to a deadline nous devons respecter des délais dans notre travail;∎ we have to work to a budget nous devons travailler avec un certain budget;∎ I've worked with the handicapped before j'ai déjà travaillé avec les handicapés;∎ I work with the Spanish on that project je travaille (en collaboration) avec les Espagnols sur ce projet(b) (be employed) travailler;∎ he works as a teacher il a un poste d'enseignant;∎ I work in advertising je travaille dans la publicité;∎ who do you work for? chez qui est-ce que vous travaillez?;∎ she works in or for a bank elle travaille dans ou pour une banque;∎ I work a forty-hour week je travaille quarante heures par semaine, je fais une semaine de quarante heures;∎ to work for a living travailler pour gagner sa vie;∎ Industry to work to rule faire la grève du zèle∎ to work for a good cause travailler pour une bonne cause;∎ they're working for better international relations ils s'efforcent d'améliorer les relations internationales∎ you're going to have to work if you want to pass the exam il va falloir que tu travailles ou que tu étudies si tu veux avoir ton examen(e) (use a specified substance) travailler;∎ this sculptor works in or with copper ce sculpteur travaille avec le cuivre;∎ she has always worked in or with watercolours elle a toujours travaillé avec de la peinture à l'eauB.(a) (function, operate → machine, brain, system) fonctionner, marcher;∎ the lift doesn't work at night l'ascenseur ne marche pas la nuit;∎ the lift never works l'ascenseur est toujours en panne;∎ the radio works off batteries la radio fonctionne avec des piles;∎ a pump worked by hand une pompe actionnée à la main ou manuellement;∎ they soon got or had it working ils sont vite parvenus à le faire fonctionner;∎ she sat still, her brain or her mind working furiously elle était assise immobile, le cerveau en ébullition;∎ figurative everything worked smoothly tout s'est déroulé comme prévu;∎ your idea just won't work ton idée ne peut pas marcher;∎ this relationship isn't working cette relation ne marche pas;∎ that argument works both ways ce raisonnement est à double tranchant;∎ how does the law work exactly? comment la loi fonctionne-t-elle exactement?(b) (produce results, succeed) marcher, réussir;∎ it worked brilliantly ça a très bien marché;∎ their scheme didn't work leur complot a échoué;∎ that/flattery won't work with me ça/la flatterie ne prend pas avec moi(c) (drug, medicine) agir, produire ou faire son effet∎ the acid works as a catalyst l'acide agit comme ou sert de catalyseur;∎ events have worked against us/in our favour les événements ont agi contre nous/en notre faveur;∎ I'm working on the assumption that they'll sign the contract je pars du principe qu'ils signeront le contratC.∎ to work loose se desserrer;∎ to work free se libérer;∎ the nail worked through the sole of my shoe le clou est passé à travers la semelle de ma chaussure(b) (face, mouth) se contracter, se crisperA.(a) (worker, employee, horse) faire travailler;∎ the boss works his staff hard le patron exige beaucoup de travail de ses employés;∎ you work yourself too hard tu te surmènes;∎ to work oneself to death se tuer à la tâche;∎ to work one's fingers to the bone s'user au travail∎ they worked their passage to India ils ont payé leur passage en Inde en travaillant;∎ I worked my way through college j'ai travaillé pour payer mes études à l'université∎ he works the southern sales area il travaille pour le service commercial de la région sud;∎ the pollster worked both sides of the street le sondeur a enquêté des deux côtés de la rue;∎ figurative the candidate worked the crowd le candidat s'efforçait de soulever l'enthousiasme de la foule;∎ a real-estate agent who works the phones un agent immobilier qui fait de la prospection par téléphone;∎ she works the bars (prostitute) elle travaille dans les bars(d) (achieve, accomplish)∎ the new policy will work major changes la nouvelle politique opérera ou entraînera des changements importants;∎ the story worked its magic or its charm on the public l'histoire a enchanté le public;∎ to work a spell on sb jeter un sort à qn;∎ to work miracles faire ou accomplir des miracles;∎ to work wonders faire merveille;∎ she has worked wonders with the children elle a fait des merveilles avec les enfantsB.∎ this switch works the furnace ce bouton actionne ou commande la chaudière;∎ he knows how to work the drill il sait se servir de la perceuse∎ I worked the handle up and down j'ai remué la poignée de haut en bas;∎ to work one's hands free parvenir à dégager ses mains;∎ she worked the ropes loose elle a réussi à desserrer les cordes petit à petit∎ I worked my way along the ledge j'ai longé la saillie avec précaution;∎ he worked his way down/up the cliff il a descendu/monté la falaise lentement;∎ the beggar worked his way towards us le mendiant s'est approché de nous;∎ they worked their way through the list ils ont traité chaque élément de la liste tour à tour;∎ he's worked his way through the whole grant il a épuisé toute la subvention;∎ a band of rain working its way across the country un front de pluie qui traverse le pays;∎ they have worked themselves into a corner ils se sont mis dans une impasse∎ she managed to work a few days off elle s'est arrangée ou s'est débrouillée pour avoir quelques jours de congé;∎ I worked it or worked things so that she's never alone j'ai fait en sorte qu'elle ou je me suis arrangé pour qu'elle ne soit jamais seuleC.(a) (shape → leather, metal, stone) travailler, façonner; (→ clay, dough) travailler, pétrir; (→ object, sculpture) façonner; Sewing (design, initials) broder;∎ she worked the silver into earrings elle a travaillé l'argent pour en faire des boucles d'oreilles;∎ she worked a figure out of the wood elle a sculpté une silhouette dans le bois;∎ the flowers are worked in silk les fleurs sont brodées en soie;∎ work the putty into the right consistency travaillez le mastic pour lui donner la consistance voulue∎ gently work the cream into your hands massez-vous les mains pour faire pénétrer la crème;∎ work the dye into the surface of the leather faites pénétrer la teinture dans le cuir(c) (excite, provoke)∎ the orator worked the audience into a frenzy l'orateur a enflammé ou a galvanisé le public;∎ she worked herself into a rage elle s'est mise dans une colère noire4 works∎ familiar to foul up or to gum up the works tout foutre en l'air∎ road works travaux mpl; (sign) travaux;∎ Minister/Ministry of Works ministre m/ministère m des Travaux publics2 noun∎ a printing works une imprimerie;∎ a gas works une usine à gaz;∎ price ex works prix m sortie usine∎ the (whole) works tout le bataclan ou le tralala;∎ they had eggs, bacon, toast, the works ils mangeaient des œufs, du bacon, du pain grillé, tout, quoi!;∎ American to shoot the works jouer le grand jeu;∎ American we shot the works on the project nous avons mis le paquet sur le projet;∎ to give sb the works (special treatment) dérouler le tapis rouge pour qn; (beating) passer qn à tabac5 at work∎ to be at work on sth/(on) doing sth travailler (à) qch/à faire qch;∎ he's at work on a new book il travaille à un nouveau livre;∎ they're hard at work painting the house ils sont en plein travail, ils repeignent la maison∎ there are several factors at work here il y a plusieurs facteurs qui entrent en jeu ou qui jouent ici;∎ there are evil forces at work des forces mauvaises sont en action2 adverb∎ she's at work (gen) elle est au travail; (office) elle est au bureau; (factory) elle est à l'usine;∎ I'll phone you at work je t'appellerai au travail;∎ we met at work on s'est connus au travailworks band fanfare m (d'une entreprise);American work coat blouse f;works committee, works council comité m d'entreprise;work ethic = exaltation des valeurs liées au travail;work experience stage m (en entreprise);∎ the course includes two months' work experience le programme comprend un stage en entreprise de deux mois;American work farm = camp de travail forcé où les détenus travaillent la terre;Computing work file fichier m de travail;work flow déroulement m des opérations;work group groupe m de travail;works manager directeur(trice) m,f d'usine;work permit permis m de travail;Computing work sheet feuille f de travail;∎ I need more work space j'ai besoin de plus d'espace pour travailler;work surface surface f de travail;American work week semaine f de travailtravailler;∎ while he worked away at fixing the furnace tandis qu'il travaillait à réparer la chaudière;∎ we worked away all evening nous avons passé la soirée à travaillerglisser;∎ her socks had worked down around her ankles ses chaussettes étaient tombées sur ses chevilles(a) (incorporate) incorporer;∎ work the ointment in thoroughly faites bien pénétrer la pommade;∎ Cookery work the butter into the flour incorporez le beurre à la farine∎ he worked in a few sly remarks about the boss il a réussi à glisser quelques réflexions sournoises sur le patron;∎ I'll try and work the translation in some time this week (into schedule) j'essayerai de (trouver le temps de) faire la traduction dans le courant de la semaine(a) (dispose of → fat, weight) se débarrasser de, éliminer; (→ anxiety, frustration) passer, assouvir;∎ I worked off my excess energy chopping wood j'ai dépensé mon trop-plein d'énergie en cassant du bois;∎ he worked off his tensions by running il s'est défoulé en faisant du jogging;∎ to work off one's anger on sb passer sa colère sur qn(b) (debt, obligation)∎ it took him three months to work off his debt il a dû travailler trois mois pour rembourser son emprunt➲ work on∎ we've been working on him but he still won't go nous avons essayé de le persuader mais il ne veut toujours pas y aller;∎ I'll work on her je vais m'occuper d'elle(b) (task, problem)∎ the police are working on who stole the jewels la police s'efforce de retrouver celui qui a volé les bijoux;∎ he's been working on his breaststroke/emotional problems il a travaillé sa brasse/essayé de résoudre ses problèmes sentimentaux;∎ have you got any ideas? - I'm working on it as-tu des idées? - je cherche∎ have you any data to work on? avez-vous des données sur lesquelles vous fonder?(continue to work) continuer à travailler➲ work out(a) (discharge fully) acquitter en travaillant;∎ to work out one's notice faire son préavis∎ I work it out at £22 d'après mes calculs, ça fait 22 livres∎ have they worked out their differences? est-ce qu'ils ont réglé ou résolu leurs différends?;∎ I'm sure we can work this thing out (your problem) je suis sûr que nous pouvons arranger ça; (our argument) je suis sûr que nous finirons par nous mettre d'accord;∎ things will work themselves out les choses s'arrangeront toutes seules ou d'elles-mêmes∎ to work out a solution trouver une solution;∎ have you worked out yet when it's due to start? est-ce que tu sais quand ça doit commencer?;∎ she had it all worked out elle avait tout planifié;∎ we worked out an easier route nous avons trouvé un itinéraire plus facile(e) (figure out) arriver à comprendre;∎ I finally worked out why he was acting so strangely j'ai enfin découvert ou compris pourquoi il se comportait si bizarrement;∎ the dog had worked out how to open the door le chien avait compris comment ouvrir la porte;∎ I can't work her out je n'arrive pas à la comprendre;∎ I can't work their relationship out leurs rapports me dépassent(f) (mine, well) épuiser∎ it depends on how things work out ça dépend de la façon dont les choses se passent;∎ the trip worked out as planned le voyage s'est déroulé comme prévu;∎ I wonder how it will all work out je me demande comment tout cela va s'arranger;∎ it all worked out for the best tout a fini par s'arranger pour le mieux;∎ but it didn't work out that way mais il en a été tout autrement;∎ it worked out badly for them les choses ont mal tourné pour eux∎ she worked out fine as personnel director elle s'est bien débrouillée comme directeur du personnel;∎ are things working out for you OK? est-ce que ça se passe bien pour toi?;∎ did the new job work out? ça a marché pour le nouveau boulot?;∎ it didn't work out between them les choses ont plutôt mal tourné entre eux;∎ their project didn't work out leur projet est tombé à l'eau∎ how much does it all work out at? ça fait combien en tout?;∎ the average price for an apartment works out to or at $5,000 per square metre le prix moyen d'un appartement s'élève ou revient à 5000 dollars le mètre carré;∎ that works out at three hours a week ça fait trois heures par semaine;∎ electric heating works out expensive le chauffage électrique revient cher∎ the wind worked round to the north le vent a tourné au nord petit à petit∎ he finally worked round to the subject of housing il a fini par aborder le sujet du logement;∎ what's she working round to? où veut-elle en venir?∎ (bring round) I worked the conversation round to my salary j'ai amené la conversation sur la question de mon salaire∎ we worked our way through the crowd nous nous sommes frayé un chemin à travers la foule;∎ he worked his way through the book il a lu le livre du début à la fin;∎ figurative I worked the problem through j'ai étudié le problème sous tous ses aspects∎ she worked through lunch elle a travaillé pendant l'heure du déjeuner∎ he worked through his emotional problems il a réussi à assumer ses problèmes affectifs➲ work up(a) (stir up, rouse) exciter, provoquer;∎ he worked up the crowd il a excité la foule;∎ he worked the crowd up into a frenzy il a rendu la foule frénétique;∎ he works himself up or he gets himself worked up over nothing il s'énerve pour rien;∎ she had worked herself up into a dreadful rage elle s'était mise dans une rage terrible∎ I want to work these ideas up into an article je veux développer ces idées pour en faire un article;∎ to work up an appetite se mettre en appétit;∎ we worked up a sweat/a thirst playing tennis jouer au tennis nous a donné chaud/soif;∎ I can't work up any enthusiasm for this work je n'arrive pas à avoir le moindre enthousiasme pour ce travail;∎ he tried to work up an interest in the cause il a essayé de s'intéresser à la cause∎ to work one's way up faire son chemin;∎ she worked her way up from secretary to managing director elle a commencé comme secrétaire et elle a fait son chemin jusqu'au poste de P-DG;∎ I worked my way up from nothing je suis parti de rien(a) (clothing) remonter∎ the film was working up to a climax le film approchait de son point culminant;∎ things were working up to a crisis une crise se préparait, on était au bord d'une crise;∎ she's working up to what she wanted to ask elle en vient à ce qu'elle voulait demander;∎ what are you working up to? où veux-tu en venir? -
8 compter
compter [kɔ̃te]━━━━━━━━━━━━━━━━━━➭ TABLE 11. <a. ( = calculer) to count• combien en avez-vous compté ? how many did you count?• 40 cm ? j'avais compté 30 40cm? I made it 30• on peut compter sur les doigts de la main ceux qui comprennent vraiment you can count on the fingers of one hand the people who really understandb. ( = prévoir) to reckonc. ( = inclure) to include• nous étions dix, sans compter le professeur there were ten of us, not counting the teacherd. ( = facturer) to charge fore. ( = prendre en considération) to take into account• il aurait dû venir, sans compter qu'il n'avait rien à faire he ought to have come, especially as he had nothing to dof. ( = classer) to consider• on compte ce livre parmi les meilleurs de l'année this book is considered among the best of the yearg. ( = avoir l'intention de) to intend to ; ( = s'attendre à) to expect to• j'y compte bien ! I should hope so!2. <a. ( = calculer) to countb. ( = être économe) to economize• dépenser sans compter ( = être dépensier) to spend extravagantly ; ( = donner généreusement) to give without counting the costc. ( = avoir de l'importance) to countd. ( = valoir) to counte. ( = figurer) compter parmi to rank amongf. (locutions)• cette loi prendra effet à compter du 30 septembre this law will take effect as from 30 September► compter avec ( = tenir compte de) to take account of• un nouveau parti avec lequel il faut compter a new party that has to be taken into account► compter sans* * *kɔ̃te
1.
1) ( dénombrer) to counton ne compte plus ses victoires — he/she has had countless victories
je ne compte plus les lettres anonymes que je reçois — I've lost count of the anonymous letters I have received
sans compter — [donner, dépenser] freely
2) ( évaluer)il faut compter environ 100 euros — you should reckon on GB ou count on paying about 100 euros
3) ( faire payer)4) ( inclure) to countje vous ai compté dans le nombre des participants — I've counted you as one of ou among the participants
5) ( projeter)6) ( s'attendre à)‘je vais t'aider’ - ‘j'y compte bien’ — ‘I'll help you’ - ‘I should hope so too’
2.
verbe intransitif1) ( dire les nombres) to count2) ( calculer) to count, to add upil sait très bien compter, il compte très bien — he's very good at counting
3) ( avoir de l'importance) to matter ( pour quelqu'un to somebody)c'est l'intention or le geste qui compte — it's the thought that counts
le salaire compte beaucoup dans le choix d'une carrière — pay is an important factor in the choice of a career
4) ( avoir une valeur) to countcompter double/triple — to count double/triple
5) ( figurer)compter au nombre de, compter parmi — to be counted among
6)compter avec — ( faire face) to reckon with [difficultés, concurrence]; ( ne pas oublier) to take [sb/sth] into account [personne, chose]
7)compter sans — ( négliger) not to take [sb/sth] into account [personne, chose]
8)compter sur — ( attendre) to count on [personne, aide]; (dépendre, faire confiance) to rely on [personne, ressource]; ( prévoir) to reckon on [somme, revenu]
vous pouvez compter sur moi, je vais m'en occuper — you can rely ou count on me, I'll see to it
ne compte pas sur moi — (pour venir, participer) count me out
je vais leur dire ce que j'en pense, tu peux compter là- dessus (colloq) or sur moi! — I'll tell them what I think, you can be sure of that!
quand il s'agit de faire des bêtises, on peut compter sur toi! — (colloq) hum trust you to do something silly!
3.
se compter verbe pronominalles faillites dans la région ne se comptent plus — there have been countless bankruptcies in the area
4.
à compter de locution prépositive as from
5.
sans compter que locution conjonctive ( en outre) and what is more; ( d'autant plus que) especially as* * *kɔ̃te1. vt1) (établir le nombre de) to count2) (= inclure, dans une liste) to includesans compter qch — not counting sth, not including sth
On sera dix-huit, sans compter les enfants. — There'll be eighteen of us, not counting the children.
3) (= facturer) to charge forIl n'a pas compté le deuxième café. — He didn't charge us for the second coffee.
4) (= avoir à son actif, comporter) to haveL'institut compte trois prix Nobel. — The institute has three Nobel prizewinners.
5) (prévoir: une certaine quantité, un certain temps) to allow, to reckon onIl faut compter environ deux heures. — You have to allow about two hours., You have to reckon on about two hours.
6) (= avoir l'intention de)Je compte bien réussir. — I fully intend to succeed.
Je compte partir début mai. — I intend to leave at the beginning of May.
2. vi1) (calculer) to countIl savait compter à l'âge de trois ans. — He could count when he was three years old.
à compter du 10 janvier COMMERCE — from 10 January, as from 10 January
2) (= être non négligeable) to count, to matterL'honnêteté, ça compte quand même. — Honesty counts after all.
3) (qu'on peut prendre en compte) to countÇa ne compte pas - il s'est fait aider. — That doesn't count - he had help.
4) (= figurer)compter parmi — to be among, to rank among
compter avec qch/qn — to reckon with sth/sb
compter sans qch/qn — to reckon without sth/sb
6)compter sur [personne] — to count on, to rely on, [aide] to count on
7) (= être économe) to watch every penny, to count the penniesPendant longtemps, il a fallu compter. — For a long time we had to watch every penny.
* * *compter verb table: aimerA vtr1 ( dénombrer) to count; compter les jours to count the days; ‘j'ai compté cinq coups à l'horloge’-‘j'en ai compté six’ ‘I counted five strokes of the clock’-‘I counted six’; ‘combien y a-t-il de bouteilles?’-‘j'en compte 24’ ‘how many bottles are there?’-‘I make it 24’; on compte deux millions de chômeurs/3 000 cas de malaria there is a total of two million unemployed/3,000 cases of malaria; une heure après le début de l'attaque on comptait déjà 40 morts an hour after the attack started 40 deaths had already been recorded; on ne compte plus ses victoires he/she has had countless victories; je ne compte plus les lettres anonymes que je reçois I've lost count of the anonymous letters I have received; j'ai compté qu'il y avait 52 fenêtres/500 euros I counted a total of 52 windows/500 euros; as-tu compté combien il reste d'œufs? have you counted how many eggs are left?;2 ( évaluer) compter une bouteille pour trois to allow a bottle between three people; pour aller à Caen il faut compter cinq heures you must allow five hours to get to Caen; il faut compter environ 100 euros you should reckon on GB ou count on paying about 100 euros; compter large/très large/trop large to allow plenty/more than enough/far too much; j'ai pris une tarte pour huit, je préfère compter large I got a tart for eight, I prefer to be on the safe side;3 ( faire payer) compter qch à qn to charge sb for sth; il m'a compté la livre à 1,71 euro he charged me 1.71 euros to the pound; il m'a compté 50 euros de déplacement he charged a 50 euro call-out fee;4 ( inclure) to count; je vous ai compté dans le nombre des participants I've counted you as one of ou among the participants; nous t'avons déjà compté pour le repas de la semaine prochaine we've already counted you (in) for the meal next week; as-tu compté la TVA? have you counted the VAT?; 2 000 euros par mois sans compter les primes 2,000 euros a month not counting bonuses; sans compter les soucis not to mention the worry; j'ai oublié de compter le col et la ceinture quand j'ai acheté le tissu I forgot to allow for the collar and the waistband when I bought the fabric; je le comptais au nombre de mes amis I counted him among my friends ou as a friend; s'il fallait compter le temps que j'y passe if I had to work out how much time I'm spending on it;5 ( avoir) to have [habitants, chômeurs, alliés]; to have [sth] to one's credit [victoire, succès]; notre club compte des gens célèbres our club has some well-known people among its members; un sportif qui compte de nombreuses victoires à son actif a sportsman who has many victories to his credit; il compte 15 ans de présence dans l'entreprise he has been with the company for 15 years;6 ( projeter) compter faire to intend to do; ‘comptez-vous y aller?’-‘j'y compte bien’ ‘do you intend to go?’-‘yes, I certainly do’; je compte m'acheter un ordinateur I'm hoping to buy myself a computer;7 ( s'attendre à) il comptait que je lui prête de l'argent he expected me to lend him some money; ‘je vais t'aider’-‘j'y compte bien’ ‘I'll help you’-‘I should hope so too’;8 ( donner avec parcimonie) il a toujours compté ses sous he has always watched the pennies; compter jusqu'au moindre centime to count every penny; sans compter [donner, dépenser] freely; se dépenser sans compter pour (la réussite de) qch to put everything one's got into sth.B vi1 ( dire les nombres) to count; compter jusqu'à 20 to count up to 20; il ne sait pas compter he can't count; il a trois ans mais il compte déjà bien he's three but he's already good at counting; compter sur ses doigts to count on one's fingers;2 ( calculer) to count, to add up; il sait très bien compter, il compte très bien he's very good at counting; cela fait 59 non pas 62, tu ne sais pas compter! that makes 59 not 62, you can't count!; compter sur ses doigts to work sums out on one's fingers;3 ( avoir de l'importance) [avis, diplôme, apparence] to matter (pour qn to sb); ce qui compte c'est qu'ils se sont réconciliés what matters is that they have made it up; c'est l'intention or le geste qui compte it's the thought that counts; 40 ans dans la même entreprise ça compte/ça commence à compter 40 years in the same company, that's quite something/it's beginning to add up; ça compte beaucoup pour moi it means a lot to me; je ne compte pas plus pour elle que son chien I mean no more to her than her dog; compter dans to be a factor in [réussite, échec]; le salaire compte beaucoup dans le choix d'une carrière pay is an important factor in the choice of a career; cela a beaucoup compté dans leur faillite it was a major factor in their bankruptcy; ça fait longtemps que je ne compte plus dans ta vie it's been a long time since I have meant anything to you; il connaît tout ce qui compte dans le milieu du cinéma he knows everybody who is anybody in film circles;4 ( avoir une valeur) [épreuve, faute] to count; compter double/triple to count double/triple; compter double/triple par rapport à to count for twice/three times as much as; ça ne compte pas, il a triché it doesn't count, he cheated; le dernier exercice ne compte pas dans le calcul de la note the last exercise isn't counted in the calculation of the grade; la lettre ‘y’ compte pour combien? how much is the letter ‘y’ worth?; la lettre ‘z’ compte pour combien de points? how many points is the letter ‘z’ worth?; une faute de grammaire compte pour quatre points four marks are deducted for a grammatical error;6 compter avec ( faire face) to reckon with [difficultés, concurrence, belle-mère]; ( ne pas oublier) to take [sb/sth] into account [personne, chose]; ( prévoir) to allow for [retard, supplément]; il doit compter avec les syndicats he has to reckon with the unions; il faut compter avec l'opinion publique one must take public opinion into account; il faut compter avec le brouillard dans cette région you should allow for fog in that area;7 compter sans ( négliger) to reckon without [risque, gêne]; ( oublier) not to take [sb/sth] into account [personne, chose]; c'était compter sans le brouillard that was without allowing for the fog; j'avais compté sans la TVA I hadn't taken the VAT into account;8 compter sur ( attendre) to count on [personne, aide]; (dépendre, faire confiance) to rely on [personne, ressource]; ( prévoir) to reckon on [somme, revenu]; vous pouvez compter sur moi, je viendrai you can count on me, I'll be there; tu peux compter sur ma présence you can count on me ou on my being there; vous pouvez compter sur moi, je vais m'en occuper you can rely ou count on me, I'll see to it; ne compte pas sur moi (pour venir, participer) count me out; ne compte pas sur moi pour payer tes dettes/faire la cuisine don't rely on me to pay your debts/do the cooking; ne compte pas sur eux pour le faire don't count on them to do it; le pays peut compter sur des stocks de vivres en provenance de… the country can count on stocks of food supplies coming from…; le pays peut compter sur ses réserves de blé the country can rely on its stock of wheat; je ne peux compter que sur moi-même I can only rely on myself; je leur ferai la commission, compte sur moi I'll give them the message, you can count on me; je vais leur dire ce que j'en pense, tu peux compter là-dessus○ or sur moi! I'll tell them what I think, you can be sure of that!; quand il s'agit de faire des bêtises, on peut compter sur toi○! iron trust you to do something silly!; compter sur la discrétion de qn to rely on sb's discretion; je compte dessus I'm counting ou relying on it.C se compter vpr leurs victoires se comptent par douzaines they have had dozens of victories; les défections se comptent par milliers there have been thousands of defections; leurs chansons à succès ne se comptent plus they've had countless hits; les faillites dans la région ne se comptent plus there have been countless bankruptcies in the area.D à compter de loc prép as from; réparations gratuites pendant 12 mois à compter de la date de vente free repairs for 12 months with effect from the date of sale.E sans compter que loc conj ( en outre) and what is more; ( d'autant plus que) especially as; c'est dangereux sans compter que ça pollue it's dangerous and what's more it causes pollution.compte là-dessus et bois de l'eau fraîche○ that'll be the day.[kɔ̃te] verbe transitif1. [dénombrer - objets, argent, personnes] to counton ne compte plus ses crimes she has committed countless ou innumerable crimesj'ai compté qu'il restait 200 euros dans la caisse according to my reckoning there are 200 euros left in the tillcompter les heures/jours [d'impatience] to be counting the hours/days2. [limiter] to count (out)a. [il va mourir] his days are numberedb. [pour accomplir quelque chose] he's running out of timeil ne comptait pas sa peine/ses efforts he spared no pains/effort3. [faire payer] to charge fornous ne vous compterons pas la pièce détachée we won't charge you ou there'll be no charge for the spare partle serveur nous a compté deux euros de trop the waiter has overcharged us by two euros, the waiter has charged us 15 francs too much4. [payer, verser] to pay6. [classer - dans une catégorie]compter quelque chose/quelqu'un parmi to count something/somebody among, to number something/somebody amongcompter quelqu'un/quelque chose pour: nous devons compter sa contribution pour quelque chose we must take some account of her contribution8. [avoir - membres, habitants] to havenous sommes heureux de vous compter parmi nous ce soir we're happy to have ou to welcome you among us tonightil compte beaucoup d'artistes au nombre de ou parmi ses amis he numbers many artists among his friends9. [s'attendre à] to expect10. [avoir l'intention de] to intendcompter faire quelque chose to intend to do something, to mean to do something, to plan to do something11. [prévoir] to allowil faut compter entre 14 et 20 euros pour un repas you have to allow between 14 and 20 euros for a mealje compte qu'il y a un bon quart d'heure de marche/une journée de travail I reckon there's a good quarter of an hour's walk/there's a day's workil faudra deux heures pour y aller, en comptant large it will take two hours to get there, at the most————————[kɔ̃te] verbe intransitifsi je compte bien, tu me dois 345 francs if I've counted right ou according to my calculations, you owe me 345 francstu as dû mal compter you must have got your calculations wrong, you must have miscalculated2. [limiter ses dépenses] to be careful (with money)ce qui compte, c'est ta santé/le résultat the important thing is your health/the end result40 ans d'ancienneté, ça compte! 40 years' service counts for something!je prendrai ma décision seule! — alors moi, je ne compte pas? I'll make my own decision! — so I don't count ou matter, then?tu as triché, ça ne compte pas you cheated, it doesn't countà l'examen, la philosophie ne compte presque pas philosophy is a very minor subject in the examcompter double/triple to count double/triplecompter pour quelque chose/rien to count for something/nothingquand il est invité à dîner, il compte pour trois! when he's invited to dinner he eats enough for three!4. [figurer]elle compte parmi les plus grands pianistes de sa génération she is one of the greatest pianists of her generation————————compter avec verbe plus prépositiondésormais, il faudra compter avec l'opposition from now on, the opposition will have to be reckoned with————————compter sans verbe plus préposition————————compter sur verbe plus préposition[faire confiance à] to count ou to rely ou to depend on (inseparable)[espérer - venue, collaboration, événement] to count on (inseparable)c'est quelqu'un sur qui tu peux compter he's/she's a reliable personne compte pas trop sur la chance don't count ou rely too much on luckje peux sortir demain soir? — n'y compte pas! can I go out tomorrow night? — don't count ou bank on it!il ne faut pas trop y compter don't count on it, I wouldn't count on itcompter sur quelqu'un/quelque chose pour: compte sur lui pour aller tout répéter au patron! you can rely on him to go and tell the boss everything!si c'est pour lui jouer un mauvais tour, ne comptez pas sur moi! if you want to play a dirty trick on him, you can count me out!————————se compter verbe pronominalses succès ne se comptent plus her successes are innumerable ou are past counting————————se compter verbe pronominal (emploi réfléchi)1. [s'estimer] to count ou to consider oneself2. [s'inclure dans un calcul] to count ou to include oneself————————à compter de locution prépositionnelleas from ou ofà compter du 7 mai as from ou of May 7thà compter de ce jour, nous ne nous sommes plus revus from that day on, we never saw each other again————————en comptant locution prépositionnelleil faut deux mètres de tissu en comptant l'ourlet you need two metres of material including ou if you include the hem————————sans compter locution adverbiale[généralementéreusement]donner sans compter to give generously ou without counting the cost————————sans compter locution prépositionnelle[sans inclure] not counting————————sans compter que locution conjonctiveil est trop tôt pour aller dormir, sans compter que je n'ai pas du tout sommeil it's too early to go to bed, quite apart from the fact that I'm not at all sleepy————————tout bien compté locution adverbiale -
9 work
work [wɜ:k]━━━━━━━━━━━━━━━━━1. noun4. compounds━━━━━━━━━━━━━━━━━1. noun• work has begun on the new bridge ( = building it) on a commencé la construction du nouveau pont• good work! ( = well done) bravo !b. ( = employment, place of employment) travail m► at work ( = at place of work) au travail• an increase in the numbers out of work une augmentation du nombre des demandeurs d'emploi► off workc. ( = product) œuvre f━━━━━━━━━━━━━━━━━► For work + preposition/adverb combinations see also phrasal verbs.━━━━━━━━━━━━━━━━━a. (gen) travailler• have you solved the problem? -- we're working on it avez-vous résolu le problème ? -- on y travaille• I've been working on him but haven't yet managed to persuade him j'ai bien essayé de le convaincre, mais je n'y suis pas encore parvenu► to work towards sth œuvrer pour qchb. ( = function) [machine, car, scheme] marcher ; [medicine] agira. ( = cause to work) [+ person, staff] faire travailler ; [+ lever, pump] actionner ; [+ machine] faire marcher► to work o.s.b. ( = bring about) to work wonders [person] faire des merveilles ; [drug, medicine] faire merveillec. ( = arrange for) (inf) can you work it so she can come too? pouvez-vous faire en sorte qu'elle vienne aussi ?d. ( = manoeuvre) he worked his hands free il est parvenu à libérer ses mains• rescuers are working their way towards the trapped men les sauveteurs se fraient un passage jusqu'aux hommes qui sont bloqués• he worked his way up from office boy to managing director il est devenu PDG après avoir commencé comme garçon de bureaue. ( = shape) [+ metal, wood, dough, clay] travailler4. compounds► work outa. [plan, arrangement] marcherb. [amount] it works out at $50 per child il faut compter 50 dollars par enfantc. ( = exercise) faire de la musculation• I can't work him out (inf) je n'arrive pas à comprendre comment il fonctionne► work through inseparable transitive verb( = resolve emotionally) assumer► work up• the book works up to a dramatic ending le roman s'achemine progressivement vers un dénouement spectaculaire• I thought he was working up to asking me for a divorce je croyais qu'il préparait le terrain pour demander le divorceb. ( = develop) [+ trade, business] développer• he worked this small firm up into a major company il a réussi à faire de cette petite société une grande entreprise• I worked up an appetite/thirst carrying all those boxes ça m'a mis en appétit/m'a donné soif de porter toutes ces caisses* * *[wɜːk] 1.1) ( physical or mental activity) travail m (on sur)to go ou set ou get to work — se mettre au travail
to put a lot of work into — travailler [essay, speech]; passer beaucoup de temps sur [meal, preparations]
to put ou set somebody to work — faire travailler quelqu'un
to make short ou light work of something — expédier quelque chose
it's hot/thirsty work — ça donne chaud/soif
2) ( occupation) travail mto be in work — avoir du travail or un emploi
place of work — lieu m de travail
to be off work — ( on vacation) être en congé
3) ( place of employment) ( office) bureau m; ( factory) usine f4) (building, construction) travaux mpl (on sur)5) ( papers)to take one's work home — lit emporter du travail chez soi; fig ramener ses soucis professionnels à la maison
6) (achievement, product) (essay, report) travail m; (artwork, novel, sculpture) œuvre f (by de); ( study) ouvrage m (by de; on sur)7) ( research) recherches fpl (on sur)8) ( effect)2.to go to work — [drug, detergent] agir
works plural noun1) ( factory) usine fworks canteen — cantine f de l'usine
2) ( building work) travaux mpl3) (colloq) ( everything)3. 4.the (full ou whole) works — toute la panoplie (colloq)
transitive verb1) ( drive)2) ( labour)to work days/nights — travailler de jour/de nuit
to work one's way through a book — lire péniblement un livre, venir à bout (colloq) d'un livre
3) ( operate) se servir de4) ( exploit commercially) exploiter5) ( have as one's territory) couvrir [region]6) ( consume)to work one's way through — ( use) utiliser [amount, quantity]
7) ( bring about)to work wonders — lit, fig faire des merveilles
8) ( use to one's advantage)I've worked things so that... — j'ai arrangé les choses de sorte que...
9) ( fashion) travailler [clay, metal]10) ( embroider) broder11) ( manœuvre)to work something into — introduire quelque chose dans [slot, hole]
12) ( exercise) faire travailler [muscles]13) ( move)to work one's way along — avancer le long de [ledge]
5.it worked its way ou itself loose — cela s'est desserré peu à peu
1) ( engage in activity) travailler ( doing à faire)to work in oils — [painter] travailler à l'huile
to work towards — se diriger vers [solution]; s'acheminer vers [compromise]; négocier [agreement]
3) ( function) fonctionnerto work on electricity — marcher or fonctionner à l'électricité
4) (act, operate)it doesn't ou things don't work like that — ça ne marche pas comme ça
to work in somebody's favour —
to work against somebody —
5) ( be successful) [treatment] avoir de l'effet; [detergent, drug] agir; [plan] réussir; [argument] tenir debout6) [face, features] se contracter6.1) ( labour)2)•Phrasal Verbs:- work in- work off- work on- work out- work to- work up•• -
10 add
add [æd](a) (put together) ajouter;∎ add her name to the list ajoute son nom à la liste;∎ this book adds little to the debate ce livre n'apporte pas grand-chose au débat;∎ figurative to add fuel to the fire jeter de l'huile sur le feu∎ I have nothing to add je n'ai rien à ajouter∎ add 4 and or to 9 additionnez 4 et 9;∎ add these numbers together additionnez ces nombres, faites l'addition de ces nombres;∎ it will add (on) another £100 to the cost cela augmentera le coût de 100 livres;∎ they added (on) 10 percent for service ils ont ajouté 10 pour cent pour le servicefaire des additionsajouter(building) faire une addition à, agrandir; (difficulty, surprise etc) augmenter, ajouter à; (beauty) rehausser; (crisis) accentuer;∎ inflation only added to our worries l'inflation ne faisait qu'ajouter à nos soucis;∎ this will add to the cost ceci va venir s'ajouter au prix;∎ to add to my misfortune pour mettre le comble à mon malheur;∎ to add to what we were saying yesterday… pour compléter ce que nous disions hier…➲ add up(find the sum of → figures) additionner; (→ bill, column of figures) totaliser;∎ we added up the advantages and disadvantages nous avons fait le total des avantages et des inconvénients;∎ when you add it all up it was quite cheap si on fait le total, c'était assez bon marché;∎ you've added this up wrong tu t'es trompé dans l'addition(a) (give correct total) se recouper;∎ these figures don't add up ces chiffres ne font pas le compte;∎ the bill doesn't add up la note n'est pas juste;∎ figurative it just doesn't add up il y a quelque chose qui cloche ou qui ne marche pas(b) (calculate) additionner;∎ that boy can't add up ce garçon ne sait pas additionner(a) (of figures) s'élever à, se monter à;∎ it adds up to £22 cela s'élève à 22 livres∎ it all adds up to our having to leave autrement dit, nous devons partir;∎ his qualifications add up to an impressive CV ses qualifications constituent un CV impressionnant;∎ what evidence we've got doesn't add up to much really les preuves dont nous disposons ne constituent pas vraiment grand-chose;∎ is that all you've done? it doesn't add up to much est-ce que c'est tout ce que tu as fait? ça ne fait pas beaucoup -
11 carraca
Carraca, esta palabra significa comida, condimentos, conquivus, (cacharros, etc.). Cuando íbamos a llindiar el ganáu disdi ‘l albiar el díe fasta que tapecíe, (cuidar el ganado desde el amanecer hasta el oscurecer) llevábamos la carraca nun cabaxín, zurronacu ou cestacu cualquier, (cabás, zurrón o cualquier otro cesto). Les muyeres baxaben al merquéu ya traíen la carraca pa toa la xemana. (Las mujeres bajaban al mercado y compraban si tenían dinero lo que se necesitase en la casa para toda la semana). Carraca tamén lu ye lu que lus vaqueirus chebaban disdi la teixá pal sou cabanu ou corte de la braña, dunde a lu mexor taben un fatáu de díes xin baxar a l'aldina, per ístu llebaben un carracáu de couxes que ñecexitaben. (Carraca también es lo que los vaqueros llevaban desde casa para sus cabañas del puerto, las morteras o los prados, donde a lo mejor estaban unos días sin bajar a la aldea, por esto subían muchas cosas que necesitaban y no todas eran para comer sino que algunas eran simples cacharros, o humildes mantas. Y carraca hermanos míos, era la que hacía mi madre y todas las vindas de los rojos, cuando todas las semanas iban a visitar a sus maridos a la Cárcel Modelo de Oviedo, como por las demás no puedo hablar, porque yo no sé cómo se arreglaban las pobrecitas, aunque me supongo que muchas hasta pidiendo limosna, sí que lo puedo hacer de mi madre, que todos los martes era el día que tenía de comunicación, y ella nunca sabía si le iba encontrar vivo, porque por aquellos tiempos fechus de llágrimes ya xufriencies, tous lus díes na carxel d'Uviéu achuquinaben cambrionáus enteirus de xóvenes astures y'anxina d’ista maneira tan achuquina, encalducá per prexones xin concencia, nin dinidá nin «Xusticia Humana», fexérun bon amagüestu de toes les xuventúes roxes d'Asturies, ya les pouques que nun achuquinarun llantárunlas nus batallones de trabayadores, dunde munchus morrierun achindi fartus de fames, de llatigazus ya vexaciones, ya lus oitres que xuerti tubieren de golguer pa la sou teixá, fexérunlu mamplenáus d'amollexíes que per mor d'echus tamén fatáus morrieron. Falaba you que carraca yera lu que miou má le chevaba ‘l miou pá tous lus martes a la carxel, que you nun séi lu que yera, perque na nuexa teixá nun había esconxolancia de nagua, peru lu que fora écha llantábalu tou nuna fardelaca, ya colaba na xuntura d'oitres muyeres de l'allina camín d'Uviéu tres ou catru gores endenantes qu’almaneciera, pos teníen qu'espatuxar alrreór de cuarenta quilómetrus andandu ya oitres tantus pa la regolguía, pos entoncenes nun valía faer el auto-stop que güéi se fae, perque tous lus cambriones ya coches cuaxi yeren millitares, y'angunus oitres yeren de lus drechistes, ya lus roxus nun teníamus namái que goxetáus mexeries, ya manegáus de miéu ‘l nuexu hermenu ‘l venceor, perque lus nuexus homes morrieran lluchandu nel frinti, ya lus oitres taben arretrigáus per les cárxeles dunde poucu a poucu lus achuquinaben ou lus esclavizaben nus batallones de trabayaóres, anxina yera que tou Asturies taba xemada de viudes, de vieyus ya de guaxiquinus güerfaninus, que tous nuexóitres, viétchus, muyeres ya nenus de lus roxus, díbamus ser esclavizáus inhumanamente baxu 'n enfernal xugu que nun nus dexaba más llibertá que la que nel xuenu cheldábamus. —Ya n'agora vou xebrame del trabayu d'enfilerar pallabres p'encalducalus cuamigu dientru d’ista hestoria dou tán lus raigones ya l'escola de nuexes costumes ya llingua. TRADUCCIÓN.—Por aquellos tiempos hechos de lágrimas y de grandes sufrimientos, todos los días que el Hacedor alumbraba, en la cárcel de Oviedo asesinaban camiones enteros de jóvenes astures, y así de esta manera tan despiadada y asesina, llevada a cabo por personas sin conciencia, ni dignidad ni ninguna clase de «Justicia Humana», llevaron a término casi el total exterminio de las juventudes rojas de Asturias, y las pocas que no asesinaron, las esclavizaron en los famosos batallones de trabajadores, donde muchos allí murieron hartos de hambre, de vejaciones y latigazos, y los pocos que tuvieron la suerte de volver a sus hogares, lo hicieron llenos de enfermedades que por mor de ellas también murieron bastantes. —Decía yo que carraca también era lo que mi madre le llevaba todos los martes a mi padre a la cárcel, que yo no sé lo que pudiera ser, porque en nuestra casa no había ninguna cosa de nada, pero lo que fuese ella lo metía dentro de una saca y marchaba en unión de otras mujeres de la aldea camino de Oviedo tres o cuatro horas antes que amaneciese, pues tenían que caminar alrededor de cuarenta quilómetros y otros tantos de retorno y todos los hacían andando, pues no servía hacer el auto-stop que hoy se hace, porque todos los camiones y coches casi eran militares, y algunos otros que había eran de los derechistas, pues los izquierdistas no teníamos nada más que grandes cantidades de miseria, así como de miedo a nuestro hermano el vencedor que jamás se portó nada bien con nosotros, porque nuestros hombres habían muerto en el frente, y los otros estaban presos en las cárceles, donde poco a poco les iban asesinando, o los esclavizaban en los campos de concentración o batallones de trabajadores, así era que toda Asturias estaba sembrada de viudas, de viejos y de niños huérfanos, que todos nosotros, viejos, mujeres y niños de las izquierdas, íbamos a ser esclavizados inhumanamente bajo el infernal yugo que no nos dejaba más libertad que la que en el sueño hacíamos. Y ahora me voy alejar del trabajo de poner en orden las palabras en este diccionario, para llevarles conmigo a los lugares donde yo he aprendido la dulce lengua de Asturias, que no es otro lugar que la escuela donde vivían las raíces y costumbres de Nuestro Pueblo, pues no se pueden buscar nuestras falancias en ningún otro lugar ni parte. Por esto les digo ahora, que si yo no hubiese vivido tan simple, sencilla, pobre, miserable, esclavizadora y dentro de la más natural de la «RAIZ ANCESTRAL DE ASTURIAS», ni yo ni nadie podría legarle a mi «AMADA ASTURIAS» ni a sus «HIDALGAS GENTES», la documentación pura, natural y sencilla que pueda tener este diccionario, porque desde estas mis simples líneas y mirándome muy mucho de lo que digo, les afirmo que hay muy poco fiable por no decir nada, escrito de nuestras costumbres y lengua. «DIES D’ENFERNU» (DÍAS DE INFIERNO) —Yera you 'n zaragoletu, 'n guaxiquín, un nenacu, 'n rapacín (un niño de unos ocho años), cundu la ñecexidá más prieta me fexera depriender lu que yera ‘l dollor, la xufriencia, l’inxusticia, lu pior qu'el Home pudiés encaldar d'enría lus sous xemexantes, you yera ún de lus miles d'anxelinus de miou Tierra que diba faer arroxaúra nel vivir d’ enfernu que m’aguardaba. Xin, fatáus de güérfanus lu mesmu que you, que güéi nel díe xuntu con nuexes familias, ente fius, ñetus, ya tou ‘l andecháu de parantela xomus más de la metá de les xentes d'Asturias, peru naquechus tempus d'achuquinus ya inxusticies nun yéramus namái qu'unus guaxiquinus dexamparáus de la man del Faidor ya del Home, ya tous noxóitres tubiemus que catanus el xustentu de fatáus de maneires diferientes, la miou per exemplu fó'ísta. COLOCOUME MIOU Má de cabrieru na teixá d'un amu baldrayu y atuñáu, llabascu y'achuquín tan solu per que me diera de comer ya me vistiera dalgu, peru ‘l condenáu matábame de fame, ya la vestimenta que punxu d'enría ‘l miou llombu conxistía nun calzáu que la metá ‘l tempu espatuxaba con las patas arregañás, apaxiétchau con unus fatucus tous esgacicáus que per tous lus lláus diben les mious carnis al entestate, acaniláes per el callor ya ‘l fríu en tou ‘l tempu. —Tenía yo aproximadamente ocho años de edad cuando me asesinaron a mi padre, y me recuerdo con toda exactitud cómo la ley de aquel tiempo llevó a cabo tan imperdonable, deshumanizante y vandálica felonía. —Nuna nuétche (una noche) llegaron a la casa de unos tíos míos que en mi aldea vivían y donde mis padres y yo nos refugiamos al término de la guerra en Asturias cuatro desalmados, cuatro bandoleros, cuatro inmundicias humanas, que escudados tras de sus armas empuñadas, representaban l'enñordiada Lley (LA SUCIA LEY) que en aquellos tiempos a la Justicia traicionaba, cuento yo, que aquellos cuatro merucus (gusanos), atemorizando e insultando a toda mi familia, detuvieron a mi padre, le amarraron como a la bestia que se lleva al matadero y se lo intentaron llevar de la casa, sin que mis tíos, (y la cosa no era para menos), intentasen pronunciar asustados como se encontraban ni la más mínima palabra de súplica o protesta. Pero mi madre no les secundó, sino que bravamente intentó defender al sou home (a su marido) no sólo con la palabra, que mi madre la tenía d'aguxa lu mesmu qu’un bon obreiru (de afilada lo mismo que un buen aguijón), sino que temerariamente se abalanzó sobre ellos y fuele preciso a uno de aquellos cobardes y desalmados representantes de la deshumanizada ley que corría en aquellos tiempos, de propinarle varios golpes con la pistola, dejándola mal herida y ensangrentada, tirada en el suelo con el conocimiento perdido. Mientras que aquellos bandidos, se llevaban a mi padre sin permitirle que de mi se despidiera, y tan solamente le he podido ver por última vez, tres les rexes de la cárxel d'Uvieu 'n die 'ndenantes que l'achuquinaren. (Detrás de las rejas de la cárcel de Oviedo, un día antes de que le asesinasen). Pronto mi madre y yo, llenos de la más desolante de las tristezas, y vestidos con el traje de las más indigentes miserias y pobrezas, nos marchamos de la casa de mis tíos y nos asentamos en la abandonada, vieja y destartalada casa de mi abuela. Y sin muebles, ni nada, los dos juntos, como grandes e indomables luchadores que hemos sido siempre, dimos comienzo sin desfallecer ni un momento, a la dura lucha por la vida, sin que nadie jamás nos ayudara. Empecé a ganarme la vida como pastor, a la corta edad de que cualquier niño sólo pensaría en jugar, comer cuando tuviese hambre y recibir de continuo montones de caricias y de amor, yo sin embargo, a pesar de no poseer nada de todas estas maravillosas cosas, era en extremo a mi manera feliz. Marchaba todas las mañanas con mi ganado al monte, donde permanecía todo el día, tan sólo con la compañía que me brindaba mi fiel y siempre por mí con cariño recordado Pelayu, que era un perro, de una inteligencia y sentimientos, que más bien que un chuchu (perro), parecía aquel singular animal un ser humano. Luego por las tardes, cuando el sol se escondía por detrás de las altas cumbres, retornaba feliz a la aldea, siempre lleno de contentura, cantando las más de las veces, amenizado por el potente tañir del zumbiétchu (cencerro) que llevaba colgado al cuello el semental del rebaño. Una mañana como tantas otras me encaminé con mi rebaño al monte y seria como a la media tarde cuando a la entrada de una cueva que se asentaba en un lugar casi inaccesible me encontré medio enterrado con las piedras y la escasa tierra que hacían la reducida plataforma de la portada de la caverna, un pequeño aro de oro, yo he tenido por así decirlo desde mi infancia la inmensa suerte de poseer una imaginación tan inmensamente dislocada, que por tal solían decirme mis vecinos, que era yo el rey de las mentiras, así como el más hábil inventor de endemoniados cuentos. El caso era, que aquel misterioso anillo abandonado a tan larga distancia de mi aldea y en lugar tan argutosu (estrecho, alto, inaccesible), hiciéronme presto pensar, que aquella joya no había llegado a tal escondrijo por sí sola, sino que desde luego alguien la había traído. En el momento mi imaginación desbordante de una alegría que no encontraba un fin para frenarla, comenzó a fomentar sin el menor titubeo la fantástica idea de que en el interior de aquella caverna debía de encontrarse un tesoro de preciosas joyas y valorativas monedas, y quién le había ocultado sabe Dios cuando, seguramente habría perdido aquel anillo que por casualidad yo encontrara. Así pues, ya firmemente convencido, adentreme temerariamente sin el menor temor por la angosta cueva con las miras de apoderarme de aquella inmensa riqueza que según mi soñativa imaginación me había hecho comprender que en su interior me estaba aguardando. Pero aquel día no conseguí mi feliz propósito, porque era la caverna más larga de lo que había pensado y la oscuridad que en ella reinaba me hacía ciego de toda luz. Senteme en su entrada muy desilusionado al no poder lograr lo que había soñado, pero pronto mi mente empezó a dibujarme mil dispares tesoros, pues por el rastro que descubriera seguramente que dentro de la gruta se hallaría escondida alguna chalga (tesoro) guardado con toda seguridad por una Xana, Xumiciu, Trasgu o Culiebru (dioses de la Mitología asturiana), pues al decir de el abuelo Nicomedes cuando en las largas veladas de los inviernos y sin jamás interrumpirle con grande contentura le escuchábamos las leyendas, cuentos e historias que él lúcida y socarronamente nos contaba, afirmándonos siempre que eran tan ciertos sus relatos, como que todos habíamos nacido para morir. Y cuando hablaba de las chalgas aseguraba que tal o cual vecino, morador de esta o aquella aldea, se había hecho de la noche a la mañana rico al haber encontrado una chalga. También afirmaba poniéndose muy serio alegando unos razonamientos que convencían, que las montañas que rodeaban nuestra aldea había muchas chalgas escondidas, que fueron sepultadas hacía muchos siglos por los invasores moros, que al ser vencidos por los astures y al no poder huir con tan pesados tesoros, los ocultaban en las montañas con las miras de poder regresar algún día a desenterrarlos. Como cuento, yo en aquellos momentos vivía alborozado, sumergido en una disloca alegría al saberme ya dueño de aquella incontable riqueza, haciendo que mis inocentes ojos sonriesen felices inmersos en la imaginativa dicha de poder muy pronto liberar a mi madre de la pobreza y quitarla del agobiador trabajo que faenaba trabajando en los eros de los vecinos de estrella a estrella por un miserable sueldo andechandu (en cuadrilla) todos los días. Y así pensando todas las dichas que mi infantil mente podía imaginar, rodeado por el sepulcral silencio que envolvía la grandiosidad de las montañas, rasgado de vez en cuando por el potente y agudo graznido que desde los peñascos más inaccesibles, o desde los infinitos espacios donde con majestuosidad planeaban, lanzaban las útres (águilas), que con ojos inquisitivos oteaban con hambrientas intenciones los escabrosos riscos y las empinadas fistietchas (pequeños valles encajonados entre las peñas), con la esperanza achuquinante (asesina) de poder atrapar con la rapidez del rayo, algún recental que se hubiese xebrau (apartado) de su madre. También aquel silencio que invitaba a la meditación era con más continuidad cortado, por el dinámico tañir del zumbiétchu (pequeño cencerro) que colgaba del brioso cuello del macho cabrio, conductor y semental del rebaño. Como cuento, allí permanecía ensimismada mi mente en el soñar despierto, fabricando sin trabas de la misma nada, las más disparatadas y fabulosas dichas, que harían la felicidad de mi madre junto con la mía. Llegó casi sin enterarme el atapecer del día (al oscurecer) y fue entonces cuando desperté con prisa del maravilloso soñar donde vivía, y raudo, con agilidad y destreza que hoy al recordarla me causa dicha, reuní en pocos minutos mi rebaño, ayudado con eficacia por Pelayu, mi fiel, obediente, valiente y amaestrado perro, que no le tenía miedo a nada ni a nadie si exceptuamos al siempre mal intencionado y vigoroso macho semental de la reciétcha que yo allindiaba (ganado menudo que yo cuidaba). Y cuando ya el día agonizaba entre las negras vestimentas de la noche, entré en mi aldea conduciendo orgullosamente mi rebaño. A la entrada del pueblo sentado plácidamente fumándose un cigarro, estaba esperándome mi amo preocupado por mi tardanza y acercándose a mí, con palabras desaforadas e insultantes, a la par que me reprendía con dureza, me preguntaba el por qué me había demorado tanto. No recuerdo lo que le contesté, ni la historia que le largué, lo que si sé, que no se creyó de ella nada, pues todas las gentes que me conocían bien sabían, que yo confundía la verdad con la mentira haciendo con entrambas las más inverosímiles y dislocadas historias. Sin embargo, lo que yo sabía muy bien, era que aquel miserable labriego de mi aldea, que tenía la desgracia de cuidarle sus ganados, por la triste desgracia de una comida infame y peor vestimenta, no le incomodaba en absoluto que yo llegase tarde o que me despeñara desde un serapu (peña) y me escontonara la motchera (rompiera la cabeza), lo único que le preocupaba al condenado, era que llegasen a su teixada (casa) sanos y fartus (hartos) todos sus ganados. Al siguiente día bien de mañana como de continuo hacía, con un poco de sabadiegu (chorizo malo) un cantezu (pedazo) de pan moreno y cuatro manzanas dentro de mi zurrón, salí de mi aldea afaluchandu (arreando) el rebaño, y con aquellas miserables viandas que llevaba en mi morral, tenía que aguantar todo el día en el monte corriendo sin descanso tras aquella veceira (rebaño) de cabras. Lo que no sabía el condenado de mi amo, era que yo siempre que tenía hambre, le ordeñaba sus cabras dentro de una lata que tenía escondida en la montaña, hartándome tanto yo como mi fiel Pelayu de espumosa y fresca leche hasta el golifar (hastiar). Si el bastruya (zafio) de mi amo tan sólo hubiese sospechado que le mucía (ordeñaba) sus cabras todos los días, me hubiera eszarapau (despedazado) mi frágil cuerpo con un mamplén de cibiétchazus (con muchos palos). Espatuxaba (caminaba) yo muy contento aquella mañana, quizás lo hiciera mucho más feliz que nunca, arreaba mi rebaño con desacostumbrada prisa, porque ansias locas tenía de llegar a la montaña, para entrar de nuevo en la misteriosa cueva, pues ahora ya no tendría problemas con la obscuridad que en ella reinaba, ya que conmigo llevaba una caja de cerillas y un pequeño candil que le había arrapiegáu (hurtado, quitado) de la corte (cuadra, establo) a mi amo, y con aquella luz, sería capaz de bajar hasta las mismas entrañas de la tierra, si a tal lugar la caverna se extendiese. Aquella noche había dormido poco y soñado mucho, tanto despierto como dentro del desvelado sueño, y tanto de una manera como de la otra, siempre llegaba a la conclusión, de que dentro de aquella para mi misteriosa gruta se ocultaba una fabulosa chalga de la que iba ser yo su señor y dueño, y cuando tal me sucediese, ya no sería yo más criado de ningún rapiegu (zorro) amo, ni tampoco a mi querida madre se le encallecerían jamás las manos, efectuando esclavizantes trabajos, nunca para el prójimo bien servidos y siempre por él peor pagados, ni se partiría sus costillas refrescándose el cansancio en su propio sudor por las fincas de nuestros vecinos, por donde se arreventaba todos los días del año, por la mezquina soldada de una fuente no muy grande de harina, un cesto de patatas, o cualquier otra vianda que mitigase el enorme fantasma del hambre, que desde el fin de la guerra se había enseñoreado de nuestro indigente char (lar), que nos obligaba despiadadamente a unos ayunos tan sumamente raquíticos, que el día que comíamos algo en traza (algo mas), tal parecía que habíamos cometido un grave pecado. Cuando yo fuese dueño de aquel tesoro, (abanzaba seguido de Pelayu arreando con prisa los ganados camino de la argutosa «abrupta» montaña, a la par que imaginativamente iba pensando), compraremos una casa decente, buenas fincas y mejores ganados, y entonces nuestros vecinos nos mirarán con respeto, y no nos tratarán con el menosprecio y la esclavitud a que ahora nos someten. Llegué al fin hasta el lugar que por costumbre tenía de enveredar el ganado para que a su aire subiesen guareciendu (pastiando) como siempre hacían hasta llegar al final de la tarde que era cuando el rebaño solía alcanzar lo más alto de la montaña. Pero aquel día no seguí yo al redil como siempre hacía, sino que me adelante a él corriendo sin el menor cansancio laderas arriba, hasta que por fin sudoroso y galopante en la alegría llegué a la vecindad de la caverna. Pude comprobar sonriente a la par que cariñosamente acariciaba a Pelayu, cómo éste me miraba contrariado al ver que yo por primera vez había cambiado todos mis cotidianos hábitos. Ya que siempre nada más llegar al monte y dejar a las cabras a su albedrío pastiando, nos sentábamos en el lugar acostumbrado, y zampábamos sin pérdida de tiempo a partes iguales como buenos compañeros, la miserable comida que nos había servido nuestro amo. Después jugábamos incansablemente en mil dispares entretenimientos hasta quedarnos rendidos, y muchas veces tras de nuestros juegos, los dos juntos abrazados nos quedábamos profundamente dormidos y al despertarnos sino avistábamos el rebaño, corríamos alocados por la preocupación, por entre los abruptos riscos, y las espinosas malezas hasta lograr encontrarlo. Después otra vez gozosos retornábamos a nuestros juegos, o yo me quedaba mirando a las montañas ensimismado pensando, mientras que Pelayu se entretenía cazando grillos, u otros insectos, y otras veces con sus blancos y poderosos colmillos recorría con rabia su pelambrudo cuerpo, diezmando la cabanada (rebaño) de pulgas y otros parásitos que con su sangre se alimentaban. Como cuento, aquella mañana mi fiel Pelayu me miraba preocupado, pudiendo yo observar en sus vivarachos, picarescos e inteligentes ojos, una recriminación que me estaba haciendo, por su forma de ponerme sus fuertes patas en mi pecho, a la vez que me lamía entre pequeños y cariñosos ladridos mi rostro. Si con sus ladridos pudiese hablar mi lenguaje, seguramente que me diría. —No seas un iluso soñador, mi más querido y preciado compañero, no llegues con tu fantástico pensamiento hasta el extremo de acariciar ni tan siquiera cuanto te has imaginado. Comámonos con la alegría de que hacemos gala todos los días, esa mezquina comida que nos da nuestro despreciable amo, y juguemos con la inocente felicidad de siempre, ya que éste será el más grande tesoro que jamás podrás superar en tu vida. ¿Dónde podrás hallar una riqueza que se pueda comparar a la natural y sencilla felicidad que hoy gozas, aunque ésta se haga su camino dentro de la gran pobreza que te acompaña? Pero hoy yo sé fijamente, que aunque mi perro pudiese hablar, haciendo que en tal momento me asustase al presenciar tan grande milagro, y me dijese que no entrase en la cueva, porque lo que dentro de ella iba a encontrar sería mi propia muerte, la verdad es, que ni al mismo Faidor (Dios) en aquellos momentos yo no obedecería, y así de resuelto, encendí el candil, y sin el menor asomo de miedo, ya que la ilusión y la alegría que poblaban mi espíritu en aquel encaldar (hacer) eran tan inmensos, que empequeñecían hasta el ignoro cualquier otro sentimiento. Adentreme en la cueva que era iluminada tenuemente con la pobre luz que el candil despedía, siempre acompañado de Pelayu que tras de mí, el muy tuno de mi aventura se reía, no era larga la caverna, pues a treinta metros no alcanzaría, y cuando llegué al final, no encontré ni las Xanas, ni los Trasgus ni Xumicius, ni la chalga, preciado tesoro que yo perseguía, sólo había muchos cascos de avellanas y de nueces, algunas latas de conservas ya vacías, unos trapos manchados de sangre, unas mantas viejas y apoyadas en la rocosa y húmeda pared de la cueva, había varias armas de fuego que pronto me hicieron olvidar la riqueza que en un principio había imaginado que allí me aguardaría. Por primera vez en mi vida iba a tener juguetes, auténticos juguetes de verdad de los que usaban los hombres para asesinarse vilmente al igual que hacen los lobos cuando por su cuenta cogen un apacible rebano de ovejas. Dejé el candil en el suelo y elegí entre todas aquellas armas una brillante escopeta, lleno de contentura me senté encima de aquellas mantas y empecé a maniobrar con aquel peligroso juguete, yo sabía cómo se manejaba supuesto que mi amo tenía una escopeta muy parecida y le había visto limpiarla y cazar con ella algunas veces, durante algún tiempo estuve jugando con ella, de una canana que allí había saqué dos cartuchos que metía y sacaba dentro de su recámara, yo me creía en aquellos mis felices instantes el más grande cazador del universo. Pelayu que ya se había cansado de husmear por todas las partes y no habiendo encontrado nada donde llancái el diente (hincar) se tumbó en el suelo frente a mi mirándome sonriente y burlonamente, (porque aunque ustedes no lo crean, yo sé que los chuchos saben sonreir). Enojeme de Pelayu al ver como tan descaradamente se mofaba de mí, por eso encañonele con la escopeta con ánimo de amenazarle, pero cambió Pelayu de gesto rápidamente, levantose con rapidez del lugar donde estaba achucáu (costado), enseñome los clientes ladrándome muy enfadado y a la velocidad del rayo salió de la cueva, quizás porque el inteligente animal presentía, de que alguna desgracia iba a lleldar (hacer) yo con aquel mortífero artefacto, y no quería ser él quien primeramente la recibiese en su cuerpo. Aun permanecí algún tiempo en la gruta jugando a mi manera con las armas, y solamente cuando el candil por su guiños me hizo comprender que su luz ya se le estaba escosando (terminando), salí de la caverna con la escopeta en una mano, dos cartuchos en su recámara y el candil en la otra. En el exterior Pelayu correteaba detrás de los grillos y las camporinas (mariposas) al parecer ya libre de todo enfado. Ya cansado de jugar dejé la escopeta en el suelo y senteme tranquilamente al lado del zurrón, y en cuanto mi perro vio que ya había abandonado el arma, vino corriendo hacia mí, moviendo la cola y sonriéndome amigablemente. Allá abajo en la mitad del valle pude ver a mi rebaño cómo subía espenandu (comiendo) los pochitcus (enanas encinas), y yo de nuevo me volví a sentir feliz y contento a pesar de no encontrar la chalga que tanto con su riqueza había soñado e ideado. Comimos a hora desacostumbrada mi perro y yo aquella pobreza de comida, y tras de jugar un rato, él se quedó adormilado y yo comencé a pensar de quién serían aquellas armas. No me cabía la menor duda de que aquel arsenal de armas debía de ser de los fugáus (huidos), seguramente que eran de aquellos cuatro rapazones (mozos) que se entregaran a los soldados que estaban destacados en mi aldea. Yo los había visto en el cuartel que los militares tenían que era en la escuela de mi aldea, un amplio edificio que fuera regalado a la parroquia por unos indianos del chugar (lugar) que retornaran de las américas con la corexa betchá de cuartus (con la cartera llena de dineros). Recuerdo que aquel día que yo los vi, un soldado que de seguro sería el barbero, les estaba cortando el abundante pelo que lucían, y uno de los rapazus le dijo sonrientemente al militar. ¡No hace falta que te molestes mucho camarada, pues cuando un día de estos nos trasladeís a la cárcel de Oviedo, allí lo más seguro es que nos rebanen el pescuezo! EL MACHO CABRÍO Güelgu coyer el filu dóu d'endenantes m'enduébitchaba algamiandu na miou motchera alcuerdancies de cundu you yera guaxe, ya comu tóus non se puén cuntar per filera, per ísu xebreme d'aquín, pa dir p'acuchá, perque toes les couxes tienen la sou xaceda, ya non la quixéramus cataye nuexotrus. (Volviendo coger el hilo de los aconteceres que anteriormente en mi cerebro se barajaban dentro de las añoranzas de mi niñez, y como todos estos acaeceres no se pueden relatar en hilera, por eso me marché de éste, para ir al de más allá, que es de donde vengo ahora, porque todas las cosas tienen su propia postura, y no la que quisiéramos darle nosotros). Y aunque parecía que me había perdido por estar tan llargu lonxe (tan largo lejos) la verdad es que yo no pierdo el tiempo adornando los hechos que no deben de ser adornados, nin fiéndume en xebraures que van esfaese 'n probeces, perque 'l que non ye llicenciáu 'n filloxofía e lletres, non pué faer munches froritures con les pallabres nin les lletres, ya per ístu, tien que encaldase 'n aforrador d'istus dellicáus y'artifixusus monumentus, perque si lus mesmus que güéi día que lus manexan y'atreinan, la metá de les veces non xapien lu que falen, ya llanquen el focicu fasta les urées en telares de Pachu 'l Xabadiegu betcháus de poxa y'escosáus del granu que ye pelu que tóus muramus nista engochá vida, ¿qué fairé you que 'deprendí namái que tres meses nuna escola pública? (Ni me hondeo en deserciones que se deshagan en pobrezas, porque quienes no son licenciados en filosofía y letras, no pueden hacer muchas florituras con las palabras y las letras, y por esta razón, tienen que hacerse ahorrativos de estos delicados y artificiosos monumentos, porque si los mismos que hoy en día los manejan y cuidan, la mitad de las veces no saben muy bien ni la mitad de lo que escriben, ni otra pareja parte de lo que hablan, y meten por estos menesteres el hocico hasta las orejas, en cuestiones que los imposibilitan para después resolverlas, y si se aproximan a este nivelamiento, lo hacen sembrando una hierba productora de mermado grano, que es el punto primordial que todos intentamos recoger en esta cerda vida. Como cuento, si estos señores eruditos en estas materias se equivocan ¿qué puedo hacer yo, ¡pobre de mí!, que tan solamente he tenido la suerte de ir al colegio público tan sólo tres meses?). Cuento yo que me hallaba en aquellos mis infantiles pensares intentando saber a qué huidos pertenecían aquellas armas, y así dejé tal perder el mucho tiempo que me sobraba, cuando mis ojos retrataron el gran combate que a baja altura, muy por debajo de donde yo me encontraba, sostenían tres cuervos, que despiadada y valientemente le atacaban a un águila real, y ésta piando quizás por el dolor que le inferían los efectivos picotazos de los cuervos, o tal vez en su lenguaje maldiciéndoles llena de rabia por el no poder repeler el ataque de que era objeto. No podía defenderse de sus tenaces atacantes, porque todo su cuerpo en gran tensión estaba, ya que al volar tan bajo, todas sus enormes energías las precisaba para mover sin el menor descanso sus grandes alas, con el apremiante fin de salir de aquel espacio que al parecer pertenecía a los belicosos cuervos, que con ardorosa valentía y enquina ofensiva, disputaban tal natural privilegio, a las mismas soberanas de los cielos. Había yo presenciado muchas veces batallas entre las águilas y los cuervos, y siempre éstos las perseguían atacándoles por su parte posterior, hasta la altura donde el águila ya no necesitase mover sus alas para sostenerse, cuando esto sucedía, los cuervos precipitadamente abandonaban el combate, porque ellos sabían, que donde el águila pudiese planear, todo animal viviente que se acercara, encontraría entre sus poderosas garras una rápida muerte. Queriendo yo saber como es natural el por qué los cuervos atacaban a las águilas, un día que cuidando sus cabras junto a mí estaba un paisano llamado Máximo, que por apodo se le llamaba el «Puchegu», porque tenía tantas razones en sus hablares como palabras por su boca se alumbraran, a pesar de que el Puchegu no sabía leer ni escribir, sabía de cuentos más que el mismísimo Quevedo, e igual hacía cuando se le necesitaba de veterinario que de médico, atinaba casi siempre cuando iba a llover o hacer buen tiempo, en fin, que era Máximu el Puchegu en todas aquellas aldeas de mis amores, una Enciclopedia que aventajaría en mucho a todas las que en nuestros días nos sirven las grandes editoriales, industriadas por hombres estudiosos de las ciencias. Empezó mi amigo el Puchegu explicándome, que son los cuervos de las abruptosas montañas más bregáus (valientes) que los que moran en las valladas o pequeñas lomas, y todo porque la escasez de alimentos en las rocosas cumbres, es muy inferior a los que existen en los valles o montículos, y así como a los hombres la abundancia los hace temerosos y a veces hasta pusilánimes, y la necesidad o privaciones los vuelve por ley de vida temerarios y osados, en los animales ocurre en igual medida lo mismo, así pues, el cuervo defiende su pitanza no permitiendo que las águilas cacen a menor altura que la que les pertenece, y si desde tal situación descubren una pieza, y bajan con su endemoniado vuelo de alas plegadas la apresan y luego vuelven a elevarse al lugar que les corresponde, los cuervos no osarán ni tan siquiera molestarlas, pero si por el contrario descienden para dedicarse a cazar desde el lugar que no les pertenece, entonces los cuervos las atacan con verdadera saña y valentía y siempre logran hacerlas ascender hasta la posición que ellos consideran justa. Esto es así, porque desde tal altura las águilas sólo pueden divisar en tierra una pieza que ellos no cazan nunca, como puede ser un conejo, una pequeña res, un zorro, y hasta inclusive el mismo perro que con el pastor cuida el rebano, y también se han dado casos en que las águilas hasta han cazado un lobo, y con él entre sus garras han subido hasta sus utreras (nidos) donde le devoraban con la misma satisfacción que pudieran hacer cuando se afestinaban con las tiernas carnes de un inocente corderillo. Si las águilas pudiesen volar más bajo sin ser por los cuervos molestadas, también podrían cazar con gran facilidad, lagartos, culebras, etc., etc., y es ésta precisamente la comida que el cuervo defiende, por eso ataca al águila cuando ésta intenta apoderarse de la que él cree que es su exclusiva pertenencia. Terminó el águila al fin tras el ardoroso acoso a que la sometieron los cuervos de subir hasta la altura que ellos consideraron lícita, y rápidamente éstos plegando sus alas la abandonaron y en vertiginoso vuelo buscaron el abrigo de los arbustos de sus montañas. Terminó para mí aquel día el maravilloso espectáculo que la soberana del cielo y los bravos cuervos me habían ofrecido, y fue entonces cuando me incorporé del lugar donde me hallaba sentado, para mirar a mis cabras que guarecían (pastiaban) por encima de donde yo estaba a la corta distancia de unos cincuenta metros, lo primero que mis ojos retrataron fue el orgulloso y antipático macho cabrío, que empericotáu (subido) en un cuetaron (peñasco) a la par que espenucaba (arrancaba) las fuéas d'un pótchiscu (hojas de una enana encina), mientras que las enguyía, parecíame a mí que me estaba mirando desafiadora y despreciativamente, con sus grandes y retorcidos cuernos, su larga perilla y enorme cencerro, se me representaba como el diablo que sonriéndose ladinamente se guasaba de mi humilde persona, a la par que de mi buen Pelayu, pues a entrambos y dos el condenado nos había hecho correr infinidad de veces, por eso, tanto Pelayu como yo siempre que teníamos ocasión y traicioneramente, él le mordía sañudamente en sus cadríles (patas) y yo le atizaba barganazus (estacazos) y pedradas donde mejor encaldase (terciase). Ocurriósele a mi mente en aquellos momentos el darle un buen susto a aquel demonio con cuernos y cencerro, por eso así la escopeta con determinación, y cargada como se encontraba con dos cartuchos, apunté por debajo de donde él se hallaba con el firme propósito de tan sólo darle un susto que no olvidase en su vida, y ya sonriéndome adelantadamente por el resultado de la idea que sin más pérdida de tiempo iba llevar a la práctica, apreté los gatillos de la escopeta, y una doble y potente explosión originose que dio conmigo en el suelo por la fuerte sacudida que el arma emburrióu (empujó) con dolor en mi cuerpo. Pero escosóseme d'afechu (marchóseme del todo) tal dolor, cuando entre el repilar (ecos) de la montaña por la explosión, sentí al macho cabrío lanzar al viento grandes berridas, que hiciéronme con preocupada prontitud deducir, que aquel demonio odioso no se quejaba por el susto que pudiera recibir, sino por la perdigonada que sin yo proponérmelo le había albergado en su pelambroso y maloliente cuerpo, levanteme sin demora del pedregoso lecho donde la escopeta con su duro empujón me había acostado, y aún tuve tiempo de ver cómo el semental de mi rebano rodaba por entre los cuetus del xerrapeiru (peñas de la sierra) infiriéndose más heridas en su cuerpo que las que yo por equivocación con los dos disparos le había inferido, siendo quizás su muerte no la perdigonada que le había desequilibrado, sino los argutoxus cuetus (agudos peñascos) que cual cuchillos al rodar su pesado cuerpo por entre ellos le apuñalaban mortíferamente, por eso al detenerse en su poleamientu (rodar) detrás de un pótchiscu (encina) que encontró en su paso, dejó de berrar en el instante, que su vigoroso cuerpo perdiera la vida. Fuime yo corriendo acompañado de Pelayu que me ganó la palma en la carrera, hasta el lugar de aquel desgraciado suceso, y cuando llegué donde el chivo estingarráu (tirado, acostado) ya no contaba como enemigo vivo, vi cómo a torrentes se desangraba, a la par que Pelayu con su nutritiva sangre se fartaba (hartaba). Pensé yo con gran temor cómo decirle a mi amo lo que había pasado, él que sentía por su chivo un orgullo y continuo ponderado casi desmedido, pues siempre que la ocasión se le brindaba cuando con sus vecinos dialogaba, soliales afarrucado (faroleándose, chuleándose) decir, que no había en toda la comarca un macho cabrío que ni con mucho en raza y estatura, se le pudiese parecer al suyo. Era ya casi la hora de afalar (retornar arreando el ganado para casa) cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amo que el chivo por si sólo se había despeñado, así que guardé la escopeta en la cueva y apresuradamente yo temeroso y preocupado y Pelayu contento por hallarse harto, reunimos el rebaño y nos encaminamos hacia la aldea, parecía que hasta las mismas cabras que en otras ocasiones se mostraban rebeldes y saltarinas, aquel desdichado día caminaban cabizbajas y avizorantes, observando en todas las direcciones con pronunciosa alteración, buscando aquel macho cabrío que las dirigía y dominaba con su orgullosa presencia, haciéndose notar en todo momento, por el continuo tañir de su zumbiétchu (cencerro), que por primera vez en el rebaño no se sentía el caidonante ruxíu (dirigente sonido). Pienso yo que solo contento caminaba vigilante mi fiel Pelayu, porque ya nadie en el rebaño se atrevía a discutirle sus ladridos o frágiles mordiscos, cuando por orden mía a las cabras con eficiencia les infería. Más sin embargo yo, al igual que a mis cabras, algo me tenía también apresado, algo extraño para mí, por primera vez a mi espíritu esclavizaba, que ni era tristeza ni pena, pero sí era miedo y grande desesperanza. Siempre que retornaba con mi rebaño a la aldea, cuando en las atardecidas la montaña abandonaba, mi corazón ameruxáu d'allegría (rebosante de alegría) a mi garganta un torrente de cante le rogaba, y ésta inocente y falta de todo perjuicio, sintiéndose tan dichosa como los mismos celestiales ángeles, cantaba recias asturianadas, mientras que todo mi ente, afanosamente afalaba (arreaba) las cabras. Quizás cantara yo aquellas horas con más gracia que en todo el día por alegre que fuera y pudiera tener, porque por así decirlo me acercaba al sencillo y noble vivir de las gentes de mi aldea, pues diez o doce horas en la continua soledad que en las montañas me acompañaba, para un rapacín como yo era, eran muchas horas desamparado de la comunidad humana, y sobre manera yo, que con ser mi cuerpo ágil y fuerte hasta casi rayar en el desuso, empequeñecido se quedaba si le comparaba con mi espíritu tan ensoñador e imaginativo, que todas las cosas al engrandecerlas confundía, menos el miserable pan de la maxera (artesa) que mi amo me entregaba, que a pesar de ser tan escaso, jamás supe imaginar nada para engrandecerle. Estaba mi amo a la entrada de la aldea esperándome como siempre hacía para ayudarme a xebrar el rebaño, ya que como eran tantas cabras, no cogían todas en la misma corte (establo), y había que llevar parte de ellas a otra cortexa (cuadra pequeña) que estaba en la parte opuesta de la aldea. Entretenía siempre su espera el condenado de mi amo, hablando con un artesano del lugar, que se dedicaba a la fabricación de yugos y madreñas, que tenía su taller montado debajo de un hórreo, que estaba asentado a la salida de la aldea, mismamente en la desembocadura del pedregoso y empinado sendero que venía de la montaña. Desde tal lugar él sentía con antelación el potente tañir del zumbiérchu (cencerro) que ximielgaba (movía) con fuerza y hasta con orgullo el estupendo semental de su rebaño, entonces él liquidaba por el momento con el madreñeiru la conversación que estuviesen embargando, y dedicaba toda su atención a su rebano, observando con avarienta atención, en el propiar si sus ganados venían fartus óu famientus (hartos o hambrientos), o si alguna de sus cabras venía coxa (coja) por mor de haberle caído una piedra o cualquier otro accidente que hubiera acaecido, como solía ser normal algunas veces. Pero aquel inolvidable para mi atapecer (atardecer) vio antes sus cabras que escuchara el ya inexistente zumbiétchu, por eso con su vozarrón de trueno, y como una centella por mí temido, me preguntó a la distancia de una piedra lanzada cuesta abajo: —¿Qué fói lu que pasóu Xulín...? —¿El chivu perdiu 'l mayuelu...? —Quería decirme, que si el cencerro que llevaba su chivo, había perdido el majuelo, o pequeño péndulo que lleva dentro el cencerro. —Esto también era frecuente que sucediese. Contestele yo desde aquella altura con mucho menos miedo que si me encontrase ante su presencia, diciéndole que el chivo se había despeñado, y arriba en la montaña se encontraba muerto. Estas mis palabras que en el viento camino de la aldea mi voz empujó con fuerza, fueron escuchadas por mi amo que se encaricotóu (encendió) en una rabiosa tristeza, que si pudiese desahogarla, seguro que en mi persona haría él su complacencia. También la desgracia del chivo, que por mí a voces era anunciada, fue oída por algunos otros vecinos a parte del madreñeiru, y como aquel semental de macho cabrío había sido siempre tan aponderado e idolatrado por el babayu (bocazas, charlatán) de mi amo, que con su dichoso cabrón los vecinos de la aldea ya habían pescado la costumbre de decir siempre que alguien ponderaba una cosa, ¡non si paezme a mín, que moren más castrones que Manín na nuesa aldea! Bueno pues como estoy contando, todo el lugar en pocos minutos se había enterado y en parte congregado a la salida del camino que bajaba de la montaña, ya que la muerte de aquel chivo que había ya dejado entre ellos la ya dicha cantinela, les había algunos los más envidiosos y vengatibles alegrado, y a los otros los más sentimentales y nobles les entristecía la muerte de tan comentado castrón. (También se suele llamar castrones a los chivos muy grandes). Al fin entré yo en la aldea quizás con el mayor recibimiento que jamás a nadie le hicieran, y todos atropelladamente me preguntaban lo que con el dichoso castrón me había sucedido, y yo les repetía a la par que intentaba xebrar las cabras para llevarlas a sus respectivas cuadras, que se había despeñado y que todo descuatramindáu (deshecho, desarmado) se quedara en la montaña. Un ratiquín (un tiempo) más tarde, y ya siendo casi la oscurecida, tres vecinos del lugar haciendo cuadrilla con mi amo, caminaban en pos de Pelayu y mía, otra vez camino de la montaña, para enseñarles donde estaba estrapayáu (aplastado) el chivo, con el propósito de bajarle para casa, con el fin de aprovechar su piel y carnes, que serían curadas bajo las barras del xardu (secadero) una estupendísima cecina. Llegamos a la postre ya con la noche tan negra como la boca de el lobo, al xeitu (sitio) donde el chivo fechu 'n chaceiru (hecho un deshecho) ya en el frío de la muerte sin despertarse dormía, tanto Manín que yera mi amo, como los tres vecinos que le hacían compañía, sudorosos y respirando medio ahogados por el tremendo esfuerzo que suponía subir con tanta rapidez hasta tamaña altura, sin perder un momento amarraron el animal por las cuatro patas juntas haciendo cucara (en montón, juntándolas todas) con una cuerda que para tal menester ya traían, y colgándolas de un fuerte y largo palo del que también venían poseídos, echáronselo al hombro entre dos, y con menor rapidez y mayor precaución, relevándose entre ellos conseguimos llegar sin novedad a la aldea. A pesar de ser casi la media noche, aun había algunos vecinos en reunión dentro de al parecer amena charla que quizás tuviese mucho que ver con el castrón, Manín y con mi desventurada persona, esperándonos en el lugar donde el madreñeiru trabajaba. Entramos todos en procesión rumorosa en la corralada de la casa de Manín, detrás del cabrón que colgado del baral sofitado en los hombros de dos vecinos se xiringaba (balanceaba), vigilado siempre con sonrisa ladina por mi fiel Pelayu, que comprendía que al no tardar, iba a saciarse hasta el no poder manducar más, con los rojos hígados de quien en vida, le hubiera hecho correr con cierto temor con el rabo entre sus piernas. Mientras que mi amo y sus serviciales vecinos se disponían a desfoyar (desollar) colgado de unos garfios que había debajo del hórreo al desgraciado chivo, la muyer (mujer) de Manín sin parar de condolerse, y hasta inclusive queriendo a mi endilgarme parte de la culpa, me dio de cenar una escudilla de farines (harina de maíz cocida) con una taza de leche de cabra, porque la leche de las vacas la tomaban ellos y la que sobraba la hacían en manteca, que tampoco yo nunca la probaba. Por primera vez no se hallaba sentado a mi lado sacando la lengua y relamiéndose, mirándome con sus ojos inteligentes en espera que yo le tirase delante de sus narices una cucharada de mi comida a mi fiel Pelayu, pues él sabía que al lado del castrón, tenía una fiesta grande con sobrada pitanza. Comía yo vorazmente aquellas puliendras (farinas), a tan desusada hora de la noche, sin que mi mente de pensar cesara, y antes de terminar mi miserable cena, una luz que me llenó de cierto temor en mi cerebro escendiose, para decirme con su claridad, que no iba a transcurrir mucho tiempo antes de descubrirse mi mentira, porque al esmianaye 'l pelleyu (quitarle el pellejo) al castrón, le encontrarían incrustadas en su cuerpo las postas que le habían matado, y me interrogarían sobre tal suceso, siendo yo al momento un cómplice y encubridor de la muerte del condenado cabrón, que según parecía me iba a dar guerra hasta después de ser muerto. Seguramente querrían saber el por qué les había mentido, haciéndoles creer que se despeñara, cuando a la prueba estaba que fuera abatido por un tremendo pistoletazo. Bajé después de cenar a la corralada donde los hombres andaban a vueltas en la desfoyadura del castrón, a la luz de un par de candiles de carburo y no llevarían un cuarto de hora reparándoles en su circunstancial oficio de carniceros, cuando Antonón el de la Cuandia dijo sorprendido mirando para mi amo que le alumbraba con el candil en la mano para que los otros vieran mejor en la faena que encalducaban (hacían). ¡Ah Manín, isti castrón non morrióu comu diz el tou criadín despeñáu, pos tién ente 'l coración ya lus polmanes un manegáu de postes llancades, asina que si quiés saber quién l'achuquinóu, pregúntaye 'l tou rapazacu, lu que axucedióu! ¿Qué ye lu que me tas diciendu...? ¿Quién diañus diba pegái 'n tiru 'l miou cabrón ? Antonón arrabucandu d'ente les asaures del chivu cuatru ou cincu postes que yeren de grandies comu arbeyinus rancuayus, díxole 'l miou amu metiénduyes per dellantri 'l focicu: ¡Mira Manín, ístu fói lu qu'achuquinóu 'l tou chivu! (Ah Manín, este cabrón no murió despeñado como dice tu criado, pues tiene entre el corazón y los pulmones un cesto de postas plantadas, así que si quieres saber quién le asesinó, pregúntale a tu muchacho lo que sucedió). (¿Qué es lo que me estás diciendo? ¿Quién demonios le iba a pegar un tiro a mi cabrón?). (Antonón arrancando de entre las asaduras del chivo cuatro o cinco postas que eran de grandes como pequeños guisantes, le dijo al mi amo mostrándoselas por delante de su hocico: ¡Mira Manín, esto ha sido lo que asesinó a tu chivo!). Hallábame yo detrás de ellos a media penumbra, por eso no pudieron ver cómo todo mi cuerpo temblaba, y mis mexiétchas (mejillas) se encendían como las mismas brasas cuando el viento las apuxa (atiza). Quizás si fuese a pleno día, me hubiesen sacado la verdad al descubrir yo mismo por mis síntomas externos la mentira, pero la noche, encubridora de toda claridad que profané sus negras vestiduras, me ayudó a ser firme e inamovible de mi primera mentira. Convencido mi amo de que le había engañado, acercose a mí con el candil en una mano, y llena su despreciable alma de ira, y enloquecida venganza, con la otra su mano, atizome un fatáu de morráes (varias galletas, tortas, guantazos) que dieron con mi cuerpo en el suelo, y antes de que yo pudiese huir del peligro que me rodeaba, levantome del suelo con la misma mano que tan vilmente me castigara, y a la par que alumbraba mi rostro donde la abundante sangre que manaba de mi nariz lo embadurnaba, me dijo mirándome con sus ojillos de bracu (cerdo) donde la maligua ira en un brillo salvaje se enseñoreaba: ¡Ahora mismo me vas a decir hijo de perra y de republicano asesino, que el día que asesinaron a tu padre que era lo mismo que tu un embustero y un bandido, te tenían que haber envenenado a ti, para que no pudieses hacer el mismo mal que hizo tu condenado padre, vamos, dime quién fue el que disparó contra mi chivo, dímelo pronto o terminaré contigo! Y al tenor que esto me estaba diciendo, su dura mano caía una y otra vez sobre mi rostro, y fue entonces cuando aquellos hombres de entre sus manos me arrancaron, pues al no hacerlo, quizás aquella bestia humana, que había luchado en defensa de la (PAZ DE ESPAÑA) fácil me hubiera asesinado, como seguramente acostumbrado debía de estarlo, al haber practicado tal demoníaco proceder, con otros indefensos inocentes, de los miles que asesinados fueron en Nuestra Patria, por cobardes, dañinos y miserables hombres, como lo era mi despreciable amo. Fue curado con agua fresca mi amoratado y sangrante rostro por Antonón de la Cuandia, que me aconsejaba cariñosamente, les dijese lo que con el cabrón me había en la montaña sucedido, y que no tuviera ningún miedo de contar la verdad que se buscaba, pues ella misma me protegería de quien me hubiera amedrantado para que no le delatara. Cuéntanos hijo si fueron los huidos quienes al chivo le dispararon, ya que nadie más que ellos pudo hacer tal cosa, y ten presente que si no nos lo dices ahora, mañana vendrán los guardias y ya verás cómo con ellos no puedes seguir negando. Díjele a Antonón el de la Cuandia, que yo estaba dormido, y que me desperté cuando sentí al cabrón bramar desesperado al tenor que bajaba rodando por entre los peñascos, siendo aquello todo cuanto yo había visto y oído. Volvió otra vez ya más sosegado mi amo a insultarme y amenazarme, y a la postre me ordenó que abandonara su casa, pues él no fartaba bribones que lejos de cuidar su rebaño, permitían que personas tan canallas como yo lo era se lo asesinaran. Marcheme de aquella casa de noche, maltrecho mi cuerpo y deshecha de sufrimientos mi infantil alma, sin más pertrechos que los que llevaba a costillas, que eran los únicos que poseía, y que constaban de un mono de caqui hecho de la guerrera de un soldado, con más remiendinos que de plumas tiene una gallina y de todos los colores que imaginarse puede, calzado con unas alpargatas de esparto donde los calcaños se asentaban en el suelo y los dedos lo mismo hacían por no quedar de las alpargatas nada más que la parte del centro. Por primera vez desde hacía varios meses que Pelayu era o mejor dicho había sido compañero inseparable de hambres y fatigas, de juegos y caricias, de largas soledades entre ambos repartidas, por primera vez digo, mi fiel compañero ya no me seguía, me traicionaba el muy ladino por unas piltrafas que de vez en cuando aquellos hombres que carniceraban en el cabrón, le arrojaban en el empolvado suelo de la corralada, para él valía en aquellos momentos más la asquerosa pitanza, que todo el cariño que yo pudiera brindarle, ya no se recordaba el muy desagradecido de que yo repartía con él a partes iguales la escasa comida que para mi sólo me entregaba el llabascón (cerdo grande) de mi amo, en una palabra, Pelayu era un desagradecido y egoísta, propiedad que en mayor o menor cuantía, va fusionada en el instinto de todo ser mamífero de la Tierra. Llegué aquella primera noche de mi vida, que había sido maltratado, insultado, golpeado, pisoteado, arrastrado y ofendido a tan gran profundidad y altura, que dudo que a mis años en todo el mundo, a nadie le hubiera sucedido tan inhumana atrocidad, cuento yo, que hice mi entrada en la casa de mi madre, que en la sazón se encontraba trabajando en una alejada aldea, en el caserío de otra viuda que su marido había sido asesinado en el cementerio de San Salvador de Oviedo la misma noche y en el mismo paredón que fusilaran a mi padre, así pues, hallábame yo sólo en casa y eso enormemente en aquellos momentos me alegraba, pues si mi madre hubiera estado en la casa, le haría sufrir aviñonándome yo de pena, y quizás ocurriesen peores cosas, ya que mi madre era, y aun sigue siendo, y Dios me la conserve muchos años, pues fue lo mejor y lo único que he tenido en mi existencia, mujer de duro carácter, intrépida y valiente hasta no tener el más pequeño temor, de pelearse ella sólo contra todos los moradores de la aldea. ¡Cómo mi madre, nacen en un siglo pocas mujeres! Al día siguiente que era domingo, y por tener en la parroquia a que pertenecía mi aldea, un cura que para demonio había nacido, ya que el muy condenado había conseguido de las autoridades una ley, que no se quién se la había fabricado, pero el caso es que existía, y condenaba a todos los vecinos a oír la Santa Misa, y a no trabajar ni en las tierras, ni en los prados, ni en nada, bajo pena de una multa que la ley considerara justa por ser injusta. Como yo ya no tenía trabajo, pues cuidar los ganados estaba permitido, y aquel gochu de mi antiguo amo desde aquel día tendría que hacer el trabajo que como un miserable esclavo yo le hacía, me levanté tarde del único xergón de fuéa (jergón de hoja) que en la casa había, que lo había industriado de unos sacos, porque todo cuanto poseíamos que era bien poco, al terminar la guerra el honrado vencedor nos lo había robado, y no contentos con esto, todavía fusilaron a mi padre, acusándole de haber robado grandes cantidades de dinero, de haber hecho esto, lo otro, y lo demás allá, y todo porque se le querían cargar cuatro caciques, como se ha hecho en todos los lugares de mi Patria buena. Noté que me dolía el rostro y que le tenía ensangrentado, no pude mirármelo al espejo. porque éste era un lujo que en mi casa no existía, así pues, me fui hasta el río que por detrás de mi casa pasaba, y me lavé como mejor pude, secándome después a las sucias y ásperas mangas de mi mono, y sin desayunar nada, porque en la casa no habla ni la más mínima consolación de comida, me dirigí a oír la misa, ya que yo de pequeñín era muy creyente y religioso. Estando yo enredando (jugando) con algunos otros guaxinus (niños) de mi aldea, en espera que tocase la última campanada para entrar en la iglesia, vi llegar la pareja de la guardia civil y un vuelco de temor revolvió mi ánimo, que casi consiguió ordenarme que saliese corriendo, huyendo pronto de aquel nuevo peligro que me acechaba. Sin embargo no lo hice, porque o no era lo suficientemente valiente, o lo necesariamente cobarde para hacer tal cosa, lo cierto es que cesé de jugar y me quedé mirando para ellos, lleno de temor, de tristeza, de pena. Preguntaron a alguien quién era yo, uno de mis vecinos me señaló, entonces los guardias me llamaron, y yo hacia ellos avancé, cabizbajo, temeroso y desamparado, igual los niños que los vecinos me miraban sin urniar (decir) palabra, muy posible muchos de ellos, tanto fascistas como rojos, vencedores o vencidos, sintiesen una profunda pena al ver aquel niño, desventurado e inocente ruina que dejó la vil venganza de la posguerra, avanzar sin protección ni cariño de nadie hacia los guardias, al fin llegué junto a ellos y me los quedé mirando, no me gustaron sus rostros, que me parecieron dos demonios, entrambos se quedaron mirando unos momentos en silencio mi rostro, en el que se podía leer la despreciable cobardía y nefastosas intenciones, que se enraizaban en el podrido sentimiento de mi amo, pude comprobar que esbozaban una tenue sonrisa, y no pude descifrar, si era que les alegraba observar el sello del martirio anclado en mi cara, o si por todo lo contrario, me dedicaban un consuelo de lastimosa consideración. Qué enano era yo físicamente en aquella lejana y para mi inolvidable, desgraciada y maestrosa mala época, si desde mi distancia también en el momento mi señora prisionera, proyectó mi mente siempre libre, como el misterioso dios que en cada mente humana vive, cuento yo que si me observé ante toda aquella gente, asustados los unos, hartos de maltratos, satisfechos los otros, por formar parte del mando, e indiferentes los restantes por no contar nada en ningún bando, digo que si me vi tan insignificante en mayor cuantía todos cuantos me rodeaban eran, ya que ninguno de ellos optó, en defender a un niño inocente y lleno de temor, que no había cometido más delito que el matar sin querer a un chivo, que era menos cabrón que todos aquellos papalbus humanos. Uno de los guardias con el mosquetón en la mano, me acarició mi corta y jamás peinada cabellera, pues nada más que tenía dos dedos de larga, mi madre me la rapaba al cero para que los abundantes piojos en ella no sembraran la descendencia de sus miserias, y a la par que esto hacía tan despreciable celador de una ley muy poco justiciera, con palabras que pretendían ser cariñosas y amables me dijo: —Ya veo por las caricias que luces en tu rostro, que con todo merecimiento y sin ninguna duda el señor Manín te ha hecho, que eres un niño rebelde, desobediente y malo, que te niegas a decir la verdad, y por lo tanto por todos estos endemoniados pecados irás al infierno, así es, que si ahora mismo no me dices quién fue el que disparó contra el chivo de tu amo, yo también tendré que castigarte. En esto estábamos el guardia y yo rodeados por los vecinos que no decían ni pío, cuando hizo acto de presencia el señor cura, que relevando a la autoridad de su palabra no así de mi persona, me aconsejó apoyando sus frases en la Divinidad de Señor, para que les contase la verdad que me liberaría de todos mis sufrimientos. Díjele al cura lo mismo que al guardia que yo estaba dormido, y que sólo me había despertado al oír al chivo berrar a la par que bajaba por entre los peñascos rodando. La ruda mano de aquel guardia, que seguramente había sido toda su vida un rústico campesino y que la guerra le había liberado de tan honrado lugar para colocarle en el más delicado de los oficios, como es el de servir con dignidad a la Justicia, cuento yo que aquella pesada mano de aquel hombre que pensaba que las personas había que tratarlas como a las bestias con las que él hubiera vivido siempre, dejó de acariciar mi cabeza y sus dedos se aferraron como si fuesen fuertes murgazas (tenazas) a una de mis uréas (orejas), y sonriéndose como si me estuviese el muy hipócrita acariciándome, a la par que me rogaba que le contase la verdad, me apretujaba con tal fuerza, que el dolor que me inyectaba me hacía ver todas las estrellas. Creo que lo que más le molestaba aquel cobarde representante de la ley, no de la Justicia, era que yo, que la vida ya me había forjado en saber llevar el sufrimiento, ni llorara, ni gritara ni menos me quejara de nada, por eso el infame seguía despiadamente con todas sus fuerzas apretándome, aun es hoy el día, que cada vez que me recuerdo de aquel momento mi oreja se pone tan rápidamente colorada, que hasta me molesta el calor que alumbra. Así en este atroz sufrimiento yo me debatía, sin que nadie de los allí reunidos por mí intercediera, dentro del horripilante dolor que me producía aquel estrapayáu d'uréas (retorcimiento, aplastamiento de orejas), cuando llegó mi madre ante la concurrencia, pues como era domingo, bajaba la pobre de aquella aldea donde toda la semana había estado trabajando, trayendo encima de la cabeza una manieguina (cesta) llena de viandas que en el caserío le habían dado a cuenta de su esfuerzo. Cuando mi madre me vio a mí, en tal escarnecimiento, tiró la manieguca al suelo, y llena de una fuerza airada que la multiplicaba, se acercó tan randa como una centella hasta mi verdugo y arrancándole el mosquetón de un fuerte tirón de entre su mano, le pegó con él tamaño golpe encima de sus costillas, que dio con él como si se tratara de un muñeco de trapo en tierra. Antes de seguir con esta cierta historia, voy hacer un inciso, para describir muy someramente cómo era mi madre en aquella época. Era joven, aun no llegaría a los cuarenta años, y a pesar de su juventud, ya había perdido la pobrecita dentro de los mayores sufrimientos que se puedan imaginar, a dos hijos que luchaban en la guerra, a su marido que fuera fusilado y a todo cuanto poseía. Mi madre como perteneciente a la más ancestral raza astur, era rubia, con el pelo del color de la miel, o de la escanda sazonada, tan abundante lo tenía, que cuando lo llevaba suelto y se acuruxaba (agachaba) le tapaba todo su cuerpo como si lo cubriera con una preciosa manta. Sus ojos eran a veces tan azules como el transparente cielo de una mañana de primavera, y en ocasiones eran tan verdes como los mismos campos de nuestra aldea. Era tan pura y recia como la misma madre naturaleza, inamovible en sus decisiones, honrada y justiciera. Era una auténtica astur procedente de la primera raza que pobló las ubérrimas montañas de mi noble tierra, y no una mistificación como somos hoy en día más del noventa por ciento de las gentes asturianas, enraizados con todos los colonizadores de nuestra tierra. Mi madre enojada era una invencible fiera, y tranquila y serena, era tan hermosa y dulce como incomparablemente lo es mi asturiana tierra. Y ya dicho con suficiente claridad como era esta excepcional mujer, vuelvo a centrarme en el desaguisado que mi madre justicieramente preparara, con una valentía y decisión tal, que dejó a todos perplejos y anonadados, pues el guardia que en posición ridícula espanzarrado moraba en el suelo, desde tal lugar miraba con ojos desorbitados a mi madre que con el mosquetón en la mano y a la par que se lo arrojaba con fuerza y mala sangre contra su pecho le decía: ¡Yes un llimiagu, lu mesmu que toes istes xentes que conxentíen, qu'dellantri de la mesma ilexia del Faedor, y'en prexencia d'isti cura escosáu de coyones ya xusticieres razones, lú mesmu que tous vuexotrus que sois una cabaná de baldreyus, que tu que yes un cachiparru, martirizares a isti nenín pequenu, ya s'ístu faedis con miou fíu qu'entavía 'l probitín non sabe dúnde come, ¿qué faeredis con les prexones mayores? (Eres un rastrero baboso, lo mismo que todas estas gentes que te consienten, que delante de la iglesia de Dios y ante la presencia de este cura que no tiene ni cojones, ni justicieras razones, lo mismo que todos vosotros, que no sois nada más que un rebaño de cobardes, que tú que no eres nada más que un parásito martirizaras a este pequeño niño. Y si esto haceís con mi hijo, que todavía el pobrecito no sabe de dónde come, ¿qué hareis con las personas mayores...?). El otro guardia que sin lugar a dudas parecía un hombre con mejores sentimientos que el gusano que me había martirizado, intentaba sujetar a mi madre propinándole palabras que le aconsejaban que no complicara más las cosas, mientras que su repugnante compañero se levantaba del suelo, y ya con el arma entre sus manos, la enarboló por encima de su cabeza en amago de dejarla caer encima de mi madre a la sazón que con una inquina maligna y cobardosa le decía: ¡Si fuese usted un hombre, ahora mismo le partía la cabeza en dos para que al final de su existencia comprendiera usted, que el deber de todo ciudadano es respetar a la ley! A lo que mi madre le respondió de la siguiente manera: —Si you fora un home, a usté había qu'allevantalu dóu tá, p'ancuandiálu debaxu tierra, que ye 'l llugar quéi cuerresponde a la xentuza baldreyante comu ye usté. Ya tocante a la ley que reprexenta, que ye tan betchá de maldáes comu usté mesmu, pásula you ya toes les prexones decentes pente les piernes ya mexamus per echa. ¡Perque isa lley que tantu cacaréa achuquinóu ya t'achuquinandu a fatáus d'iñocentes, sin respetar nin al vietchu que t'encantu la xepoltura, nin al xoven qu'entavía non golióu 'l tafu de papalbus ya rapiegus que tienen tous los comedores que la endubiechan y'esmarachen! (Si yo fuese un hombre, a usted había que levantarle del lugar donde se encuentra para enterrarle bajo tierra, que es el sitio que le corresponde a la gentuza cobarde como lo es usted. Y tocante a la ley que tanto cacarea, que está tan rica de maldades como usted mismo, la paso yo y todas las personas decentes por entre las piernas y meamos por ella). (¡Porque esa ley que usted representa, ha asesinado y está asesinando a muchos inocentes, sin respetar ni al viejo que ya se encuentra al borde de su sepultura, ni tampoco al joven que todavía no se ha olido, el característico mal hedor que emana de los comedores, indeseables y ladrones que la han hecho, así como ustedes que atropelladamente obligan a punta de pistola y látigo a que se cumpla!). Aun puedo ver en los rostros de todas aquellas gentes que nos rodeaban, desde esta asquerosa celda donde viviendo el presente que me aprisiona en esclavo de unas injustas ordenanzas, mi mente desdoblándose en dimensiones pasadas, añora con tristezas y alegrías, las primeras alumbradoras fuentes de toda mi desgracia. Sí, veo los ojos asustados de algunos de mis convecinos, que al escuchar aquellas graves y acusadoras palabras que mi madre airada, enloquecida y por toparse en su justo desquiciada, le decía a aquel guardia que tan cobardemente la amenazaba. Sí, veo como todos ellos con tristeza pensaban, que mi madre no iba a salir de aquel asunto bien librada. Pues en aquellos tiempos por menor delito, al paredón de fusilamiento llevaban a personas más recomendadas. Vi los ojos de aquel guardia ruin y rastrero, vilos cómo se llenaban de una alegría satánica, quizás en otras ocasiones ya por él vivida, cuando a tantos inocentes martirizaba o asesinaba. Vi cómo dejó de amenazar a mi madre, cómo colgó el mosquetón de su hombro, y metiendo la mano sonriendo canallescamente en su macuto, sacó unas relucientes esposas con las que se disponía a encadenar a mi madre en el lleldar (acaecer) que le decía: —La voy a llevar a usted y a su hijo detenidos hasta el cuartelillo, y allí, le enseñaremos a usted a respetar la ley y el orden, ya verá usted cómo cuando nosotros la dejemos, no se le ocurrirá jamás ofender a la ley y al régimen, ni aun en su propio pensamiento. Y en cuanto a su cachorro, que parece ser tiene su misma casta, también le enseñaremos a decir la verdad aunque tengamos que arrancarle la lengua. Fue entonces cuando uno de los dos principales caciques de la aldea, que también ye menester que cuando encarte les diga cómo eran, le dijo al guardia con palabras amenazadoras: ¡Dexe tranquíl ista muyer ya 'l sou fíu, pos güéi mesmu vou cuntaye you 'l sou xefe la clás de guardia que ta fechu. (Deje tranquila a esta mujer y a su hijo, y hoy mismo le voy a contar a su jefe la clase de guardia que está hecho, que se ha dejado desarmar por una mujer cuando cobardemente usted martirizaba a su hijo, poco puedo poder yo si no le hago catar covixu noitre ufixu (oficio), perque nisti de guardia paeme amindi que nun ten llixa (arte, valer, etc.). La fuerza y poder que tenían aquellos desalmados caciques en aquellos tiempos de desalmados vivires, achindi mesmu xuntu lus mious güétchus (allí mismo frente a mis ojos) quedaba bien claro, porque aquel guardia aviñonáu de miéu (lleno de miedo), se justificaba rastrera y servilmente pidiéndole perdón aquel hombre que no había sido en toda su vida nada más que un verdadero canalla, per ístu miou má noxá fasta cuaxí la llocura dista maneira le falóu (por esto mi madre enojada hasta casi la locura de esta manera le habló). —Lu que me faltaba per uyír, que tena que debéi cumplíus a isti baldrayu d'achuquín, que dexóu la nuexa 'ldina xemá de güerfaninus dexamparáus de la mán del Faidor ya de lus homes. (Lo que me faltaba por escuchar, que tenga yo que deberle favores a este cobarde de asesino que dejó la aldea sembrada de huérfanos desamparados de la mano de Dios y de los hombres). ¿Nun foste tóu sou banduerru de lus enfermus el que denuncióu 'l miou home paque me l'achuquinaren na cárxel d'Uviéu? (¿No has sido tu comedor, canalla de los infiernos el que ha denunciado a mi marido para que me lo asesinasen en la cárcel de Oviedo?). ¿Ya con lus fíus de Manolón el Gocheiru...? ¿Qué foi lu que fixiste conechus baldrayán? Que yeren un par de rapazus más bonus qu'el pan d'escanda qu'enxamás fixerun mal a naide, ya cundu taben per aquíndi de millicianus, ya tóu t'encovaxabes fugáu per les branes, tóus xapiemus na cabana que t'empayaretabes, ya tantu nuexóitres perque yeras veicín comu aquechus ñocentinus rapazus qu’achuquinasti deximiémuste xempre pa que nun te prendieren. Que fatiquinus forun lus probetayus rapazus, y'anxín pagarun con las sous vides les sous fatezas, pos se te viexen deñunciáu, nistes gores tabes fechu 'n meruxéiru de merucus, xustamente lu que yes, y'echus taríen vivus al lláu de lus sous pás. (¿Y qué has hecho con los hijos del Cerdero?, que eran un par de mozos más buenos que el pan de escanda, que no han hecho más mal los pobrecitos, que cuando fueron al servicio militar por la quinta; y estuvieron por estos contornos de milicianos, mientras que tu andabas por la braña huido, y sabiendo nosotros en la cabaña donde te refugiabas, no te hemos denunciado porque eras nuestro vecino, aunque tuvieras la idea política que te diera la gana, que no debe de ser ninguna, porque te parió tu madre canalla desde la entraña, pues como te estoy diciendo, tanto aquellos grandes rapazos como nosotros, te olvidábamos siempre para que nunca te cazaran. ¡Qué tontos fueron aquellos pobres y desgraciadinos muchachos, y así pagaron con sus vidas sus tontezas, pues si te hubiesen denunciado, a estas horas, tu estarías hecho una verbena de gusanos, que ni más ni menos es lo que eres, y ellos estarían vivos al lado de sus desesperantes padres!). Todos escuchaban a mi madre silenciosos y asustados, considerando algunos con tristeza, que mi madre se había vuelto turulata (loca) para atraverse a manifestar acusadoramente ante los guardias, el cura y el pueblo, lo que todas las gentes de la aldea sabían que era cierto, pero no se detuvo mi madre en el acuse que le hacía aquel villano de todas sus bellaquerías, pues al no encontrar nadie que la importunara, siguió con su palabra y con igual fuerza mortificándole de esta manera: —E nus tiempus d'endenantes, cundu lus roxus mandaben lu mesmu que vuexotrus facedis nagora, non trañia l'esquilona de l'ilexa p'axuntanus en conceyu p'uyír la misa tres el cura, perque pieschada taba la casa del Faidor, ya con lus curas lus roxus nagua querían, peru a pesar de tar tan lexus del Faidor, a naide s'achuquinóu n'aldea, ya se morrierun un par de rapazus, fói nel frenti, peru nagora que tenemus l’ilexa 'l entestate, y'un cura que coyius de la man quiér chevanus a tóus pel atayu de non sei que Dios, ya non sei que cielu, pos con tou isti telar, entremedáu de cures, ya caciques comu lu yes tóu, de confexones, mises ya xermones, achuquinasteis n'aldea 'n poucus dies, más xentes que de mala manera, enxamás de lus xamases en Asturies murrierun. Se tóu xupiés so lladrón achuquinante, lu mesmu que toes istes xentes que m'acorrelan, lu que you tenu xufriu nes comunicaciones de la muerte que se encaldaben na cárxel d'Uvieu, dúnde 'l miéu ya 'l espavoríu facien fuercia, únde 'l fríu enxenebráu la entraña te queimaba, únde les chárimes esbocáes en el glayíu xapoixaben, atristeyáus ya dollores qu'eszarapicaben, tous lus xentíus de cuantus escuchaban. Non puéu apoixar de mious videtches, lus güeyus enfervecíus de aquechus homes, qu'agoxáes allumbraben engafuráes chárimes, con les manes tembluqueántes per el miéu, acoyendu con desesperación las rexes de fierru, que non lus dexaben en postreira vez, abrazar a la sou muyer ya lus sous fíus, qu'ameruxáus de cariñu, ya betcháus de dollor, choraben ya glayaben, xiringáus per el amore que profexaben naquel home, que yera 'l pá de lus fíus, el mantín desous quereres, y’l caidonal del sou llare. Naide algamía per mor de aqueches rexes de fierru entemedades, falagar cómu postreira despedida, a la muyer nin al home, nin lus pequeninus fíus, que güerfaninus naquecha nueche diben quedaré, perque banduerrus baldreyus lu mesmu que tóu, lus deñunciaben y'acusaben de faer fatáus de couxes, que ni nel xoñéu lus probetayus dacuandu lleldaren. Tóus nun mirabamus atristeyáus per debaxu la borrina qu'acobertoriaba lus güeyus encarnispáus pe les chárimes, ya lexus de falanus tantes couxes, nel tiempu tan escosu que nus daben, esfaíamonus en playíus choramiqueirus llastimeirus e nes fanes más mortales. Enclicáus tous per un dollor que nes entrañes esquiciáu t'esgarduñaba, tabamus fatáus de xocenes muyeres que güéi toes viudes y'esgraciaínes semos, enlloquecides y'engarrinchades a les rexes que a la llibertá ya la xusticia trincotiaben. Nagua podiamus decinus, perque la pallabra afogábase na conguetcha qu’el alma esfaída pe la tristieza sacupaba, sous penares nel gargüélu, a munchus el dollor añuedábayes el celebru con tal prietura, que esmurgazábanse col xentíu perdíu nel enllabanáu xuelu. Alcuérdume comu s’agora mesmu fora, ya xamás de lus xamases tal desxusticiáu, endiañáu, baldreyóuxu ya chuquinamientu de xentes abondes d'eches tan iñocentes comu isti rapacín, que la mesma lley qu'achuquinóu a suo padre, martirizóulu a él, ante 'l cura, que mangonéa la mitá la aldea, y'isti banduerru de cacique dumeña entrambas partes, ya tous voxoutrus qu'empaparáus per el miéu, olvidósebus defender tou lo güenu per lu que lus vuesus homes llucharun ya morrierun ¡Sin alcuerdume d'aqueches canallesques comunicaciones que se lleldaben na cárxel d'Uvieu, ya non esborraránseme de les mious vidatches metantu que la vida me acompañe! (En los tiempos ya pasados, cuando los rojos mandaban lo mismo que vosotros hacéis ahora, no tañía la campana de la iglesia, para llamarnos y rejuntarnos a todos en fraternal comunidad, para escuchar la misa detrás de un cura, porque cerrada estaba la Casa de Dios, y con los curas los rojos no querían saber nada. Pero a pesar según parecía de que se encontraban muy lejos del Hacedor, a nadie asesinaron en la aldea, y si han muerto un par de jóvenes, ha sido luchando en el frente. Sin embargo ahora, que tenemos la iglesia siempre abierta y un cura que asidos de la mano, quiere llevarnos a todos por el camino más corto para alcanzar, no sé a qué dios, ni tampoco a qué cielo, pues con todos estos sucederes que ahora están pasando, entretejidos por los curas, y por caciques como lo eres tú, de confesiones, misas y sermones, habéis asesinado en la aldea en pocos días, más gentes que de mala manera, jamás de los jamases no contando estos tiempos, en todo Asturias han muerto. Si tu supieras so ladrón y asesino, lo mismo que todas estas gentes que nos rodean, lo que yo he sufrido en las famosas comunicaciones de la muerte que se hacían en la cárcel de Oviedo, donde el miedo y el pavor, hacían fuerza, donde el helado frío que el temor producía, al mismo tiempo las entrañas te quemaba, donde las lágrimas deslocadas en gritos lastimeros se posaban, haciendo tristezas y dolores tan inmensos, que despedazaban todos los sentidos de cuantos escuchaban. No puedo apear de mi cerebro los ojos enardecidos de aquellos hombres, que a cestadas alumbraban envenenadoras lágrimas, y con sus manos temblorosas por el miedo, cogían con desesperación las rejas de hierro, que les prohibían por última vez, abrazar a sus mujeres e hijos, que llenos de cariño y ricos de dolor, lloraban y gritaban desesperadamente, movidos por el amor que profesaban a aquel hombre, que era el padre de los hijos que quedarían ya para siempre desamparados, el amante esposo de sus quereres, y el fuerte guía de sus lares. Nadie alcanzaba por la causa de aquellas rejas de hierro fuertemente entretejidas, halagar como última despedida, a la mujer ni al hombre, ni a los amados y pequeños hijos, que huerfanitos aquella noche si iban a quedar, porque indeseables cobardes lo mismo que tu eres, les habían denunciado y acusado, de haber hecho muchas y malas cosas, que ni en el sueño los pobrecitos, jamás ni habían pensado. Todos nos mirábamos entristecidos, por debajo de la niebla que nublaba los ojos enrojecidos por las lágrimas, y lejos de hablar de tantas cosas en el tiempo tan corto que nos daban, nos deshacíamos en lamentos lastimosos, que nos precipitaban en los abismos más mortales. Agachados todos por un dolor que en nuestras entrañas enloquecido sin piedad las arañaba, estábamos en aquella triste ocasión, muchas jóvenes mujeres que hoy todas viudas y desgraciadas somos, enloquecidas y agarradas con desespero a aquellas rejas, que a la Libertad y a la Justicia pisoteaban. Nada podíamos decirnos, porque las palabras ahogábanse en la garganta, que el alma deshecha por la tristeza, vertía en ella sus penares. A muchos el dolor les aprisionaba el cerebro con tal fuerza, que se desvanecían privados del sentido entre las losas que poblaban el suelo. Recuerdo como si ahora mismo estuviese sucediendo, y nunca jamás, tal injusticia, endiablada cobardía, y canallesco asesinamiento de gentes, muchas de ellas tan inocentes como este pequeño, que la misma ley que asesinó a su padre, le está martirizando ahora, precisamente ante la presencia del cura, que es el dueño de la mitad de la aldea, y de este indeseable de cacique, que domina entrambas partes, y de todos vosotros que llenos y dominados por el miedo, os olvidasteis de defender todo lo bueno y hermoso, por lo que vuestros hombres lucharon y murieron). (¡Sí recuerdo aquellas canallescas comunicaciones que se hacían en la cárcel de Oviedo, y que ya nunca podrán borrarse de mis sienes, mientras que la vida me acompañe!). Recuerdo perfectamente cómo todas aquellas gentes escuchaban a mi madre entre asombrados, y compasivos, entre temerosos avergonzados y ofendidos, y quizás hubiesen escuchado muchas más injusticias que habían hecho no los caballeros y valientes soldados, que denodadamente lucharon hasta conseguir la victoria, ni tampoco las juventudes que militaban en el partido triunfador, sino las gentes maduras, caciques que habían conservado la vida en entrambos bandos, que llenas de un odio vengativo y endiablado, habían hecho ellas más muertes criminales en la paz de la posguerra que todos los leales luchadores de enemigos bandos. Digo yo que mi madre con su cordura de mente les hubiese seguido acusando, si el cura, muy oportuno y diplomático, como son todos los religiosos de carrera larga, no se ausentara sin decir palabra, y ordenara al sacristán que tocase la última campanada, para entrar a la iglesia con el fin de escuchar la misa. Y ahora diré, que mal dicho está que yo diga que el sacristán tocase la campana, porque no había tal campana, ni en la iglesia de mi aldea ni en ninguna otra en todo el valle, ya que los rojos, se las habían llevado todas, no sé con qué fin ni propósito, como tampoco puedo comprender porque quemaban los santos que jamás les harían ningún daño, y dejaban con vida a indeseables como los caciques asesinos de mi aldea. Lo cierto es, que como campana de la vieja iglesia de mi aldea, había un trozo de raíl colgado del pórtico con una alambre, donde aporreaba el sacristán, con un martillo medio deshecho de los de cabruñar la guadaña. Nada más que el toque comenzó hacerse sentir, fueron las gentes desfilando tras la llamada de la postrera campanada, sin que nadie se osara replicarle a mi madre ni tan sola una palabra, bien fuese de desagrado o de conformidad con cuanto había enardecidamente manifestado. Todos se adentraron en la casa del Señor donde yo creo, que si el Nazareno pudiese apoixase (apearse) de la Cruz, no dudo que a todos ellos una tocata de barganazus les esfargayara. (Paliza de palos que en ellos prodigara). Dejó mi madre de reñir a voz en grito, pero siguió haciéndolo muy quedadamente, a la par que con gran remango recogía su cesta, que colocándola esta vez debajo el brazo, nos encaminamos para nuestro lar, mientras que aquellas gentes, culpables unas e inocentes las otras, le rogaban a Dios, los unos por sus pecados monstruosos ya cometidos, que en El no habían pensado cuando los ordenaban, los otros, quizás le pidieran paz y prosperidad para ellos, sus cosechas y ganados, pero Dios no escucharía ni menos ayudaría, ni al pecador tal vez arrepentido, ni al inocente libre de pecado, y lo sé por propia experiencia, porque yo, tantas veces le he llamado, suplicado y rogado, siempre a cuestas con el temor, la miseria y el desprecio que el mundo en mi había sembrado, y jamás El se dignó ni tan siquiera escucharme, porque si me hubiese escuchado, y no remediara con prontitud ni nefastoso sufrimiento, yo diría ya sin el menor equívoco, que el Dios que todos tememos y adoramos, no es nada más que un diablo. Y esto sin lugar a dudas es así, porque Nuestro Señor está harto de nosotros hasta la misma coronilla, y por eso pensó ya en inmemoriales tiempos, que o liquidarnos a todos, y olvidarse sin pena y con prontitud del mal invento que había industriado, o dejarnos vivir a nuestro aire, sin preocuparse ya para nada de nuestros haceres, hasta que la muerte nos lleve a su presencia. Caminaba yo detrás de mi madre, sujetándome con la mano mi dolorosa y sangrante oreja, que más doloroso sufrimiento me había reportado, cuando aquel imbécil y canalla de guardia me la había retorcido, que si me hubiesen molido todo mi cuerpo a palos. Llegamos a la postre a nuestra humilde casa, y siempre sin parar de reñir mi madre, de maldecir y de amenazar, estongóu 'l llar (limpió la cocina) de añejas cenizas, y con la rapidez con que ella solía hacer las cosas, tizóu ‘l fuéu (prendió el fuego) y después, puso un cazo lleno de agua con sal y unas hierbas (que ahora no sé cómo se llaman, pero que son muy buenas para las heridas) a hervir, y mientras que hervía, s'encaldóu nel trabayu de pulgar patacas (se hizo en el trabajo de mondar patatas), de las que había traído de la aldea de donde venía. Cuando el agua estuvo en su punto, que fue en el momento que ella terminara de aliñar las patatas ya listas para ser fritas, se dispuso mi madre a curarme, y al tenor que lo estaba haciendo, y viendo yo en su rostro retratado el cariñoso sufrimiento que por mí sentía, ella como siempre intentando disimular toda emoción, me preguntó dando muestras de un enfado cariñoso, ¿que qué era lo que había sucedido, o en qué líos me había yo alojado, para que los guardias me hubiesen puesto el rostro como un Ecce Homo? —Díjele a mi madre que el guardia no me había hecho nada más que estrapayáu l'uréa (deshecho la oreja), y que las otras heridas me las proporcionara el amo Manín, por las causas del condenado cabrón que ustedes ya saben. —Vi cómo las recias manos de mi madre temblaban al tenor que a mis heridas con aquella agua milagrosa me lavaba, sentí cómo su voz enardecida juraba y perjuraba contra aquel Manín de los infiernos, al cual ella decía, le iba a colgar la foiz (hoz) del pescuezo. Dio por terminada mi cura y en instantes me preparó la comida, que consistía en un buen cazo de patatas fritas con grasa de tocino, un gran cantezu (pedazo) de pan de escanda, y un escudiecháu de lleiche con borona (taza de leche con pan de maíz), y ya fartuquín fasta ‘l rutiar (harto hasta el eructo), preguntele que si podía ir a dar una vuelta por la aldea, a lo que ella me respondió afirmativamente, recordándome con amenazas, el que non m'engarricra con lus oitres rapacinus. (Que no me pelease con los otros niños). Cuando me dirigía al lugar donde todos los chicos por costumbre teníamos de reunirnos para enredar (jugar), en una de las callejas de mi aldea, me topé con Pelayu, que seguramente habría abandonado a su amo en el monte, por el extraño de no verme a mi como sucedía siempre. ¿Porque qué animal o persona con sentimientos nobles y cariñosos, podría vivir en la soledad del monte en la compañía de una repugnante bestia, como lo era Manín nuestro amo...? Viome primero Pelayu que yo a él le avistara, y casi estoy por asegurar, que me había olfateado antes de que yo desembocara en la calleja, donde él buscándose la vida por todos los rincones husmeaba. Porque yo jamás había visto a Manín, darle al pobre de Pelayu de comer nada, ya que Manín solía decir dándoselas siempre de razonero eficiente, que el perro no se le podía dar la esllaba óu llabaza de fregar lus cacíus (las aguas sucias residuos de lavar los cacharros de la cocina) porque estaban los bracus na cobil urniándu per llapalas (cerdos en el cubil gruñendo por tomarlas), que al perro lo único que se le podía dar, era aquello que no tuviese aprovechamiento para nada, como les llixes de les vaques cundu betchaban, de las uvées ya les cabras, óu cuallesquier oitra molicie que paque nún fediera menester yera encuandiála (como las libraduras de las vacas, de las ovejas y las cabras cuando parían, o cualquier otra porquería que para que no oliese mal, fuera necesario enterrarla). Vino Pelayu hacia mí envuelta su alma perruna por una gozasa alegría, pero me di cuenta con pena profunda, que no hacía tal acercamiento dentro del desenfado y gracial camaradería que en todas las ocasiones él conmigo usara, pues por primera vez mi buen Pelayu, para acercarse a mí, rastreramente se arrastraba, no era por el miedo de que yo le apaleara, ya que jamás ni de palabra le había ofendido, era sin duda porque se sentía muy avergonzado de haberme abandonado la pasada noche, cuando tan triste y solo me encontraba, y quizás más le necesitara. ¡Pobre Pelayu! ¡Qué alma más humana tenía, y a cuántos humanos, el alma de los rabiosos perros les dirigía! Me agabuxé (agaché) a su lado, envuelto yo por una sana, jovial, y angelical alegría, le besé su rostro varias veces entusiasmado, y acaricié con gozo su fino y sedoso cuerpo, y olvidándonos entrambos él de su cobardía y yo del rencor que pudiera por su gesto guardarle, nos fusionamos en un abrazo risueño y cariñoso, donde él dando pequeños ladridos por los que manifestaba su alegría y pena, me lamía una y mil veces las heridas que adornaban mis mexietchas (mejillas), y quizás se estuviese jurando, que aunque le costase la vida, nunca de mi lado se alejaría. Toda aquella tarde, estuve jugando al «llanque» y a la «palombietcha» con el único amigo de verdad que en la aldea tenía que se llamaba Muel. Pobre amigo mío, murió cuando apenas tenía veintiocho años, reventado por el más duro y esclavizante trabajo, que desde su niñez y en mi compañía, fustigados por el hambre y la necesidad, entrambos y dos a las severas órdenes de su padre, como serradores en casi todos los montes de mi Asturias, habíamos llevado a cabo, al final, su cuerpo ya deshecho, explotado y gastado, fue consumiéndose en la triste soledad del sanatorio del Naranco, donde murió devorado por una tisis galopante. Tenía Muel dos o tres años más que yo, y sin embargo éramos los dos de la misma estatura, y empezamos a serrar madera manualmente los dos en el mismo día, teniendo yo en la sazón, tan sólo trece años, fue nuestro maestro su propio padre, y nos trataba como nadie se puede imaginar, ya que no había día, que no nos untara ‘l focicu (nos azotaba) por lo menos un par de veces. No es que aquel hombre y excepcional trabajador fuese malo, no nada de eso, es que el pobre precisaba por fuerza mayor, para poder desarrollar el duro trabajo del serrador, que nosotros hiciésemos el trabajo de hombres y no éramos nada más que dos niños. Digo yo que aquella tarde, le conté a mi amigo Muel, como había encontrado en la montaña la cueva de las armas, y así hablando de nuestros proyectos, acordamos que al día siguiente subiríamos hasta ella, para jugar hasta cansarnos con aquellos juguetes de verdad. Así es que a la oscurecida retornamos cada uno para su casa, saboreando por adelantado lo felices que al día siguiente habíamos de ser. Caminaba en pos de mí, tan contento y satisfecho como siempre mi buen Pelayu, sin preocuparse para nada de que él, era un esclavo de Manín, y no un ser libre que pudiese hacer lo que más le conviniese, pero al llegar a la esplanada donde asentada estaba la bolera, lugar clave donde se reunían todos los vecinos de la aldea, después que concluían sus trabajos, bien fuese para charlas y cambiar impresiones, o para jugar unas partidas a los bolos, como cuento, allí estaba Manín, en diálogo con unos vecinos, ya de retirada para su casa después de haber encerrado las cabras, cuando vio a su desleal Pelayu, que muy contento y moviendo con gran felicidad su rabo, me acompañaba a mí, como si yo fuese en vez de él su amo, dejó a su contertulio con la palabra en la boca, y cambiando su pacífica charla por la riña loca, embistiome a mi con ofensiva y pecaminosa palabra, al mismo tiempo que con la vara que portaba en su mano, descargó sobre el confiado Pelayu tal varazo, que a quedarse el pobre tan sólo un segundo condoliéndose del acuciante dolor que en su cuerpo se anidaba, seguramente que hubiese llevado sobrada ración de varazos, que fácil la dejarían sin vida in situ. Pero no hizo tal cosa mi buen Pelayu, sino que salió huyendo como alma que se lleva el diablo, lanzando en el aire ladridos, que yo creo que no eran por el profundo sufrir que le proporcionara el castigo, sino que en su lenguaje, seguramente maldeciría aquella bestia con figura humana, que era capaz de azotar despiadadamente a un inocente niño, o de asesinarle a él mismo, que no se encontraba con más culpa, que de despreciar a su amo, por canalla y miserable. Y lo propio que Pelayu hizo, no lo dejé yo para más pensado, y a la vez que me perdía en la carrera, huyendo de aquel reptil repugnante y asqueroso, recuerdo que con rabia enloquecida yo le dije: ¡Fíu de put, baldreyu, llimiagu! (Hijo de puta, cobarde, rastrero, baboso..., etc., etc.). Pero miren ustedes por donde, estaba mi madre allí cerca en casa de una vecina hablando de sus cosas tranquilamente, cuando al sentir al Manín que me ofendía, al perro ladrar por la caricia que había recibido, y a mi insultándole poniéndole como un pingayu (de lo peor), salió mi madre de casa de su vecina, con todos sus muchos ánimos aviesporáus (envenenados, aguijoniantes), y cogiendo un palo que allí a mano había, bien seco y sudado, porque hiciera su servicio sirviéndole de mango a una fexoria (azada), se dirigió con extrema rapidez y silenciosamente al lugar donde Manín estaba, y sin decirle ni una sola palabra, empezó a darle palos con aquel formidable mango, que la suerte a Manín le cupió de que nuestros vecinos la detuvieran, porque sino, creo que le hubiese matado. «LA MULTA O EL REFORMATORIO» Al día siguiente, mi amigo Muel, yo y Pelayu, subíamos alegremente hacia la montaña, con locas ansias de llegar pronto a la cueva, con el infantil y firme deseo, de jugar hasta saciarnos con aquellas armas, recuerdo a mi querido amigo, futuro candidato al igual que yo, a la penosa esclavitud que como serradores nos aguardaba, la veo con su sana sonrisa, pintada en sus pequeños y vivarachos ojillos azules, acariciar una y otra vez, con una alegría inmensa aquellas armas, no existía para nosotros en el mundo, en aquellos felices momentos, nada que pudiésemos apreciar tanto, como aquellos mortíferos juguetes, de los que en la sazón, éramos los únicos señores y dueños, nos hallábamos fuera de la cueva, enredando cada uno con su escopeta, y una canana repleta de cartuchos colgada del hombro a la bandolera, Pelayu, desentendiéndose de nosotros mitigaba su hambre cazando grillos y mariposas, o cualquier otro insecto que plugiérale y fuérale rentable para entretener su enflaquecido estómago. Después de cansarnos de hacer la instrucción marcando el paso con la escopeta al hombro, emulando a los soldados cuando hacían prácticas en nuestra aldea, yo le dije a mi amigo señalándole el lugar, que desde aquel mismo sitio, yo había tumbado de dos certeros disparos al cabrón de mi amo. Muel, sacando dos cartuchos de la canana y metiéndolos dentro de la recámara de su escopeta, me dijo que él también pudiera haberlo hecho, y para asegurármelo de que no marraría el tiro, me señaló una piedra rojiza que había muy cerca de donde muriera el chivo, y a la par que se ponía la escopeta en el hombro para materializar lo que había asegurado, me decía ilusionado: —¡Fíxate Xulín!, ya veras cómu la desfaigu nun fatáu de cachiquinus—. (—¡Fíjate Julín!, ya verás como la deshago en mil pedazos—). El doble disparo retumbó dentro del natural silencio de la montaña, como si se tratase de un ruidoso trueno de las tormentas de los veranos, las águilas y los cuervos, así como todos los pájaros y animales que moraban por aquellos aledaños, moviéronse de sus lugares, graznando las aves al levantar el vuelo, y quizás las alimañas agudizasen al oído para saber el peligro que pudiese traerles aquel espanto. Hasta Pelayu dejó su caza insectívora para ladrar desaforado, como si presintiera que otro cabrón había sido abatido, que le haría de nuevo volver a hartarse, o tal vez nos estuviese reprimiendo, queriendo con su lenguaje decirnos, que aquella xuxeante folixa (crecido ruido, alegría, juerga, etc., etc.) que tan amanicomiadamente entamábamos (enloquecido ruido que hacíamos) no iba a reportarnos buenos resultados. Lo cierto fue que mi querido amigo Muel, no atinó a deshacer aquella rojiza piedra contra la que había disparado, y yo alegrándome por su fracaso, cargué con rapidez mi escopeta, me la puse en el hombro, y disparé contra aquel blanco otros dos disparos, tampoco pude yo hacer puntería, y él mofándose de mí, cargó de nuevo su escopeta con notoria alegría, a la vez que me aseguraba que de aquella no fallaría, volvía a disparar sin importarle para nada el tremendo culatazo que nos solían dar aquellos guerreros artefactos. Y así, una y otra vez, atenazados por un gozo y felicidad que nunca con tanta fuerza a nuestros juveniles espíritus había con entera libertad creado, disparábamos con alegría ilusionada contra aquel aproxetáu cuctu (enrojecida piedra), creyéndonos guerreros invencibles, o cazadores afamados. Muy posible yo me creyera un jefe poderoso, justiciero y honrado, que cada disparo que hacía, l'eszarapaba les vidatches d'uno de lus baldreyus homes, que habíen achuquináu ‘l miou padre. (Le deshacía las sienes de algunos de los cobardes hombres que habían asesinado a mi padre). Lo cierto fue, que tras de quemar veintitantos cartuchos cada uno, la piedra seguía en su sitio, y nosotros un poco desilusionados, hicimos un pequeño descanso, en el que acordamos cambiar de blanco. Disponíamos de nuevo hacer más atinadas prácticas sobre el rugoso y fuerte tronco de una encina, cuando Pelayu salió de junto nosotros y con apremiante prisa ladrando, contra un intruso que nos visitaba, guiado al parecer por el atronador ruido, que con nuestros alegrativos disparos formábamos. Era nuestro mal recibido visitador un rapazacu (mozalbete) que andaba por aquellos montes a la caza de la perdiz, que había endemasía nutridos bandos, que bajaban a veces hasta los sembrados d'arbeyinus y'oitres semáus (de guisante y otros sembrados) más alejados de la aldea, y ni el gran espantapáxaru tenía llixa de xebrayus (espantapájaros tenía fuerza para espantarlos). Jerónimo se llamaba aquel jovenzuelo indeseable, que había heredado de su padre toda la cobardía y males tales, que muchas gentes de mis lugares, le estarían rabiosa y odiativa, despreciable y asquerosamente maldiciendo, hasta que el Hacedor les llevara de este mundo tan poco lleno de humanidades. Era hijo de este sujeto tan maldecido, cacique de mi aldea con vuelos tales, que no del todo satisfecho con enviar para el otro barrio algunos de sus inocentes convecinos, en el acaecer se dedicaba, a que a sus vecinos la ley, que había, muy moldeable para dar por buenas todas las denuncias avaladas por caciques facciosos como él, se ensañara con crecidas multas, que al no tener dinero la gente aldeana para satisfacerlas, tenían que vender parte de sus ganados, y sabedores los tratantes por ser lobos de la misma camada aunque con diferente collor (color), que los campesinos tenían que vender sus reses con abonda priexa (mucha prisa) para satisfacer aquellas multas antes que se enrodietcharen (enredaran) peores males, pues como cuento, aquellas aves de rapiña de tratantes, se unían todos de tal manera, que lograban desbaratar los mercados hasta tal punto, que más que comprar, lo que hacían, era robar dentro de la ley a los aflijidos y siempre maltratados campesinos. Al quedarse los desdichados aldeanos sin sus ganados, por la causa de aquellas multas, que la verdad era nadie sabía que era lo que castigaban, aquellas asesinantes multas que la ley les inxertaba (injertaba), que les hacía dentro del acuciante temor que en aquel lleldar (ácaecer) era aterrante, deshacerse de sus ganados para pagar tan diabólicas y desnaturalizantes sanciones. Y como los campesinos, por lo menos en todas las embrujadoras aldeas de mi melgueira tierrina (dulce tierra), y me supongo que tal sucederá en todas las aldeyuelas del mundo, sin ganados de tiro no pueden trabajar sus erus (tierras), tenían que por fuerza mayor, agenciárselo aunque fuese dentro de las más viles condiciones, y así, el canalla de cacique de mi aldea, daba vacas, yegüas, cabras, y ovejas a la comuña (condición) que tan sólo el agobio de la desesperante necesidad hacíales aceptar, con lo que se condenaban a ser esclavos de un ganado que no era de ellos, siendo en la mayor parte de las ocasiones las ganancias completamente nulas, pues si una res se moría, se despeñaba, la mataban los lobos o la devoraba el oso, no la perdía el dueño, sino el comuñero, y así, de esta miserable forma, este canalla de cacique, explotaba vilmente a muchos campesinos que por imperativa necesidad, eran comuñeros de este indeseable asesino, que no había hecho la guerra en las trincheras, porque su cobardía era tan grande, que le había obligado a pasar toda la contienda escondido en los montes, y ahora que la guerra ya terminara, era cuando él verdaderamente la hacía, en la entristecida y enlutada paz que poseían las gentes de mis aldeas. ¿Cuántos despreciables seres como este nefasto individuo había en mi Patria... ? ¡¡Yo creo que honradamente debemos todos de reconocer, que había un par de ellos en cada aldea, y en las villas y ciudades me supongo que morarían muchos más!! Cuento que llegó el Jerónimo con su escopeta al hombro acompañado de su perro perdiguero ante la nuestra presencia, y ufanándose altaneramente quizás pensando que nos iba a hacer, lo que le diera la gana, nos dijo con apariencia muy enojada, al mismo tiempo que nos ofendía con sus palabras: ¡Haber decirme pronto, ¿dónde habéis robado estas escopetas?, si no queréis que vos falague ‘l llombu con ista bardiaca! (que nos moliera a palos todo el cuerpo con una vara que portába en sus manos). No despegó sus labios en el momento mi amigo Muel, porque el padre de aquel llabasquín (cerdo pequeño) era el dueño de los ganados de su casa, y por aquello de que el amo siempre, sin la razón con la ganancia anda, no le refutó pequeña palabra. Pero yo que ya me había creído que aquel babayu de guaxón (farolero, fantasma de mozalbete) se iba apoderar de mis armas, las que yo creía que eran de mi entera propiedad, le dije sin miedo y desafiantemente, que aquellas escopetas eran mías, y que ni él ni nadie sería capaz de quitármelas. Entonces Jerónimo mirándome acusadoramente me replicó seguidamente con estas palabras que me condenaban: ¡Entonces... tu fuiste el que mató antes de ayer al chivo de Manín? ¡Si yo fui!, le dije envalentonado y poseído de una airada rabia, a la vez que le encañonaba con la escopeta y amenazándole firmemente le aconsejaba: ¡Fáinus el favore de dexanus nel nuexu antroxu, ya colar pel mesmu xeitu per únde sen chamate 'llegasti, se nun quiés que faiga nel tou ventrón, el mesmu buracu quei fexe nus fégadus del cabrón de Manín! (¡Haznos el favor de dejarnos con nuestra alegría, y márchate por el mismo sitio, por donde sin llamarte has llegado, si no quieres que haga en tu barriga, un orificio parecido, al que le hice en los hígados del cabrón de Manín!). —Y fue entonces cuando Muel valientemente apoyándome con su amenazante escopeta y con sus advertientes palabras le dijo: ¡Mira Jerónimo, no tiene nada que ver que mi padre se arrastre frente a vosotros, por el miedo de que le quitéis el ganado, pero yo ahora no soy mi padre, y si no sales en el momento corriendo como una exhalación (centella, rápido), me parece a mí, que te vamos a coser a perdigonazos! Justificándose Jerónimo con el atropello que en el miedo se cosecha, dio media vuelta y casi a las carreras, tomó las de villadiego, a la par que se alejaba murmurando no se qué amenazas. Su perro, quedose unos instantes olisqueándose con Pelayu, al que yo achuché (azuzé), y Pelayu que para engarradiercharse (pelearse) era una ardorosa fiera, saltó como un león, atacando con un furor endemoniado al fino can perdigonero, y si no es por Muel, me parece que allí en el mismo lugar que había muerto el chivo, Pelayu hubiera despachado, aquel hermoso, cariñoso e inocente perro. Quedámonos muy satisfechos y gozosos, a la par que en nuestros espíritus, navegaba el orgullo perfumándose con la vanidad Humana, y todo, por haber acoyanáu ya féchule moscar ameruxáu de miéu (acojonado y haberle hecho huir, lleno de miedo) al hijo de uno de los amos de la aldea, que en un principio se había creído, que le sería sencillo hacer con nosotros cuanto le viniese en gana. Durante algún tiempo, estuvimos llindiándu (vigilando, cuidando) a Jerónimo por ver el camino que se tomaba, pues teníamos el temor que se ocultara para después sorprendernos, pero no fue así, y al final muy contentos ya le vimos corriendo que se las pelaba en compañía de su perro, desembocando en el pedregoso camino que le conducía a la aldea. Sabiéndonos libres del temor del adefesio de Jerónimo, y olvidándonos en el mismo instante de cuanto con él nos había acontecido, volvimos a nuestro peligroso juego, de disparar las escopetas contra diferentes blancos, y así, hablando de nuestras cosas con satisfacción que nos embargaba dentro de una felicidad pasajera, deslizábase el tiempo sin enterarnos, hasta que a la postre, dimos fin a todos los cartuchos que teníamos, y fue entonces, cuando decidimos esconder las armas en la cueva, y con los hombros doloridos por las sacudidas que nos propinaban las escopetas por los disparos, disponíamosnos muy contentos en el regreso para nuestras casas, y para simular que veníamos de la leña, agenciámosnos unos tochacus de pochiscus (leños de encina) y poniéndonoslos al hombro, bajamos corriendo por entre los vericuetos y las serpenteantes sendas, hasta llegar al camino real que nos conduciría a la aldea. El ubérrimo valle de alegría alborazada, que poblaba por entero nuestros espíritus, viose en unos segundos nublado y con rapidez cubierto, por un zozobrante y temeroso manto, nacido del retrato que nuestros ojos hicieran, cuando a la entrada de la aldea, justamente en el mismo lugar donde por costumbre, mi amo solía esperarme para xebrar (apartar) sus cabras, estaban aguardándonos los guardias, en la alegre compañía de Jerónimo, que poseyendo las mismas indeseables zunas (costumbres) que su padre, no había perdido ningún tiempo en ir hasta el cuartelillo para delatarnos. Yo tentado estuve cuando me percaté que eran los mismos guardias que el día anterior me habían cobardosamente martirizado, de tirar los garbetus (leños) que llevaba en el hombro, y salir corriendo para huir de aquel verdugo que sonriéndose ladinamente, quizás estuviese pensando su enrevesada y nefastosamente, el volver a esforgayame (arrancarme, estriparme, deshacerme) la única oreja que me quedaba sana. Sin embargo, logré dominar el miedo, y dejando a Muel que abriera la marcha, llegamos a la postre ante la presencia de ellos, y aquel canalla de guardia, no se dirigió a Muel a pesar que unos metros delante de mí iba, sino que vino sonriendo malignamente hacia mí, con las mismas asesinas intenciones que el hambriento lobo lleva, cuando para satisfacer sus ansias del espíritu y la carne, sin el menor miedo se lanza, sobre el inocente corderillo que no tiene a nadie que le defienda. Antes de dirigirme la palabra, aquel demonio con tricornio, que a fe mía desprestigiaban, porque hermosa para el pueblo es la esclava de la Justicia, cuando todas sus obligaciones y credos justamente da cumplidas. Digo yo, que lo primero que hizo fue cogerme mi oreja sana, apretarme un poco para ponerme en atención, y luego mirándome altanera y sonrientemente me dijo: ¡Ahora ya no me negarás de que no has sido tu quien disparó sobre el cabrón de tu amo, y me supongo que también me dirás, dónde has conseguido las armas, maldito pilluelo, hijo de una bruja y de un rojo republicano, o comunista sin entrañas! Tiré los tochucus (leños secos) al suelo apremiado por el dolor que de rabia me desencaldaba (deshacía), con tan mala fortuna que por mí no había sido pensada, que diéronle en las piernas de aquella fiera uniformada, y gran dolor en él tuvo que lleldarse (hacerse), porque dejó de esfarugarme (deshacerme la oreja), para acariciar con gestos de dolor la caña de una de sus piernas, al mismo tiempo que yo hacía lo propio con mi oreja, que ya colorada como una guinda, me resquemaba como si estuviese ardiendo. Mirome con ojos extraviados por la rabia que le enloquecía, y siendo mayor la fuerza de su cobardosa entraña ya en poder de las iras que lo movilizaban, que el dolor que su cuerpo sentía, soltome de revés dos guantazos, que dieron conmigo en tierra, con el rostro manando abundante sangre. Fácil siguiese abofeteándome, pues ya estaba enclicándose (agachándose) para hacer conmigo vayan ustedes saber qué, cuando intercedió su compañero que asiéndole por un hombro, con desprecio y enfado le dijo: ¡Lo que terminas de hacer con este pequeño es una canallada, y como otra vez intentes tocarle del pelo la ropa, te las vas a entender conmigo! ¡¡Estoy harto de tus abusos, y de tus odios y desprecios por todas las gentes desgraciadas!! Ayudome aquel buen guardia a levantarme, y después con su propio pañuelo limpiábame el rostro de sangre, y al parojo que esto hacía cariñosamente me decía: ¡Te juro que nadie te volverá a martirizar más pequeño, y ahora si tu quieres, y que conste que ni te ordeno ni te obligo a contarnos nada, dinos de una vez dónde están esas malditas armas que tanto doloroso daño te han originado! Dime cuenta pronto que de seguir negando no sacaría en limpio nada, ya que el baldroyán (cobarde) de Jerónimo había descubierto ya todo, y a poco listos que fuesen, nada más que les conduciese al lugar donde nos había sorprendido, darían pronto con la cueva, donde se ocultaban las armas. Así que acompañado de Muel y de Pelayu, y seguido de cerca por los dos guardias y el delator de Jerónimo, guielos a paso rápido por entre las vegetativas y pedregosas sendas que serpenteaban por casi inaccesibles lugares, pronto me alegré al comprobar cómo aquel despreciable guardia que tan sañudamente me había martirizado, abarquinaba (respiraba) con penoso trabajo, al mismo tiempo que se deshacía en copiosos sudores el condenado, lo mismo que la manteca fresca expuesta al sol en el verano. Al observar el penoso esfuerzo que aquel guardia repugnante y gordo, imbécil y malvado, tenía que realizar para seguirnos, apreté más aun el paso, que casi se convirtió en carrera y que sólo Muel y Pelayu pudieron aguantarme alejándanos en cuestión de segundos un largo trecho de nuestros enemigos, que en el lleldar (acontecer), ya se habían detenido para hacer acopio de energías unos momentos. Aproximadamente aun no habíamos caminado ni una décima parte del trayecto que nos separaba de la cueva, y ya el llimiagu (baboso) de aquel guardia, se encontraba casi d'afechu despaxaretáu (deshecho), seguramente que antes de llegar al final, en la mente de aquel fucheiru (estercolero) humano, se dibujaría el ruin pensamiento, de maldecir a la ley que como enyordiáu pioyu (sucio piojo) servía, al cachiparru (parásito) que me había delatado, y a mí, por no haber seguido negando. Muel y yo con satisfacción nos reíamos de aquellas gentes, que en nuestras infantiles y sin cultivar mentes, habíamos retratado como personas que tenían menos llixa (fuerza, arte, valer, etc.) que un mure entre las zarpas de un gato. Estaríamos como a la mitad de la andadura, cuando la distancia que nos separaba ya era enorme, y a pesar que de continuo nos ordenaban que no corriésemos tanto y que procuráramos ir siempre a su lado, la verdad es, que ya les habíamos perdido todo miedo y que no les hacíamos el menor caso. Fue entonces cuando se me ocurrió la idea de decirle a mi amigo Muel, que cuando llegásemos al potchisquéiru (encinal), yo me adelantaría corriendo con todas mis fuerzas, para volver aquel mismo lugar antes que ellos lo hicieran, pero después de haber ya ido a la cueva, para poder esconder para nosotros, dos pistolinas muy atongadetas (bonitas, curiosas), que era una pena que se llevaran los guardias, y que nosotros podíamos esconder en cualquier lado. Y así lo hice, y logré regresar, mucho antes de que ellos, llegaran escadriláus (derrengados), claro que descontando a Jerónimo, porque éste andaba tanto como con la lengua si quisiera andarlo. El caso fue que los guardias aquel día se llevaron las armas, y a los cinco o seis días, regresaron a la aldea preguntando por mi madre y el padre de Muel, para llevarles hasta el cuartelillo, con el fin de no sé qué preguntarles o darles. Cuando mi madre en compañía del padre de Muel regresaron del cuartel, estábamos nosotros xugaretiándu (jugando) debajo del ñoceón (nogal grande) que había a la entrada de la aldea, que tanto como tenía de frondoso y grande, eran de pequeñas, escasas e insípidas sus nueces. De donde viene un adagio asturiano que dice: ¡Mucher grandie ande óu non ande, peru tantu s'espatuxa, comu senún lu fixera, en dalgún lláu fae bona atongadura! (Mujer grande, ande, o no ande, pero tanto si camina, como si no lo hace, por grande en todos los lugares estorba). «Claro que se me olvidó decir, que menos en el catre, para añuedar el cibietchu cundu nun hay oitra, pequenina, atongaina ya melgucira». (Para hacer el amor, cuando no hay otra, pequeñita, bien hecha, y tan dulce como lo que debe ser vivir en la gloria). Digo yo que al ver nuestros padres corrimos hacia ellos, y cuando ante su presencia nos encontramos, casi sin darme cuenta vi a mi amigo rodar por el suelo, por la fuerza vigorosa del tremendo castañazo que su padre le llantó nuna mexietcha (le plantó en una mejilla), pero antes de que yo me percatara del peligro que sobre mí se cernía, vime acochetáu (cojido, sacudido) por mi madre, que me allumbróu (alumbró) un mamplenáu (muchos) pescozones, tan seguidos y atinados, que me parecía que todos me llegaban en ringlera, no teniendo que esperar uno por el otro, para que no se enfadasen ninguno. Y allí mismo por este procedimiento que nuestros progenitores nos hacían, comprendimos que nada bueno los guardias a nuestros padres les habían hecho. Y claro que no era nada respetable ni justo, sino un atropello despiadado, inhumano, mezquino, repugnante y apartado de la Justicia a tanta distancia, como la que existe desde la Tierra hasta el Infinito Cielo. Resulta que la canallesca ley que en aquella para mí inolvidable época existía, nos había condenado a ir a un reformatorio, o a que pagasen nuestros padres una multa de ciento cincuenta pesetas en papel del Estado, en el término de treinta días. Y fue entonces cuando yo empecé a preguntarme, ¿que qué era lo que tenían que reformar en mi...? ¿Acaso entraba en la reforma que aquella ley que estaba por todos los rincones de la Patria haciendo encima de los vencidos y sus descendientes, asesinar a nuestros padres, hermanos, parientes y hasta madres, privarnos de nuestra libertad, y robarnos cuánto teníamos? —¿Aquella ley digo, todavía tenía que reformar algo más en mí, que en un principio ya no hubiese inhumana y endemoniadamente reformado? Yo que era en aquel lleldar un pobre niño de poco más de ocho años, condenado precisamente por la misma ley, a no tener jamás ya el amoroso cariño de mi padre, yo que había sido condenado como todos los jóvenes hijos de los vencidos y encarcelados y asesinados padres, yo que estaba lleno de hambre, de miseria, de sufrimiento y de una soledad inconsolable, yo que si quería comer un trozo de pan duro, tenía que caminar descalzo y medio desnudo, por entre las zarzas y guijarros de las montañas, esclavizando mi cuerpo y mis sentidos, en el cuidado de unos ganados que no eran míos, a mí, a un ser así de natural, puro, desamparado y desgraciado, ¿aún quería aquella entroyada (sucia) ley reformarme por considerarme malo? —Yo nunca he sido político, pienso ahora, ni tampoco con mis palabras harto vulgares y aldeanescas, pretendo fomentar el odio hacia nadie, soy ante todo un liberal disciplinado, que ama a mi Patria, por la que estoy en cualquier momento dispuesto a morir, pero me creo con el suficiente derecho de contar al mundo de cuanto yo he sufrido, que es el retrato de tantos otros huérfanos de guerra que lo mismo que yo tanto sufrieron, aunque más en duda, pongo que lo hubieran hecho, quiero contar todo lo que considero que siendo verdad, no debe ser olvidado, y desearía con toda mi alma, que mis palabras tuviesen repílos (ecos) más clarividentes, que los que en su origen se formaron, para que llegasen a todos los oídos, y en sus mentes gigantesca Humanidad digna y justa edificasen, que diera paso a una libertad liberal y disciplinada, que atrancase (cerrase, peslase) sus puertas a todo cuanto no fuese digno y honrado, de esta sencilla y natural manera, la fraternidad sería por primera vez, el tesoro más puro, luminoso y deseado, que la Humanidad en toda su existencia hubiese conquistado. En este relato, que para muchos críticos comedores, que sólo saben fartase comu gochus (comer como cerdos) e intentar con sus medios deshacer lo que alguien con más capacidad creativa que ellos, más bien o peor ha edificado, digo yo, que muchos críticos fanáticos defensores de normas idealísticas, que con sus leyes en la ocasión asquerosamente convencionales, que lograron deshacer el destino que a mi vida creo que le pertenecía, al igual que a toda la generación de los hijos de los perdedores, no les agradara en absoluto, que un hombre que fue despojado de cuanto poseía, y empujado vengativa y canallescamente al arroyo, cuando él por ser un niño, no podía defenderse, tenga ahora la osadía, con sus pobres medios culturales, d’abayucar la trelda (revolver la porquería), que nadie hasta el presente, tan ajustada y verídicamente pudiera contar jamás. Digo porquerías, pues es eso precisamente lo que suelen dejar las secuelas de una guerra civil, y pobre de aquellos países que la sufran, porque sus hijos quedarán divididos, y los perdedores, tendrán que soportar un yugo, que más flojo, o menos prieto, esclavizándolos los ha de postergar. En este relato retrato yo, al vencedor y al vencido, menos al perdedor de quien soy hijo, ya que he tenido la desgracia de conocerle cuando el desventurado ya era un vencido, pero con el vencedor he vivido siempre, sirviéndole con decencia y honradez, silenciosamente observándole siempre, y no recibiendo de él, nada más que calamidades y ofensas, y sin embargo, nunca le odié, siempre disciplinadamente le serví, y si en el lleldar se siente ofendido por lo que de verdad digo, espero que se comporte conmigo, de la misma manera que con él siempre yo he hecho. Sé que estas narraciones no se han de publicar en mi Patria, porque la censura no permitirá que el hijo más humilde, cuente una verdad que denigra no a mi querida y noble España, sino algunos de sus inamovibles sistemas, pero tengo la firme certeza, que algún querido hermano país, sin el menor odio ni rencor sí ha de hacerlo, y con esta mi voz del pueblo, sencilla y natural, ubérrima y estéril, millones de seres de la Tierra habrán de saber, que hoy todavía, vive en mi Patria, la mitad de una generación, descendiente de los perdedores de la sanguinaria Guerra Civil que empobreció a la más maravillosa nación del mundo como es mi España, apartados de todo acceso a cualquier puesto de responsabilidad, bien en el gobierno, en los sindicatos, o en cualquier otro lugar, de responsabilidad de la Patria. Y desde aquí, invito a todos los españoles para que investiguen esto que he dicho, y ya verán como es una verdad, que no admite discusión posible. Cuánto placer sentiría yo si me pudiese expresar con ustedes en la maravillosa, ancestral y rica Lengua Asturiana, pues para mí, decir las cosas en Castellano es un verdadero fastidio, con tantos puntos y comas, y demás signos ortográficos, que para un hombre sin estudios de ninguna clase como yo, es una verdadera tortura, pues mi imaginación que idea y piensa con la fuerza de un enorme río enloquecido, a la hora de querer contar estas copiosas cosechas, que hasta en los mismos sueños me alumbra, cuando me pongo a escribir todos estos pensamientos y acaeceres, al expresarlos en español, meto la pata hasta los corbétchones, por esto ruego me perdonen, y háganse a la idea, de quién les está hablando, no es nada más que un humilde aldeano, sin más escuela que la siempre dura universidad de la vida. Y con la fortuna o desgracia de haber nacido con el embrujador duende de ser soñador, no por aparentar, por ocio o por estudio, sino con la intima necesidad que me tortura el alma, al mismo tiempo que me embarga dentro de una felicidad, que me hace en ocasiones ser dichoso, sin jamás haber sido feliz, y en otras dimensiones me llena de tal tristeza, que en apariencia sin sucederme nada, me encuentro tan apenado y deprimido, que todo cuanto me rodea y hasta yo mismo, me parece la pestilente porquería, con que se harta sin jamás hastiarse, el nefasto diablo al que entusiasmados y egoístas servimos. Enteponíu colaba you dellantre de miou madre, espatuxandu caleya adiantre, afalau per las engafuráes pallabres de miou má, camín de la nuesa teixá. (Conducido corría yo delante de mi madre, caminando rápido calleja arriba, arreado por las envenenadoras palabras que mi madre me dirigía, a la vez que hacia nuestro hogar nos acercábamos. Yo miraba arisco para ella, pensando que me iba alcanzar presto, para propinarme ante mis vecinos, otra somanta (paliza) como la que de aun mi cuerpo se condolía. Al fin llegamos a nuestra casa, y ya en ella encoyíu (encogido) por el temor, aguardaba resignado que mi madre calmara su furia dándome una nueva cuera, que mereciéndola, no la merecía. Estaba visto que llevaba unos días, que todos los golpes me habían elegido a mí para sus descansos, primero el cobarde de mi amo, que con sus asquerosas manos, me había puesto el rostro, tan descalabrado que no había en él un lugar sano donde coyera una guya (cupiera una aguja), después el canalla del guardia, que me dejara las orejas tan maltratadas, que me parecía que no eran mías, y para finalizar mi madre con aquella argurtóuxa tocata que m'apurriera (alta paliza que me propinara), que según me parecía, no había sido nada más que la parba (desayuno breve) de la que se esperaba Furibunda y desesperada asiome mi madre por mis maltrechos hombros, y al mirarme yo en sus hermosos y enojudos ojos, pude ver en lo más profundo de ellos, el desmesurado amor que la pobre me tenía, y lejos de azotarme como yo pensaba, sólo me preguntó muy apenada y preocupada: ¿De dónde vamos a sacar esas ciento cincuenta pesetas Xulín? ¡En alguna parte hijo, nos las agenciaremos, porque yo no permitiré que esta canallesca ley, hecha por indeseables sin entrañas, te lleven al reformatorio, donde ellos se tenían primero que reformar, para no seguir sembrando entre los desventurados vencidos, tanta vengativa y nefastosa canallada! Al día siguiente al rayar el alba, después de desayunar el rabón, (leche ácida cocida con harina de maíz) del que yo sí que me harté, pero ella la pobre apenas comió unas cucharadas, armada mi madre de un azáu (hacha) que había pedido prestado a un vecino, y yo de una foiceta (hoz) de podar la leña, fuimos al monte comunal a baltiar (cortar) leña, pues un carro de leña de encina, roble y espinero, que pesaba más de tres mil kilos, pagaba el maestro panadero, de la única panadería que había en el concejo, cincuenta pesetas por él, así que teníamos todo un mes por delante, para preparar los nueve mil kilos de leña, que nos proporcionarían las ciento cincuenta pesetas, con las que calmaríamos las iras de aquella inhumana ley, que tan despiadadamente nos había castigado. Parecía que mi madre poseía la fuerza del más intrépido de los hombres, talmente era un gigante que con una fiereza incomparable, chorreando sudor y espelurciada su rubia cabellera al viento, cortaba sin el menor descanso encinas, robles y espineros, mientras que yo imitándola en cuanto podía, podaba aquellos arbustos con el más grande de todos mis entusiasmos. Serían las tres de la tarde y no habíamos hecho aun el más pequeño descanso, cuando mi madre me dijo que buscase caracoles, que se criaban en abundancia por aquellos lugares, tal cosa hice mientras que ella prendía un buen fuego, y allí asamos los caracoles que al ser atacados por el calor, estiraban su cuerpo asándose perfectamente, y fue aquella asquerosa comida la que mitigó nuestra hambre. Y así un día, y quince, y veinte, hasta que logramos preparar sin desfallecer ni descansar, los tres carros de leña, acarreándolos a las costillas, en otras ocasiones poleándolos (haciéndoles rodar) por entre los zarzales y las peñas, hasta poder llegar con tan copiosa cantidad de leña, al estratégico lugar donde el panadero con su carro, pudiera cargar la leña. Estábamos embalagándola (apilándola) mi madre y yo muy ufanos y satisfechos, de la difícil victoria que habíamos en tan escaso tiempo conseguido, porque en duda pongo, que pocas gentes en todo el Universo en las circunstancias que nosotros nos encontrábamos hubieran podido lograrlo. Digo yo que en tal trabajo nos encontrábamos amontonando aquella leña, que todos los tochos (leños) medio descortezados por la cantidad de veces, que fue menester rodarlos por entre los cuetus (piedras) que poblaban aquel xerrapeíru (sierra) daban señales y no por los cortes de las herramientas, de haber sufrido lo indecible por encontrarse despeyexáus (despellejados) hasta casi el total emporricamiento (desnudez) de las arnas (cortezas) que los cubrían. Nuestras físicas humanidades se encontraban tan maltrechas después de tantos días de sobrehumano trabajo y de raquíticos y deplorables alimentos, que tal parecía que éramos cadabres (cadáveres) vivientes, sino supiesen cuantos nos conocían, que éramos dos invencibles barras del más puro acero. Yo descalzo de afechu (del todo) y mi madre con las alpargatas dándoles vueltas alrededor del tobillo, imposibilitadas del menor encatesu (remiendo) todas nuestras escasas vestiduras lucíanse tan acuchilladas, como si fatáus (muchos) puñales anárquicamente las hubieran rasgado. Y nuestras pieles por todos los lados se encontraban arraguñáes (arañadas), pinchadas, magulladas, en definitiva martirizadas por las piedras, por los espinos, por la infinidad de arbustos que en aquella sierra casi inaccesible para las mismas cabras, yo y mi madre como dos guerreros invencibles, cortamos aquellos tres carros de leña, que al decir de mi madre, servirían estupendísimamente bien para amagostar (asar) a la propia ley, y a los sinvergüenzas y deshumanizadores fascistones que la vieran fechu (hubieran hecho). Y en postura tan deplorable se empobrecían nuestros desventurados cuerpos, por todo lo contrario, nuestros espíritus se lucían sanos y fortalecidos, orgullosos y alegres, por haber conseguido aquel trabajoso y casi imposible triunfo. También solía decir mi madre dentro de una rabia y desilusión enfurecida, que si los «roxus» (rojos) hubiesen batallado con el mismo ardor, e indómito entusiasmo que nosotros habíamos puesto, todos los fascistones de Europa serían nada para vencerlos, ni en lo más mínimo. Vuelvo a repetir, que concluíamos mi madre y yo de empericotar (apilar) los cuatro leños que faltaban para dar por terminada aquella proeza, cuando la diosa fortuna nos vino a visitar en la forma de Falu el maderero, que más o menos, esto fue lo que nos hizo, y nos dijo: ¡Buenas tardes Lluza!, que así era como llamaban en asturiano a mi madre, ya que en castellano su gracia es Luzdivina. ¡Se ‘l tou home allevantara la motchera, ya te viera a tí ya ‘l tuo fiyiquín, nel estáu que vus deixó la llamazoúsa ley del venceor, paime amín, qu'el probetayu espavoríu per tan grandie inxusticia, oitra vez se morrería! (Si tu marido volviera al mundo y te viera a ti y a tu pequeño hijo, en la situación que os ha dejado la fangosa ley del vencedor, me parece a mí, que el pobre lleno de un enloquecedor pavor por tan grande injusticia, otra vez se volvería a morir). —Recuerdo yo muy bien, lo mismo que si en este momento de nuevo lo estuviese viviendo, lo que me ha hecho esta canallesca ley que ahora a ti te martiriza, cuando en los frentes de Teruel me cogieron prisionero. Me internaron en un campo de concentración, y me dieron más palos que días me quedan de vida, aunque muerra tan viétchu (muera tan viejo) como Marcelín el de Fresnedo, que le llevó Dios cuando pasaba de los ciento diez años. Como comida nos daban una lata redonda de sardinas o bonito, que los prisioneros le llamábamos «el reloj», ya que así era de pequeña. Cuando te salía podre, que sucedía la mayor parte de las veces, te pasabas el día haciendo vigilia. ¿Cuánto te va a dar el panadero por esta leña Lluza? ¡Hombre yo creo que son tres carros buenos, y como está pagándose a diez duros el carro, pues me dará treinta! ¿Algamate? (alcánzate para la multa). ¡Sí Falu, ye lu xustu! (Es lo justo). Rafael, que así se llamaba Falu, (uno de los hombres más honrados, trabajadores y enteros que yo he conocido), a la vez que del bolsillo interior de su chaqueta sacaba la cartera dijo: ¡Mera compañera, voy a venir con el camión de la compañía maderera y llevar toda esta montaña de leña a Trubia, yo te voy a entregar ahora por ella trescientas pesetas, si después vale más, ya te daré el resto, y si vale menos, considera ese dinero que te di, como regalo de un roxu decente ya honráu comu tú le yes miou neña! (Rojo decente y honrado como tú lo eres mujer). Al día siguiente que era feria semanal en la capital del concejo, pidiole mi madre prestado a una buena vecina amiga suya un paxiechacu (traje, vestido) y unas zapatillas, y así vestida de prestado la pobre, se trasladó bien de mañana a la Villa, pagó la multa a aquellos canallas que servían a una ley tan ultrajante, que a los vencidos y sus inocentes descendientes peor que a apestosos esclavos nos trataba. Luego, después, compró ella un paxietyín (un vestidito), unas zapatillas y unas madreñas, para mí, un buzo, que era la vestimenta que entre los pobres se estilaba, unas alpargatinas y unas fuertes madreñas, y después de mercar algunas cosas necesarias, vino para casa la mar de contenta y satisfecha. Y ahora yo me pregunto a muchos años de distancia, viviendo aquellos por mí vividos pisoteados y vengativos tiempos, ¿a qué asesinas, sucias y cobardosas manos, irían a parar, aquellos nuestros dineros, ganados con el sobrehumano esfuerzo y la más justa honradez, manchados por la sangre de nuestras heridas producidas en el agotador trabajo, y mojados por tantas gotas de sudor, como de estrellas debe de haber en el infinito cielo? ¿No se dan cuenta amigos lectores, que injusticias como ésta, o de otra índole aun mayores, deben de contarse al Mundo, pese a quien pese, para quienes las escuchan forjen en sus sentimientos, de que en toda guerra, y sobre todo las civiles, dejan tras de sí, primeramente el dolor más deshumanizante, después las venganzas más pervertidas, que darán vida con fuerza ilimitada, a la repugnante, sanguinaria y odiosa fiera, que todo ser humano, desde los primitivos tiempos de su nacencia, lleva celosamente escondida, en el apartamiento más oscuro y más brillante de su espíritu, donde se mueve gozoso el sentimiento humano, tras de saber que a su Prójimo bien le ha hecho, y se revuelve envilecido, encanallado y airado por el odio y las iras endiabladas, cuando también comprende que a sus semejantes, en el dolor y el sufrimiento los ha sumergido. Y fue precisamente a estos desatinados sentimientos, manejantes en aquellos tristes momentos, de las inhumanas leyes que regían los destinos de mi Patria, donde fueron a parar mis dineros, mis primeros dineros, ganados con más santidad y honradez, que pueda llevar dentro la propia Hostia Santa, que es tanto como decir, que sólo los mismos demonios faltos de toda conciencia y sin el más mínimo sentimiento de honestidad, podrían sin sentir asco de sus propias personas, apoderarse de los honrados y muy fatigosos trabajos, de una viuda de los roxus (izquierdistas, rojos, por el mismo estilo), y de un huérfano de los mismos. ¡¡Yo creo, que como aún no habían satisfecho sus ansias asesinas, con la muerte de mi padre y de tantos inocentes, precisaban en el momento que preciso les venía, afestinarse en postres con el esfuerzo y sufrimiento de sus deudos!! Durante algunos días viví yo jugueteando por la aldea, mi vida sin ninguna preocupación, muy contento porque iba vestido con aquel mono nuevo, más delgado que un papel de fumar, ya que se me había esgazáu (roto) por más de media docena de lugares, pero aún así, a mí me parecía que llevaba puesto, mejores galas que el mismo vencedor, que poco lucía sobre sus costillas, que se le pudiera denominar verdaderamente honrado. Mi madre mientras tanto, seguía incansablemente trabajando por las tierras de los vecinos, sin jamás cobrarles ni una peseta de sueldo, pues ella tan sólo quería, que al cambio de sus sudores le dieran una cestina de patatas, una fontadina de farina, ou de fabes lu mesmu foran prietes que blanques, d'arbeyinus ou d'oitra cebeira, dalgún terreñaín de lleiche, mazá, tarabazá, ‘n culiestrus ou cabantes de brañar. (Una fuente de harina, o de alubias de cualquier marca o color que fueran, de guisantes o de cualquier otro cereal que fuera, algún jarro de leche, desnatada, cuajada, o la que alumbran las vacas recién paridas, o de la que terminasen de ordeñar a una vaca de leche). Ella llegaba todos los atardeceres a nuestra casa, sudorosa y cansada, pero resplandeciente de alegría, porque en su mandil traía mi comida. Luego, después de que yo me hartaba, nos acostábamos los dos en aquel jergón de sacos, repleto de hojas de maíz y también de pulgas, y abrazada a mí, se quedaba muy pronto profundamente dormida. Yo que desde niño he dormido poco siempre, quizás para hacer bueno el dicho que de camino me invento, que considera al que poco duerme más infeliz, que quienes tienen la dicha de dormir prácticamente, dentro de estos mis desvelos, en la silenciosa tranquilidad de la noche de aquella amplia sala desmueblada, cuyas paredes y techo estaban del sarro que deja el humo, y plagadas de arroxetáus (enrubiecidos) goterones, que ponían al descubierto las primeras pinturas que habían tenido, fendíu (cortado) de continuo este silencio, por el risueño y sórdido murmullo que alumbraba el pequeño río que vertiginosamente se deslizaba a menos de diez metros de nuestra casa, y otras veces también era enruxeráu (alterado) aquel silencio, por los ladridos de los perros de la aldea, o por el cante siempre misterioso y apabullador que hacen las curuxas (buhos) en la noche, cuento yo en que estos desvelos, observaba el placenteroso dormir de mi madre, con su respirar acompasado, fuerte y sano, con todos sus acerosos músculos, con naturalidad relajados, talmente parecía mi madre del todo inofensiva, mas sin embargo, aquel perfecto y vigoroso cuerpo que acoplaba fuerzas en el descanso, de la misma natural manera que agigantadamente dormido descansaba, cuando despierto se hallaba, se transformaba en un invencible e incansable guerrero, condenada ya a luchar en l'engarradiétcha del trabayu (la pelea del trabajo), todos los momentos de su vida, por los mismos endemoniados vencedores, que primeramente le habían achuquináu ‘l sou home ya lus sous fíus. (Asesinado a su marido y a sus hijos). Y ahora que ya todo ha pasado, y lejos de olvidarlo se agiganta cada día más en mi mente, yo me pregunto, que si mi madre no hubiese sido así de luchadora, de brava, de valiente y honrada, qué seria de mí y de ella misma, acosados en todo momento por la ley insana del vencedor, y xunius (uncidos) también para siempre, en el desventuroso carro de la esclavitud bien vigilada, por el látigo y la pistola del triunfador.Primer Diccionario Enciclopédicu de la Llingua Asturiana > carraca
-
12 main
main [mɛ̃]━━━━━━━━━2. adverb3. compounds━━━━━━━━━1. <• les mains dans les poches with one's hands in one's pockets ; ( = sans rien faire) without any effort• il y a main ! (Football) hand ball!• les mains en l'air ! hands up!• haut les mains ! hands up!• à 65 ans, il est temps qu'il passe la main at 65 it's time he made way for someone else• avoir le coup de main (pour faire qch) to have the knack (of doing sth)► avoir + main(s)• ce livre n'est pas à mettre entre toutes les mains this book is not suitable for the general public► prendre + main• il va prendre ma main sur la figure ! (inf) he's going to get a smack in the face!• prendre qn/qch en main to take sb/sth in hand► à la main• vol à main armée armed robbery► à main levée [vote] [voter] by a show of hands ; [dessin] [dessiner] freehand► de + main• de main en main [passer, circuler] from hand to hand• acheter une voiture de première main to buy a car secondhand (which has only had one previous owner)► en + main(s)• il se promenait, micro en main he walked around holding the microphone• ce livre est en main ( = non disponible) this book is in use2. <3. <► main courante ( = câble) handrail* * *mɛ̃1) Anatomie handla main dans la main — lit hand in hand
avoir les mains liées — lit, fig to have one's hands tied
avoir quelque chose bien en main(s) — lit to hold something firmly; fig to have something well in hand
fait main — [produit] handmade
à la main — [régler] manually
à main levée — [dessiner] freehand; [voter] by a show of hands
dix secondes montre en main — ten seconds exactly; vilain
2) ( personne)3) (dénotant le contrôle, la possession)mettre la main sur quelque chose — ( s'approprier) to get one's hands on something
être entre les mains de quelqu'un — [pouvoir, responsabilité] to be in the hands of somebody
prendre en mains — to take [something] in hand
se prendre par la main — ( soi-même) to take oneself in hand
prendre quelqu'un par la main — lit, fig to take somebody by the hand
à ne pas mettre entre toutes les mains — [livre] not for general reading
je le lui ai remis en mains propres — I gave it to him/her in person
de la main à la main — [vendre, acheter] privately
de première main — ( dans une annonce) ‘one owner’
avoir des renseignements de première main — to have first-hand information; velours
4) ( origine)écrit de la main du président — written by the president himself/herself
de ma plus belle main — ( écriture) in my best handwriting
5) ( dénotant l'habileté)6) Zoologie ( de primate) hand7) ( longueur)8) Sport ( au football) handball9) Jeux ( cartes de chacun) hand; ( tour de jeu) dealperdre la main — fig to lose one's touch
garder la main — fig to keep one's hand in
10) ( direction)à main droite/gauche — on the right/left
•Phrasal Verbs:••j'en mettrais ma main au feu or à couper — I'd swear to it
d'une main de fer — [gouverner] with an iron rod
il n'y est pas allé de main morte! — (colloq) he didn't pull his punches!
passer la main — to step down (à in favour [BrE] of)
faire main basse sur — to help oneself to [biens]; to take over [marché]
avoir la main heureuse/malheureuse — to be lucky/unlucky
ils peuvent se donner la main — pej ( deux personnes) they're both the same
* * *mɛ̃ nf1) (de primate) handà la main [tenir] — in one's hand, [fabriquer, tricoter] by hand
sous la main — to hand, at hand
donner la main à qn; tendre la main à qn — to hold out one's hand to sb
Les deux présidents se sont serré la main. — The two presidents shook hands.
à main levée ART — freehand
à mains levées [voter] — with a show of hands
à remettre en mains propres (courrier, document) — to be delivered personally
de première main (renseignement) — first-hand, COMMERCE (voiture, article) with only one previous owner
faire main basse sur — to help o.s. to
avoir la main CARTES — to lead
passer la main CARTES — to hand over the lead, figto step down
Je m'en lave les mains. — I wash my hands of the whole thing.
* * *main ⇒ Le corps humain nf1 Anat hand; main droite/gauche right/left hand; se laver les mains to wash one's hands; marcher les mains dans les poches to walk with one's hands in one's pockets; saluer qn de la main to wave at sb; d'un signe de la main elle indiqua que… with her hand she indicated that…; la main dans la main lit hand in hand; fig close together; avoir les mains liées lit, fig to have one's hands tied; haut les mains! hands up!; passer de main en main [objet, livre] to pass from hand to hand; tenir qch à la main to hold sth in one's hand; se tenir la main to hold hands; avoir une brûlure à la main to have a burn on one's hand; donne-moi la main ( pour être tenue) give me your hand; ( pour être serrée) let's shake hands; ( pour un soutien moral) hold my hand; demander la main de qn to ask for sb's hand (in marriage); prendre qch d'une (seule) main to pick sth up with one hand; prendre qch à deux mains to take sth with both hands; ramasser qch à pleines mains to pick up handfuls of sth; saisir qch à pleines mains to take a firm hold of sth; glisser or tomber des mains de qn to slip out of sb's hands; avoir qch bien en main(s) lit to hold sth firmly; fig to have sth well in hand; être adroit de ses mains to be good with one's hands; si tu portes or lèves la main sur elle if you lay a finger on her; faire qch à la main to do sth by hand; faire qch de ses propres mains to do sth with one's own hands; fait main [produit] handmade; cousu/tricoté main hand-sewn/- knitted; à la main ( sans machine) [contrôler, régler] manually; à mains nues [se battre] with one's bare hands; jouer du piano à quatre mains to play a duet on the piano; dessiner à main levée to draw freehand; voter à main levée to vote by a show of hands; se faire faire les mains to have a manicure; attaque/vol à main armée armed attack/robbery; avoir besoin d'un coup de main to need a hand; donner un coup de main à qn to give sb a hand; dix secondes montre or chronomètre en main ten seconds exactly; ⇒ courage, doigt, dos, uni, vilain;2 ( personne) une main secourable a helping hand; une main criminelle avait saboté someone with criminal intentions had sabotaged;3 (dénotant le contrôle, la possession) hand; la main de Dieu/du destin the hand of God/fate; changer de mains to change hands; avoir qch sous la main to have sth to hand; c'est ce que j'avais sous la main it's what I had; je n'ai rien sous la main pour recoudre ton bouton I've got nothing here to sew your button back on; cela m'est tombé sous la main I just happened to come across it; mettre la main sur qch ( retrouver) to lay one's hand on sth; ( trouver) to get one's hands on sth; je n'arrive pas à mettre la main dessus I can't lay my hands on it, I can't find it; après être passé par les mains de ma fille after my daughter had had it; je l'ai eu entre les mains mais I did have it but; être entre les mains de qn [pouvoir, responsabilité, entreprise] to be in the hands of sb; avoir/prendre qch en mains to have/to take sth in hand [affaire, tâche]; se prendre par la main ( soi-même) to take oneself in hand; prendre qn par la main lit, fig to take sb by the hand; être en (de) bonnes/mauvaises mains to be in good/not to be in good hands; avoir la main haute sur to have control over; avoir les choses en main to have things in hand; avoir qch bien en main to have sth well in hand; à ne pas mettre entre toutes les mains [livre] not for general reading; tomber entre les mains de qn to fall into sb's hands; repartir avec un contrat en main(s) to leave with a signed contract; elle est arrivée preuve en main she had concrete proof; avoir/arriver les mains vides to be/arrive empty-handed; je le lui ai remis en mains propres I gave it to him/her in person; de la main à la main [vendre, acheter] privately; être payé de la main à la main to be paid cash (in hand); de seconde main secondhand; de première main ( dans une annonce) ‘one owner’; avoir des renseignements de première main to have first-hand information; ⇒ innocent, velours;4 ( origine) peinture de la main de Bosch original painting by Bosch; écrit de la main du président written by the president himself; reconnaître la main d'un auteur/d'un artiste to recognize a writer's/an artist's style; de ma plus belle main ( écriture) in my best handwriting;5 ( dénotant l'habileté) avoir le coup de main to have the knack; il faut d'abord se faire la main you have to learn how to do it first; avoir la main légère to have a light touch;6 Zool ( de primate) hand;7 ( longueur approximative) une main a hand's width;10 Jeux ( cartes de chacun) hand; ( tour de jeu) deal; bonne/mauvaise main strong/weak hand; perdre la main lit to lose the deal; fig to lose one's touch; garder la main lit to keep one's hand; fig to keep one's hand in;11 ( direction) à main droite/gauche on the right/left.j'en mettrais ma main au feu or à couper I'd swear to it; d'une main de fer [gouverner, diriger] with an iron rod; il n'y est pas allé de main morte! he didn't pull his punches!; avoir la main leste to be always ready with a good hiding; laisser les mains libres à qn to give sb a free hand ou rein; passer la main to step down (à in favourGB of); faire main basse sur to help oneself to [biens]; to take over [marché, pays]; en venir aux mains to come to blows; avoir la main heureuse/malheureuse to be lucky/unlucky; mettre la dernière main à to put the finishing touches to; il y en a autant que sur ma main○ there aren't any; ils peuvent se donner la main péj ( deux personnes) they're both the same; ( plusieurs personnes) they're all the same; mettre la main aux fesses○ de qn to feel sb up○; que ta main gauche ignore ce que fait ta main droite let not thy left hand know what thy right hand doeth.[mɛ̃] nom féminindonne-moi la main give me your hand, hold my handles enfants, tenez-vous par ou donnez-vous la main hold hands, childrenlève la main [à l'école] put your hand up, raise your handlevez la main droite et dites "je le jure" raise your right hand and say "I swear to God"tu veux ma main sur la figure? do you want a slap?, you're asking for a slap!les mains en l'air!, haut les mains! hands up!la tasse lui a échappé des mains the cup slipped ou fell from her handsen main propre, en mains propres [directement] personally2. [savoir-faire]garder ou s'entretenir la main to keep one's hand in[intervention] handcertains y voient la main des services secrets some people believe that the secret service had a hand in it3. (vieilli) [permission d'épouser]demander/obtenir la main d'une jeune fille to ask for/to win a young lady's hand (in marriage)4. CARTESa. [faire la donne] to dealb. [jouer le premier] to leadcéder ou passer la main5. [gant de cuisine] (oven) glove6. COUTURE[tenue]papier qui a de la main paper which has bulk ou substance8. FOOTBALL9. CONSTRUCTION [poignée] handle10. (locution)a. [voter] by a show of handsb. [dessiner] freehandmain libres [téléphone, kit] hands-freela main sur le cœur with one's hand on one's heart, in perfect good faithde main de maître masterfully, brilliantlyla décision est entre les mains du juge the decision rests with ou is in the hands of the judgearriver/rentrer les mains vides to turn up/to go home empty-handedjeux de mains, jeux de vilains [à des enfants] no more horsing around or it'll end in tearsavoir la haute main sur to have total ou absolute control overa. [être clément] to be lenientb. [en cuisine] to underseasona. [être sévère] to be harsh ou heavy-handedb. [en cuisine] to be heavy-handed (with the seasoning)avoir/garder quelque chose sous la main to have/to keep something at handa. [palais] to raid, to ransackb. [marchandises, documents] to get one's hands onc'est toi qui as fait main basse sur les chocolats? (humoristique) are you the one who's been at the chocolates?c'est lui, j'en mettrais ma main au feu that's him, I'd stake my life on itattention, la main me démange! watch it or you'll get a slap!mettre ou prêter la main à to have a hand ou to take part inmettre la main sur quelque chose to lay ou to put one's hands on somethingje n'arrive pas à mettre la main dessus I can't find it, I can't lay my hands on itc'est une photo à ne pas mettre entre toutes les mains this photo shouldn't be shown to just an ybody ou musn't fall into the wrong handstu ne trouveras pas de travail si tu ne te prends pas par la main you won't find a job unless you get a grip on yourself ou (UK) you pull your socks uptendre la main [faire l'aumône] to hold out one's hand, to beg————————[mɛ̃] adverbe[fabriqué, imprimé] by handfait/tricoté/trié main hand-made/-knitted/-picked————————à la main locution adverbiale1. [artisanalement]2. [dans les mains]avoir ou tenir quelque chose à la main to hold something in one's hand————————à main locution adjectivale————————à main droite locution adverbiale————————à main gauche locution adverbiale————————de la main locution adverbialea. [pour dire bonjour] to wave (hello) to somebodyb. [pour dire au revoir] to wave (goodbye) to somebody, to wave somebody goodbyede la main, elle me fit signe d'approcher she waved me overde la main à la main locution adverbiale————————de la main de locution prépositionnelle1. [fait par] byla lettre est de la main même de Proust/de ma main the letter is in Proust's own hand/in my handwriting2. [donné par] from (the hand of)de main en main locution adverbialede première main locution adjectivale[information] first-hand[érudition, recherche] originalde première main locution adverbialenous tenons de première main que... we have it on the best authority that...de seconde main locution adjectivale[information, voiture] secondhandd'une main locution adverbiale[ouvrir, faire] with one hand[prendre] with ou in one handdonner quelque chose d'une main et le reprendre de l'autre to give something with one hand and take it back with the other————————en main locution adjectivalel'affaire est en main the question is in hand ou is being dealt withle livre est actuellement en main [il est consulté] the book is out on loan ou is being consulted at the moment————————en main locution adverbialeavoir ou tenir quelque chose (bien) en main (figuré) to have something well in hand ou under controlprendre quelque chose en main to take control of ou over somethingla main dans la main locution adverbiale[en se tenant par la main] hand in hand -
13 running
running ['rʌnɪŋ]1 noun∎ I like running j'aime courir;∎ I go running every weekend je vais courir tous les week-ends;∎ running is forbidden in the corridors il est interdit de courir dans les couloirs;∎ no running (sign) défense de courir;∎ to make the running Sport mener le train; figurative prendre l'initiative;∎ to make all the running (in contest) être en tête; (in relationship) toujours prendre les devants;∎ to be in the running for sth être sur les rangs pour qch, être dans la course pour qch;∎ he may not win but he's in the running il ne gagnera peut-être pas, mais il est dans la course;∎ he's in the running to get the job il a des chances d'obtenir le poste;∎ to be out of the running ne plus être dans la course∎ she leaves the day-to-day running of the department to her assistant elle laisse son assistant s'occuper de la gestion quotidienne du service(c) (working, functioning) marche f, fonctionnement m;∎ we apologize for the late running of this train nous vous prions d'excuser le retard de ce train(d) (operating) conduite f, maniement m(e) (usu in cpds) (smuggling) contrebande f;∎ drug running trafic m de drogue(f) (of water) écoulement m, ruissellement m(shorts, vest) de course (à pied)(a) (at a run → person, animal) courant, qui court;∎ to take a running kick at sth prendre son élan pour donner un coup de pied dans qch(b) (after n) (consecutive) de suite;∎ three times/weeks/years running trois fois/semaines/années de suite(c) (continuous) continu, ininterrompu∎ the sound of running water (stream) le bruit de l'eau qui coule;∎ to wash sth under running water laver qch à l'eau courante;∎ all the rooms have running water toutes les chambres ont l'eau courante;∎ a running tap un robinet qui coule;∎ a running sore Medicine une plaie suppurante; figurative une source de problèmes(e) (working, operating)∎ in running order en état de marche;∎ to be up and running être opérationnel(f) (handwriting) cursif►► Finance running account compte m courant;American running back (in American football) demi m à l'attaque;running battle lutte f continuelle;∎ they have a running battle about housework ils se bagarrent continuellement à propos des travaux ménagers;running board marchepied m;Radio & Television running commentary commentaire m en direct;∎ figurative she gave us a running commentary on what the neighbours were doing elle nous a expliqué en détail ce que les voisins étaient en train de faire;running costs frais mpl d'exploitation; (of car) frais mpl d'entretien;running down (criticism → of person, play) dénigrement m; (reduction → of staff) réduction f, diminution f; (→ of industry, factory) réduction f ou diminution f de la production;Typography running head titre m courant;running jump saut m avec élan;∎ familiar (go) take a running jump or American a running jump at the moon! va te faire voir (ailleurs)!, va voir ailleurs si j'y suis;running knot nœud m coulant;Nautical running lights feux mpl de position;Television running order ordre m de passage;running repairs réparations fpl courantes;running shoe chaussure f de course;Sewing running stitch point m droit;Typography running title titre m courant;running total total m cumulé;∎ to keep a running total of sth calculer qch au fur et à mesure;∎ the running total of the number of casualties is 32 on dénombre jusqu'à présent 32 victimes;running track piste f -
14 remitto
rĕmitto, ĕre, mīsi, missum - tr. - [st1]1 [-] envoyer en arrière; repousser, rejeter. - aquas longe (cautes) remittit, Sen. Hippol. 583: (le rocher) repousse au loin les vagues. - remittere calces, Nep. Eum. 5, 5: ruer. [st1]2 [-] envoyer au point de départ, renvoyer, congédier, laisser aller, remettre, rendre, restituer; abandonner, se défaire de, renoncer à. - remittere obsides alicui, Caes.: rendre les otages à qqn. - remittas quaerere, Hor.: renonce à t'informer. - remittere ne, Suet.: renoncer à. - si hoc ipsi remitti vellent, remitterent ipsi de maritimis custodiis, Caes. BC. 3, 17 (discours indir.): s’ils voulaient que ce blocus fût interrompu, eux-mêmes devraient renoncer à la surveillance de la mer. - non remittam (filiam), definitumst, Plaut. Cist. 2: je ne la rendrai pas; c'est décidé. - remittere pilam, Sen.: renvoyer la balle. - remittere nuntium uxori, Cic.: [envoyer à sa femme une notification de divorce] = répudier sa femme. - remittere repudium uxori, Plaut.: répudier sa femme. - partem legionum in sua castra remisit, Caes. BC. 3, 97: il renvoya une partie des légions dans son propre camp. - paucos electos in regnum remisit, Caes. BC. 2, 44: il en envoya quelques-uns, qu'il avait choisis, dans son royaume. - remittere opinionem animo, Cic.: se défaire d'un préjugé. [st1]3 [-] renvoyer, refléter, répercuter. - simulacra remittere, Lucr.: réfléchir les images. - vocem late nemora alta remittunt, Virg. En. 12: les bois profonds répercutent au loin leurs voix. [st1]4 [-] envoyer à son tour, envoyer en retour, renvoyer, riposter. - remittere epistulam ad aliquem, Plaut. Truc. 2, 4, 43: renvoyer une lettre à qqn, répondre à qqn. - remittere litteras Caesari, Caes. BG. 5, 47: renvoyer une lettre à César, répondre à César. [st1]5 [-] envoyer hors de soi, rendre, produire, fournir. - muriam remittere, Col. 12, 9: rendre de la saumure. - humorem remittere, Virg.: exhaler des vapeurs. - oleae librum non remittunt, Col.: les oliviers ne perdent pas leur écorce. - lactis plurimum ficus remittit, Col.: c'est le figuier qui donne le plus de jus. - atramenta remittunt labem, Hor.: l'encre laisse une tache. [st1]6 [-] adresser ailleurs, renvoyer à. - remittere causam ad senatum, Tac.: renvoyer une affaire au sénat. - remitti ad eosdem, Quint.: être renvoyé devant les mêmes juges. [st1]7 [-] relâcher, détendre, desserrer, fléchir, amollir, reposer, adoucir, calmer, diminuer, apaiser, suspendre. - remittere animum, Liv. remittere se, Nep. remitti, Plin.-jn.: se reposer, se délasser, se distraire. - inflammatio se remittit, Cels.: l'inflammation cède. - si remittent quidpiam Philumenae dolores, Ter.: si les douleurs de Philumène s'apaisent un peu. - remittere tempus nullum, Ter.: ne pas perdre un instant. - remittas me onerare injuriis, Ter. And. 5, 1, 8: cesse de m'accabler d'injures. [st1]8 [-] faire remise de, faire grâce de, tenir quitte, dispenser; faire une concession, faire un sacrifice. - remittere poenam alicui: remettre une peine à qqn, faire grâce à qqn d'un châtiment. - alicui remittere de summa, Cic.: faire une remise à qqn sur le total. - remittere multam alicui: faire remise à qqn d'une amende. [st1]9 [-] pardonner, accorder, céder, consentir, concéder, permettre. - remittere ut: permettre de. - non remittit sibi ut, Quint.: il ne se pardonne pas de. - quod natura remittit, invida jura negant, Ov. M. 10: ce qu'autorise la nature, une législation jalouse le refuse. - remisit Caesar adroganti moderatione, Tac. An. 1: Tibère le permit avec une arrogante modestie. - ne nihil remissum dicatis, remitto ne... Liv. 9: pour que vous n'alliez pas dire que je ne vous passe rien, je vous dispense de... - nec res dubitare remittit, Ov.: et la situation ne permet pas d'hésiter.* * *rĕmitto, ĕre, mīsi, missum - tr. - [st1]1 [-] envoyer en arrière; repousser, rejeter. - aquas longe (cautes) remittit, Sen. Hippol. 583: (le rocher) repousse au loin les vagues. - remittere calces, Nep. Eum. 5, 5: ruer. [st1]2 [-] envoyer au point de départ, renvoyer, congédier, laisser aller, remettre, rendre, restituer; abandonner, se défaire de, renoncer à. - remittere obsides alicui, Caes.: rendre les otages à qqn. - remittas quaerere, Hor.: renonce à t'informer. - remittere ne, Suet.: renoncer à. - si hoc ipsi remitti vellent, remitterent ipsi de maritimis custodiis, Caes. BC. 3, 17 (discours indir.): s’ils voulaient que ce blocus fût interrompu, eux-mêmes devraient renoncer à la surveillance de la mer. - non remittam (filiam), definitumst, Plaut. Cist. 2: je ne la rendrai pas; c'est décidé. - remittere pilam, Sen.: renvoyer la balle. - remittere nuntium uxori, Cic.: [envoyer à sa femme une notification de divorce] = répudier sa femme. - remittere repudium uxori, Plaut.: répudier sa femme. - partem legionum in sua castra remisit, Caes. BC. 3, 97: il renvoya une partie des légions dans son propre camp. - paucos electos in regnum remisit, Caes. BC. 2, 44: il en envoya quelques-uns, qu'il avait choisis, dans son royaume. - remittere opinionem animo, Cic.: se défaire d'un préjugé. [st1]3 [-] renvoyer, refléter, répercuter. - simulacra remittere, Lucr.: réfléchir les images. - vocem late nemora alta remittunt, Virg. En. 12: les bois profonds répercutent au loin leurs voix. [st1]4 [-] envoyer à son tour, envoyer en retour, renvoyer, riposter. - remittere epistulam ad aliquem, Plaut. Truc. 2, 4, 43: renvoyer une lettre à qqn, répondre à qqn. - remittere litteras Caesari, Caes. BG. 5, 47: renvoyer une lettre à César, répondre à César. [st1]5 [-] envoyer hors de soi, rendre, produire, fournir. - muriam remittere, Col. 12, 9: rendre de la saumure. - humorem remittere, Virg.: exhaler des vapeurs. - oleae librum non remittunt, Col.: les oliviers ne perdent pas leur écorce. - lactis plurimum ficus remittit, Col.: c'est le figuier qui donne le plus de jus. - atramenta remittunt labem, Hor.: l'encre laisse une tache. [st1]6 [-] adresser ailleurs, renvoyer à. - remittere causam ad senatum, Tac.: renvoyer une affaire au sénat. - remitti ad eosdem, Quint.: être renvoyé devant les mêmes juges. [st1]7 [-] relâcher, détendre, desserrer, fléchir, amollir, reposer, adoucir, calmer, diminuer, apaiser, suspendre. - remittere animum, Liv. remittere se, Nep. remitti, Plin.-jn.: se reposer, se délasser, se distraire. - inflammatio se remittit, Cels.: l'inflammation cède. - si remittent quidpiam Philumenae dolores, Ter.: si les douleurs de Philumène s'apaisent un peu. - remittere tempus nullum, Ter.: ne pas perdre un instant. - remittas me onerare injuriis, Ter. And. 5, 1, 8: cesse de m'accabler d'injures. [st1]8 [-] faire remise de, faire grâce de, tenir quitte, dispenser; faire une concession, faire un sacrifice. - remittere poenam alicui: remettre une peine à qqn, faire grâce à qqn d'un châtiment. - alicui remittere de summa, Cic.: faire une remise à qqn sur le total. - remittere multam alicui: faire remise à qqn d'une amende. [st1]9 [-] pardonner, accorder, céder, consentir, concéder, permettre. - remittere ut: permettre de. - non remittit sibi ut, Quint.: il ne se pardonne pas de. - quod natura remittit, invida jura negant, Ov. M. 10: ce qu'autorise la nature, une législation jalouse le refuse. - remisit Caesar adroganti moderatione, Tac. An. 1: Tibère le permit avec une arrogante modestie. - ne nihil remissum dicatis, remitto ne... Liv. 9: pour que vous n'alliez pas dire que je ne vous passe rien, je vous dispense de... - nec res dubitare remittit, Ov.: et la situation ne permet pas d'hésiter.* * *Remitto, remittis, remisi, pen. prod. remissum, remittere. Plaut. Renvoyer.\Aquam acceptam ore remittunt. Plin. Rendent, Rejectent.\Remittere alicui. Cic. Pardonner à aucun.\Meam animaduersionem et supplicium quo vsurus eram in eum quem cepissem, remitto tibi et condono. Vatinius ad Ciceronem. Je luy pardonne pour l'amour de toy, Je luy remets.\Sed mora damnosa est, nec res dubitare remittit. Ouid. Ne permet point, Ne donne point le loisir de, etc.\Remittere alicui aliquid. Cic. Conceder.\Remittere. Baisser bas. Cui contrarium est Erigere. Plin.\Remittas iam me onerare iniuriis. Terent. Cesse.\Remittere aedes quas emeris. Plaut. Quicter le marché.\Remittere annum alicui. Plin. iunior. Faire grace d'une annee, Donner et rabbatre une annee.\Animum remittere. Cic. S'esbatre et recreer.\Nunquam remisit animum a colligendis in pace viribus. Liu. Jamais ne cessa.\Ardorem pugnae remittere. Liu. Devenir mol et lasche, N'estre plus si ardant au combat, Se refroidir.\Beneficium remittere. Caesar. Quicter le bien qu'on nous a faict, S'en desmettre.\Integram causam ad Senatum remittit. Tacitus. Il remet et renvoye, etc.\Contentionem remittere. Caesar. Laisser une querelle ou debat.\Culpam remittens. Valer. Flac. Pardonnant.\Curam animi remittere. Cicero. Ne se soulcier plus, Delaisser chagrin.\De supplicio remittere. Cic. Diminuer la peine.\De suo remittere. Cic. Relascher.\De custodia remittere. Columel. N'estre point si soigneux qu'on estoit.\De voluntate nihil remittere. Brutus Attico. Ne changer en rien son vouloir.\Debitum remittere. Cic. Quicter et donner la debte.\Ex virtute pristina remittere aliquid. Caesar. Defaillir de courage.\Ex pecunia remittere. Cic. Quicter.\Fraena remittere equo. Ouid. Lascher la bride.\Fraenos remittere dolori, per translationem. Plin. iunior. Luy lascher la bride, S'abandonner à toute tristesse.\Frontem remittere. Plin. iunior. Relascher de sa severité et austerité ou gravité.\Furor ille se remisit. Ouid. S'est appaisé, et a cessé.\Nequam ego horam de meis legitimis horis remittam. Cic. Que je ne me departe du delay et temps que la loy donne, Que je ne quicte, etc.\Remittere adolescentiae alicuius. Plinius iunior. Pardonner à sa jeunesse.\Imbres remiserunt. Liu. Ont cessé.\Inimicitias suas remittere Reipub. Liu. Pardonner à son ennemi pour l'amour de la Republique.\Intercessionem remittere. Liu. Se departir de son opposition.\Iracundiam remittere. Cic. S'appaiser.\Ius alicui remittere. Martial. Quicter son droict.\Labores remittere. Martial. Cesser de labourer et travailler.\Legem remittere. Curtius. Dispenser de la loy, Ne point user de la rigueur de la loy, Faire grace à aucun qu'il ne soit puni à la rigueur de la loy.\Librum remittere dicitur arbor. Columel. Laisser l'escorce.\Memoriam remittere. Caesar. Estre nonchalant de mettre en memoire.\Multam remittere. Cic. Remettre et donner l'amende.\Neruos remittere et Intendere, contraria. Plinius. Destendre, Relascher.\Vim principis complecti, nomen remittere. Tacit. Laisser, ou quicter le nom.\Numeros in cantu remittere. Cic. Lascher un peu.\Nuntium remittere. Plaut. Envoyer message et nouvelle.\Nuntium remittere vxori. Cic. La repudier.\Officium alicui remittere. Plin. iunior. Le tenir quicte d'aucun debvoir.\Nec Scipio vllo tempore hyemis, belli opera remiserat. Liu. Ne cessoit de faire guerre.\Opinionem remittere. Cic. Laisser une fantasie et opinion qu'on ha en sa teste.\Poenam remittere. Liu. Pardonner et remettre la peine.\Repudium remittere. Terent. Repudier.\Saporem maris remittere. Senec. Mitiger, Addoulcir, Amoindrir.\Remittant spiritus, comprimant animos suos, sedent arrogantiam. Cic. Qu'ils ne s'enfierissent point, Qu'ils rabbaissent leur coeur et courage.\Nullum remittis tempus, neque te respicis. Terent. Tu ne cesses jamais, Tu n'has point de cesse.\Aspera verba remittere alicui. Ouid. Luy pardonner les parolles injurieuses dont il a usé.\Vincula saeua remittere. Ouid. Relascher.\Voluntate remittere. Liu. Conceder voluntairement.\Vultum remittere. Ouid. Laisser sa gravité et severité, et monstrer face joyeuse.\Lege remissum. Ouid. Permis par la loy. -
15 give
give [gɪv]donner ⇒ 1A (a)-(c), 1B (b)-(d), 1C (a), 1C (d), 1C (e), 1D (a), 1D (c)-(f), 2 (a) offrir ⇒ 1A (a), 1A (c) conférer ⇒ 1B (a) imposer ⇒ 1C (b) reconnaître ⇒ 1C (f) faire ⇒ 1D (a)-(c), 1D (f) s'affaisser ⇒ 2D (b) élasticité ⇒ 3A.∎ I gave him the book, I gave the book to him je lui ai donné le livre;∎ we gave our host a gift nous avons offert un cadeau à notre hôte;∎ the family gave the paintings to the museum la famille a fait don des tableaux au musée;∎ he gave his daughter in marriage il a donné sa fille en mariage;∎ she gave him her hand (to hold) elle lui a donné ou tendu la main; (in marriage) elle lui a accordé sa main;∎ literary to give oneself to sb se donner à qn;∎ I give you the newlyweds! (in toast) je lève mon verre au bonheur des nouveaux mariés!;∎ I gave him my coat to hold je lui ai confié mon manteau;∎ she gave them her trust elle leur a fait confiance, elle leur a donné sa confiance;∎ familiar give it all you've got! mets-y le paquet!;∎ familiar I'll give you something to cry about! je vais te donner une bonne raison de pleurer, moi!;∎ give it to them! allez-y!;∎ familiar I gave him what for! (reprimanded him) je lui ai passé un savon!;∎ familiar caviare on toast? I'll give him caviare on toast! (in annoyance at request) du caviar et des toasts! je vais lui en donner, moi, du caviar et des toasts!(b) (grant → right, permission, importance) donner;∎ give the matter your full attention prêtez une attention toute particulière à cette affaire;∎ he gave your suggestion careful consideration il a considéré votre suggestion avec beaucoup d'attention;∎ Law the court gave her custody of the child la cour lui a accordé la garde de l'enfant;∎ she hasn't given her approval yet elle n'a pas encore donné son consentement(c) (provide with → drink, food) donner, offrir; (→ lessons, classes, advice) donner; (→ help) prêter;∎ give our guests something to eat/drink donnez à manger/à boire à nos invités;∎ we gave them lunch nous les avons invités ou nous leur avons fait à déjeuner;∎ I think I'll give them beef for lunch je crois que je vais leur faire du bœuf au déjeuner;∎ let me give you some advice laissez-moi vous donner un conseil;∎ I gave her the biggest bedroom je lui ai donné la plus grande chambre;∎ they're giving us a pay rise ils nous donnent une augmentation de salaire;∎ an investment that gives 10 percent un placement qui rend ou rapporte 10 pour cent;∎ the children can wash up, it will give them something to do les enfants peuvent faire la vaisselle, ça les occupera;∎ she gave him two lovely daughters elle lui a donné deux adorables filles;∎ to give a child a name donner un nom à un enfant;∎ to give sb/sth one's support soutenir qn/qch;∎ do you give a discount? faites-vous des tarifs préférentiels?;∎ this lamp gives a poor light cette lampe éclaire mal;∎ give me time to think donnez-moi ou laissez-moi le temps de réfléchir;∎ she didn't give him time to say no elle ne lui a pas laissé le temps de dire non;∎ just give me time! sois patient!;∎ we were given a choice on nous a fait choisir;∎ give me a chance! donne-moi une chance!;∎ such talent is not given to us all nous n'avons pas tous un tel talent;∎ familiar give me classical music any day! à mon avis rien ne vaut la musique classique!□B.(a) (confer → award) conférer;∎ they gave her an honorary degree ils lui ont conféré un diplôme honorifique(b) (dedicate) donner, consacrer;∎ she gave all she had to the cause elle s'est entièrement consacrée à cette cause;∎ can you give me a few minutes? pouvez-vous m'accorder ou me consacrer quelques instants?;∎ he gave his life to save the child il est mort ou il a donné sa vie pour sauver l'enfant;∎ I've given you six years of my life je t'ai donné six ans de ma vie;∎ she gave this job the best years of her life elle a consacré à ce travail les plus belles années de sa vie∎ I gave him my sweater in exchange for his gloves je lui ai échangé mon pull contre ses gants;∎ I'll give you a good price for the table je vous donnerai ou payerai un bon prix pour la table;∎ how much will you give me for it? combien m'en donneras-tu?;∎ I would give a lot or a great deal to know… je donnerais beaucoup pour savoir…(d) (transmit) donner, passer;∎ I hope I don't give you my cold j'espère que je ne vais pas te passer mon rhumeC.∎ the walk gave him an appetite la promenade l'a mis en appétit ou lui a ouvert l'appétit;∎ the news gave me a shock la nouvelle m'a fait un choc;∎ to give oneself trouble se donner du mal∎ the teacher gave us three tests this week le professeur nous a donné trois interrogations cette semaine;∎ to give sb a black mark infliger un blâme à qn;∎ Law he was given (a sentence of) fifteen years il a été condamné à quinze ans de prison(c) (announce → verdict, judgment)∎ the court gives its decision today la cour prononce ou rend l'arrêt aujourd'hui;∎ the court gave the case against/for the management la cour a décidé contre/en faveur de la direction;∎ given this third day of March délivré le 3 mars;∎ given under my hand and seal reçu par-devant moi et sous mon sceau;∎ Sport the umpire gave the batsman out l'arbitre a déclaré le joueur hors jeu(d) (communicate → impression, order, signal) donner; (→ address, information) donner, fournir; (→ news, decision) annoncer;∎ to give sb a message communiquer un message à qn;∎ she gave her age as forty-five elle a déclaré avoir quarante-cinq ans;∎ give her my love embrasse-la pour moi;∎ he is to give his decision tomorrow il devra faire connaître ou annoncer sa décision demain;∎ I gave a description of the suspect j'ai donné ou fourni une description du suspect;∎ you gave me to believe he was trustworthy vous m'avez laissé entendre qu'on pouvait lui faire confiance;∎ I was given to understand she was ill on m'a donné à croire qu'elle était malade;∎ she gave no sign of life elle n'a donné aucun signe de vie∎ that's given me an idea ça me donne une idée;∎ don't go giving him ideas! ne va pas lui mettre des idées dans la tête!;∎ give us a clue donne-nous un indice;∎ let me give you an example laissez-moi vous donner un exemple;∎ don't give me any nonsense about missing your train! ne me raconte pas que tu as raté ton train!;∎ familiar don't give me that (nonsense)! ne me raconte pas d'histoires!(f) (admit, concede) reconnaître, accorder;∎ she's certainly intelligent, I'll give you that elle est très intelligente, ça, je te l'accorde;∎ Sport he gave me the game il m'a concédé la partieD.∎ he gave a laugh il a laissé échapper un rire;∎ he gave a loud laugh il a éclaté de rire;∎ give us a song chantez-nous quelque chose(b) (make → action, gesture) faire;∎ she gave them an odd look elle leur a jeté ou lancé un regard curieux;∎ he gave her hand a squeeze il lui a pressé la main;∎ she gave her hair a comb elle s'est donné un coup de peigne;∎ he gave his face a wash il s'est lavé le visage;∎ he gave the table a wipe il a essuyé la table;∎ I gave the boy a push j'ai poussé le garçon;∎ the train gave a lurch le train a cahoté;∎ she gave him a slap elle lui a donné une claque;∎ she gave him a flirtatious smile elle lui a adressé ou fait un sourire séducteur;∎ he gave an embarrassed smile il a eu un sourire gêné∎ that evening she gave the performance of a lifetime ce soir-là elle était au sommet de son art(d) (hold → lunch, party, supper) donner, organiser;∎ they gave a dinner for the professor ils ont donné un dîner en l'honneur du professeur(e) (estimate the duration of) donner, estimer;∎ I give him one week at most je lui donne une semaine (au) maximum;∎ I'd give their marriage about a year if that je donne un an maximum à leur mariage∎ 17 minus 4 gives 13 17 moins 4 font ou égalent 13;∎ that gives a total of 26 ça donne un total de 26∎ to give way (ground) s'affaisser; (bridge, building, ceiling) s'effondrer, s'affaisser; (ladder, rope) céder, (se) casser;∎ the ground gave way beneath or under our feet le terrain s'est affaissé sous nos pieds;∎ her legs gave way (beneath her) ses jambes se sont dérobées sous elle;∎ his health finally gave way sa santé a fini par se détériorer ou se gâter;∎ their strength gave way leurs forces leur ont manqué;∎ it's easier to give way to his demands than to argue il est plus commode de céder à ses exigences que de lui résister;∎ don't give way if he cries ne cède pas s'il pleure;∎ I gave way to tears/to anger je me suis laissé aller à pleurer/emporter par la colère;∎ he gave way to despair il s'est abandonné au désespoir;∎ the fields gave way to factories les champs ont fait place aux usines;∎ his joy gave way to sorrow sa joie a fait place à la peine;∎ natural fibres have given way to synthetics les fibres naturelles ont été remplacées par les synthétiques;∎ give way to vehicles on your right (sign) priorité aux véhicules qui viennent de droite;∎ give way to pedestrians (sign) priorité aux piétons;(a) (contribute) donner;∎ please give generously nous nous en remettons à votre générosité;∎ to give generously of one's time donner beaucoup de son temps;∎ proverb it is better to give than to receive donner vaut mieux que recevoir;∎ in any relationship you have to learn to give and take dans toutes les relations, il faut apprendre à faire des concessions ou il faut que chacun y mette du sien;∎ to give as good as one gets rendre coup pour coup∎ the fence gave beneath or under my weight la barrière a cédé ou s'est affaissée sous mon poids;∎ something's got to give quelque chose va lâcher∎ now give! accouche!, vide ton sac!∎ what gives? qu'est-ce qui se passe?□3 noun(of metal, wood) élasticité f, souplesse f;∎ there's not enough give in this sweater ce pull n'est pas assez ampleà... près;∎ give or take a few days à quelques jours près►► give way sign signal m de priorité∎ it's so cheap they're practically giving it away c'est tellement bon marché, c'est comme s'ils en faisaient cadeau;∎ you couldn't give them away tu n'arriveras pas à t'en débarrasser (même si tu en faisais cadeau)(c) (throw away → chance, opportunity) gâcher, gaspiller∎ he didn't give anything away il n'a rien dit∎ her accent gave her away son accent l'a trahie;∎ no prisoner would give another prisoner away aucun prisonnier n'en trahirait un autre;∎ to give oneself away se trahir(f) Australian (renounce → habit) renoncer à, abandonner; (resign from → job) quitter; (→ position) démissionner de∎ give the book back to her rendez-lui le livre;∎ the store gave him his money back le magasin l'a remboursé➲ give in(relent, yield) céder;∎ to give in to sb/sth céder à qn/qch;∎ the country refused to give in to terrorist threats le pays a refusé de céder aux menaces des terroristes(hand in → book, exam paper) rendre; (→ found object, parcel) remettre; (→ application, name) donner(a) (emit, produce → gas, smell) émettredonner sur➲ give out(a) (hand out) distribuer(c) (make known) annoncer, faire savoir;∎ the hospital gave out information on her condition to them l'hôpital les a renseignés sur son état de santé;∎ it was given out that he was leaving on a dit ou annoncé qu'il partait∎ the old car finally gave out la vieille voiture a fini par rendre l'âme∎ her strength was giving out elle était à bout de forces, elle n'en pouvait plus;∎ his mother's patience gave out sa mère a perdu patience;∎ my luck gave out la chance m'a abandonné∎ he gave out to me because I was late (scolded) il m'a enguirlandé parce que j'étais en retarddonner sur∎ he gave the children over to his mother il a confié les enfants à sa mère∎ the land was given over to agriculture la terre a été consacrée à l'agriculture;∎ she gave herself over to helping the poor elle s'est consacrée à l'aide aux pauvres∎ give over crying! cesse de pleurer!∎ give over! assez!, arrête!➲ give up(a) (renounce → habit) renoncer à, abandonner; (→ friend) abandonner, délaisser; (→ chair, place) céder; (→ activity) cesser;∎ she'll never give him up elle ne renoncera jamais à lui;∎ he's given up smoking il a arrêté de fumer, il a renoncé au tabac;∎ I haven't given up the idea of going to China je n'ai pas renoncé à l'idée d'aller en Chine;∎ he gave up his seat to the old woman il a cédé sa place à la vieille dame;∎ don't give up hope ne perdez pas espoir;∎ he was ready to give up his life for his country il était prêt à mourir pour la patrie;∎ they gave up the game or the struggle ils ont abandonné la partie;∎ we gave her brother up for dead nous avons conclu que son frère était mort;∎ they gave the cause up for lost ils ont considéré que c'était une cause perdue;∎ to give up the throne renoncer au trône;∎ the doctors have given him up les médecins disent qu'il est perdu∎ they gave up the restaurant business ils se sont retirés de la restauration∎ the murderer gave himself up (to the police) le meurtrier s'est rendu ou livré (à la police);∎ he gave his accomplices up to the police il a dénoncé ou livré ses complices à la police∎ give it up for… je vous demande d'applaudir…∎ we can't give up now! on ne va pas laisser tomber maintenant!∎ to give up on sb (stop waiting for) renoncer à attendre qn; (stop expecting something from) ne plus rien attendre de qn;∎ I give up on him, he won't even try j'abandonne, il ne fait pas le moindre effort∎ to give oneself up to sth se livrer à qch;∎ they gave themselves up to a life of pleasure ils se sont livrés à une vie de plaisir;∎ he gave his life up to caring for the elderly il a consacré sa vie à soigner les personnes âgées;∎ his mornings were given up to business ses matinées étaient consacrées aux affaires -
16 make
A n ( brand) marque f ; what make is your car? de quelle marque est ta voiture? ; what make of computer is it? quelle est la marque de cet ordinateur?1 ( create) faire [dress, cake, coffee, stain, hole, will, pact, film, sketch, noise] ; to make the bed faire le lit ; to make a rule établir une règle ; to make the law faire or édicter fml les lois ; to make sth from faire qch avec ; wine is made from grapes le vin se fait avec du raisin ; to make sth for sb, to make sb sth faire qch pour qn ; to be made for sb être fait pour qn ; to be made for each other être fait l'un pour l'autre ; to make room/the time for sth trouver de la place/du temps pour qch ; to make sth out of faire qch en ; what is it made (out) of? en quoi est-ce fait? ; it's made (out) of gold c'est en or ; to see what sb is made of voir de quoi est fait qn ; let's see what he's made of voyons de quoi il est fait ; show them what you're made of! montre-leur de quel bois tu te chauffes ○ ! ; to be as clever as they make them être malin comme pas un ○ ; to make A into B faire B à partir de A ; to make fruit into jam faire de la confiture à partir des fruits ; to make a house into apartments transformer une maison en appartements ; made in France/by Macron fabriqué en France/par Macron ; God made man Dieu a créé l'homme ;2 (cause to be or become, render) se faire [friends, enemies] ; to make sb happy/jealous/popular rendre qn heureux/jaloux/populaire ; to make sb hungry/thirsty donner faim/soif à qn ; to make oneself available/ill se rendre disponible/malade ; to make oneself heard/understood se faire entendre/comprendre ; to make sth bigger agrandir qch ; to make sth better améliorer qch ; to make sth worse aggraver qch [problem, situation] ; to make sb's cold better soulager le rhume de qn ; to make exams easier, to make passing exams easier, to make it easier to pass exams faciliter les examens ; to make it easy/possible to do [person] faire en sorte qu'il soit facile/possible de faire ; that made it easy for me to leave cela a facilité mon départ ;3 ( cause to do) to make sb cry/jump/think faire pleurer/sursauter/réfléchir qn ; I made her smile je l'ai fait sourire ; to make sb do sth faire faire qch à qn ; I made her forget her problems/lose patience je lui ai fait oublier ses problèmes/perdre patience ; it makes me look fat/old ça me grossit/vieillit ; it makes me look ill ça me donne l'air malade ; to make sth do faire que qch fasse ; to make sth happen faire que qch se produise ; to make the story end happily faire en sorte que l'histoire se termine bien ; to make sth work [person] réussir à faire marcher qch [machine etc] ; to make sth grow/burn [person] réussir à faire pousser/brûler qch ; [chemical, product] faire pousser/brûler qch ; it makes your face look rounder ça fait paraître ton visage plus rond ; it makes her voice sound funny cela lui donne une drôle de voix ;4 (force, compel) to make sb do obliger qn à faire ; they made me (do it) ils m'ont obligé, ils m'ont forcé, ils m'y ont forcé ; to be made to do être obligé or forcé de faire ; he must be made to cooperate il faut qu'il coopère ; to make sb wait/talk faire attendre/parler qn ;5 ( turn into) to make sb sth, to make sth of sb faire de qn qch ; it's been made into a film on en a fait or tiré un film ; to make sb a star faire de qn une vedette ; we made him treasurer on l'a fait trésorier ; we made Tom treasurer on a choisi Tom comme trésorier ; to be made president for life être fait président à vie ; to make sb one's assistant faire de qn son adjoint ; to make a soldier/a monster of sb faire de qn un soldat/un monstre ; it'll make a man of you hum ça fera de toi un homme ; he'll never make a teacher il ne fera jamais un bon professeur ; she'll make a good politician elle fera une fine politicienne ; to make sb a good husband être un bon mari pour qn ; to make sth sth, to make sth of sth faire de qch qch ; to make a habit/a success/ an issue of sth faire de qch une habitude/une réussite/une affaire ; do you want to make something of it? ( threatening) tu veux vraiment qu'on en discute? ; to make too much of sth faire tout un plat de qch ○ ; that will make a good shelter/a good tablecloth cela fera un bon abri/une bonne nappe ;6 (add up to, amount to) faire ; three and three make six trois et trois font six ; how much does that make? ça fait combien? ; that makes ten altogether ça fait dix en tout ; that makes five times he's called ça fait cinq fois qu'il appelle ;7 ( earn) gagner [salary, amount] ; to make £300 a week gagner 300 livres sterling par semaine ; he makes more in a week than I make in a month il gagne plus en une semaine que je ne gagne en un mois ; how much ou what do you think she makes? combien crois-tu qu'elle gagne? ; to make a living gagner sa vie ; to make a profit réaliser des bénéfices ; to make a loss subir des pertes ;8 (reach, achieve) arriver jusqu'à [place, position] ; atteindre [ranking, level] ; faire [speed, distance] ; to make the camp before dark arriver au or atteindre le camp avant la nuit ; to make the six o'clock train attraper le train de six heures ; we'll never make it nous n'y arriverons jamais ; to make the first team entrer dans la première équipe ; to make the charts entrer au hit-parade ; to make the front page of faire la une ○ de [newspaper] ; to make six spades ( in bridge) faire six piques ; to make 295 ( in cricket) faire or marquer 295 ;9 (estimate, say) I make it about 30 kilometres je dirais 30 kilomètres environ ; I make the profit £50 les bénéfices doivent s'élever à 50 livres sterling ; I make it five o'clock il est cinq heures à ma montre ; what time do you make it? quelle heure as-tu? ; what do you make the distance (to be)? quelle est la distance à ton avis? ; let's make it six o'clock/five dollars disons six heures/cinq dollars ; can we make it a bit later? peut-on dire un peu plus tard? ; what do you make of it? qu'en dis-tu? ; what does she make of him? qu'est-ce qu'elle pense or dit de lui? ; I don't know what to make of it je ne sais quoi en penser ; I can't make anything of it je n'y comprends rien ;10 ( cause success of) assurer la réussite de [holiday, day] ; a good wine can make a meal un bon vin peut assurer la réussite d'un repas ; it really makes the room [feature, colour] ça rend bien ; that interview made her career as a journalist cette interview lui a permis de faire carrière dans le journalisme ; it really made my day ça m'a rendu heureux pour la journée ; ‘go ahead, make my day!’ iron ‘allez, vas-y!’ ; to make or break sb/sth décider de l'avenir de qn/qch ;11 ○ ( have sex with) se faire ◑ [woman] ;13 Elec fermer [circuit] ;1 ( act) to make as if to do faire comme si on allait faire ; she made as if to kiss him elle a fait comme si elle allait l'embrasser ; he made like ○ he was injured il a fait semblant d'être blessé ;3 ( shuffle cards) battre.to be on the make ○ ( for profit) avoir les dents longues ; ( for sex) être en chasse ○ ; to make it ○ (in career, life) y arriver ; (to party, meeting) réussir à venir ; ( be on time for train etc) y être ; ( have sex) s'envoyer en l'air ○ (with avec) ; I'm afraid I can't make it malheureusement je ne peux pas y aller ; if they don't make it by 10pm s'ils n'arrivent pas avant 10h.■ make after:▶ make after [sb] poursuivre.■ make at:▶ make at [sb] attaquer (with avec).■ make away with = make off.■ make do:▶ make do faire avec ; to make do with se contenter de qch ;▶ make [sth] do se contenter de.■ make for:▶ make for [sth]1 ( head for) se diriger vers [door, town, home] ;2 ( help create) permettre, assurer [easy life, happy marriage] ;▶ make for [sb]1 ( attack) se jeter sur ;2 ( approach) se diriger vers.■ make good:▶ make good réussir ; a poor boy made good un garçon pauvre qui a réussi ;▶ make good [sth]1 ( make up for) réparer [damage, omission, loss] ; rattraper [lost time] ; combler [deficit, shortfall] ;2 ( keep) tenir [promise].■ make off filer ○ ; to make off across the fields/towards the town s'enfuir à travers les champs/vers la ville ; to make off with sth/sb se tirer ○ avec qch/qn.■ make out:▶ make out1 ( manage) s'en tirer ○ ; how are you making out? comment ça marche ○ ? ;2 US ( grope) se peloter ○ ;3 ( claim) affirmer (that que) ; he's not as stupid as he makes out il n'est pas aussi bête qu'il (le) prétend ;▶ make out [sth], make [sth] out1 (see, distinguish) distinguer [shape, writing] ;2 ( claim) to make sth out to be prétendre que qch est ;3 (understand, work out) comprendre [puzzle, mystery, character] ; to make out if or whether comprendre si ; I can't make him out je n'arrive pas à le comprendre ;4 ( write out) faire, rédiger [cheque, will, list] ; to make out a cheque GB ou check US to sb faire un chèque à qn, signer un chèque à l'ordre de qn ; it is made out to X il est à l'ordre de X ; who shall I make the cheque out to? à quel ordre dois-je faire le chèque? ;5 ( expound) to make out a case for sth argumenter en faveur de qch ;▶ make oneself out to be prétendre être [rich, brilliant] ; faire semblant d'être [stupid, incompetent].■ make over:▶ make over [sth], make [sth] over1 ( transform) transformer [building, appearance] (into en) ;2 ( transfer) céder [property] (to à).■ make towards:▶ make towards [sth/sb] se diriger vers.■ make up:▶ make up1 ( put make-up on) to make oneself up se maquiller ;2 ( after quarrel) se réconcilier (with avec) ;3 to make up for ( compensate for) rattraper [lost time, lost sleep, missed meal, delay] ; combler [financial loss, deficit] ; compenser [personal loss, bereavement] ;4 to make up to ○ faire de la lèche à ○ [boss, person] ;▶ make up [sth], make [sth] up1 ( invent) inventer [excuse, story] ; you're making it up! tu inventes! ; to make sth up as one goes along inventer qch au fur et à mesure ;2 ( prepare) faire [parcel, bundle, garment, road surface, bed] ; préparer [prescription] ; composer [type] ; she had the fabric made up into a jacket elle s'est fait faire une veste avec le tissu ;3 ( constitute) faire [whole, personality, society] ; to be made up of être fait or composé de ; to make up 10% of constituer 10% de ;4 ( compensate for) rattraper [loss, time] ; combler [deficit, shortfall] ; to make the total up to £1,000 compléter la somme pour faire 1 000 livres au total ;5 ( put make-up on) maquiller [person, face, eyes] ;6 ( stoke up) alimenter, s'occuper de [fire] ;7 to make it up ( make friends) se réconcilier (with avec) ; I'll make it up to you somehow ( when at fault) j'essaierai de me faire pardonner ; ( when not at fault) je vais trouver quelque chose pour compenser.■ make with ○:▶ make it with [sb] se faire ◑. -
17 stand
A n1 ( piece of furniture) ( for coats) portemanteau m ; ( for hats) porte-chapeau m ; (for plant, trophy) guéridon m ; ( for sheet music) pupitre m à musique ;2 Comm ( stall) ( on market) éventaire m ; ( kiosk) kiosque m ; (at exhibition, trade fair) stand m ; news(paper) stand kiosque à journaux ;7 ( in cricket) a stand of 120 runs une série ininterrompue de 120 runs ;8 ( standstill) to come to a stand s'arrêter ; the traffic was brought to a stand la circulation a été paralysée ;1 ( place) mettre [person, object] ; stand it over there mets-le là-bas ; to stand sb on/in etc mettre qn sur/dans etc ; to stand sth on/in/against etc mettre qch sur/dans/contre etc ;2 ( bear) supporter [person, insects, certain foods] ; I can't stand liars je ne supporte pas les menteurs ; he can't stand to do ou doing il ne supporte pas de faire ; I can't stand him doing je ne supporte pas qu'il fasse ; she won't stand any nonsense/bad behaviour elle ne tolère pas qu'on fasse des bêtises/qu'on se conduise mal ; it won't stand close scrutiny il ne faut pas le regarder en détail ;3 ○ ( pay for) to stand sb sth payer qch à qn ; to stand sb a meal/a drink payer un repas/à boire à qn ;4 Jur to stand trial passer en jugement ; to stand security for sb, to stand bail for sb se porter garant de qn ;5 ( be liable) to stand to lose sth risquer de perdre qch ; she stands to gain a million pounds if the deal goes through elle peut gagner un million de livres si l'affaire marche.1 ( also stand up) se lever ; let's stand, we'll see better mettons-nous debout, nous verrons mieux ;2 ( be upright) [person] se tenir debout ; [object] tenir debout ; they were standing at the bar/in the doorway ils se tenaient debout au bar/dans l'embrasure de la porte ; they were standing talking near the car ils étaient en train de parler près de la voiture ; to remain standing rester debout ; only a few houses were left standing seules quelques maisons sont restées debout ; there's not much of the cathedral still standing il ne reste que des ruines de la cathédrale ; don't just stand there, do something! ne reste pas planté ○ là! fais quelque chose! ;3 ( be positioned) [building, village etc] être ; ( clearly delineated) se dresser ; the house/tree stood on top of the hill la maison/l'arbre était or se dressait au sommet de la colline ; ‘the train now standing at platform one…’ ‘le train au départ du quai numéro un…’ ; the train was standing at the platform for half an hour le train est resté une demi-heure à quai ;5 (be) to stand empty [house] rester vide ; to stand accused of sth être accusé de qch ; to stand ready être prêt ; as things stand… étant donné l'état actuel des choses… ; I want to know where I stand fig je voudrais savoir où j'en suis ; where do you stand on abortion/capital punishment? quelle est votre position sur l'avortement/la peine de mort? ; nothing stands between me and getting the job rien ne s'oppose à ce que j'obtienne ce poste ; my savings are all that stand between us and poverty la seule chose qui nous préserve de la misère ce sont mes économies ; to stand in sb's way lit bloquer le passage à qn ; fig faire obstacle à qn ; to stand in the way of progress fig faire obstacle au progrès ;6 ( remain valid) [offer, agreement, statement] rester valable ; the record still stands le record n'est toujours pas battu ;7 ( measure in height) he stands six feet il mesure or fait six pieds de haut ; the tower/hill stands 500 metres high la tour/colline fait 500 mètres de haut ;8 ( be at certain level) the record/total stands at 300 le record/total est de 300 ; the score stands at 3-0 le score est 3-0 ;9 ( be a candidate) se présenter ; to stand as se présenter comme [candidate] ; to stand for parliament/president se présenter aux élections législatives/présidentielles ;10 ( act as) to stand as godfather for sb être parrain de qn ; to stand as guarantor for sb se porter garant de qn ;11 ( not move) [water, mixture] reposer ; to let sth stand laisser reposer qch ; let the tea stand laissez infuser le thé ;to leave sb standing [athlete, student, company] devancer qn ; as a cook, she leaves me standing elle est beaucoup plus douée que moi en cuisine ; to stand up and be counted se faire entendre.■ stand about, stand around rester là (doing à faire).■ stand aside s'écarter (to do pour faire).■ stand back:▶2 ( be situated) [house] être en retrait (from par rapport à).■ stand by:▶ stand by1 ( be prepared) se tenir prêt ; [doctor, army, emergency services] être prêt à intervenir ; to be standing by to do [services] être prêt à faire ; ‘stand by for take-off!’ Aviat ‘prêt pour le décollage!’ ;2 ( refuse to act) rester là ; he stood by and did nothing il est resté là sans intervenir ; how can you stand by and let that happen? comment est-ce que tu peux laisser faire ça sans rien dire? ;▶ stand by [sb/sth] ( be loyal to) soutenir [person] ; s'en tenir à [principles, offer, decision] ; assumer [actions].1 ( resign) [president, chairman, candidate] démissionner (in favour of en faveur de) ;2 Jur quitter la barre.■ stand for:▶ stand for [sth]3 ( tolerate) [person] tolérer [cut, reduction, insubordination] ; I wouldn't stand for that je ne le tolérerais pas ; don't stand for him being so rude to you! ne le laisse pas te parler comme ça!■ stand in: to stand in for sb remplacer qn.■ stand off:1 ( reach a stalemate) aboutir à une impasse ;2 Naut courir au large ;1 ( be noticeable) [person] sortir de l'ordinaire ; [building, design] se détacher, ressortir (against sur) ; [work, ability, achievement, person] être remarquable ; to stand out from [person] se distinguer de [group] ;2 ( protrude) [veins] saillir ;3 ( take a stance) résister ; [person] to stand out for revendiquer [right, principle] ; to stand out against se prononcer contre [change, decision].■ stand over:▶ stand over ( be postponed) être remis à plus tard ;▶ stand over [sb]1 ( supervise) être sur le dos de ○ [employee etc] ;2 ( watch) don't stand over me! ne reste pas dans mes pattes ○ !▶ stand to être en état d'alerte ; to stand to to do se tenir prêt à faire ;▶ stand [sb] to mettre [qn] en état d'alerte.■ stand up:▶ stand up1 ( rise) se lever (to do pour faire) ;2 ( stay upright) se tenir debout ;3 ( withstand investigation) [argument, theory, story] tenir debout ; to stand up to résister à [scrutiny, investigation] ;▶ stand [sb/sth] up1 ( place upright) mettre [qn] debout [person] ; redresser [object] ; to stand sth up against/on mettre qch contre/sur ;2 ○ ( fail to meet) poser un lapin à ○ [girlfriend, boyfriend]. -
18 come
come [kʌm]∎ she won't come when she's called elle ne vient pas quand on l'appelle;∎ here come the children voici les enfants qui arrivent;∎ here he comes! le voilà qui arrive!;∎ it's stuck - ah, no, it's coming! c'est coincé - ah, non, ça vient!;∎ coming! j'arrive!;∎ come here! venez ici!; (to dog) au pied!;∎ come to the office tomorrow passez ou venez au bureau demain;∎ he came to me for advice il est venu me demander conseil;∎ you've come to the wrong person vous vous adressez à la mauvaise personne;∎ you've come to the wrong place vous vous êtes trompé de chemin, vous faites fausse route;∎ if you're looking for sun, you've come to the wrong place si c'est le soleil que vous cherchez, il ne fallait pas venir ici;∎ please come this way par ici ou suivez-moi s'il vous plaît;∎ I come this way every week je passe par ici toutes les semaines;∎ American come and look, come look venez voir;∎ familiar come and get it! à la soupe!;∎ he came whistling up the stairs il a monté l'escalier en sifflant;∎ a car came hurtling round the corner une voiture a pris le virage à toute vitesse;∎ people are constantly coming and going il y a un va-et-vient continuel;∎ fashions come and go la mode change tout le temps;∎ after many years had come and gone après bien des années;∎ familiar I don't know whether I'm coming or going je ne sais pas où j'en suis;∎ you have come a long way vous êtes venu de loin; figurative (made progress) vous avez fait du chemin;∎ the computer industry has come a very long way since then l'informatique a fait énormément de progrès depuis ce temps-là;∎ also figurative to come running arriver en courant;∎ we could see him coming a mile off on l'a vu venir avec ses gros sabots;∎ figurative you could see it coming on l'a vu venir de loin, c'était prévisible;∎ proverb everything comes to him who waits tout vient à point à qui sait attendre(b) (as guest, visitor) venir;∎ can you come to my party on Saturday night? est-ce que tu peux venir à ma soirée samedi?;∎ I'm sorry, I can't come (je suis) désolé, je ne peux pas venir;∎ would you like to come for lunch/dinner? voulez-vous venir déjeuner/dîner?;∎ I can only come for an hour or so je ne pourrai venir que pour une heure environ;∎ come for a ride in the car viens faire un tour en voiture;∎ she's come for her money elle est venue prendre son argent;∎ Angela came and we had a chat Angela est venue et on a bavardé;∎ they came for a week and stayed a month ils sont venus pour une semaine et ils sont restés un mois;∎ he couldn't have come at a worse time il n'aurait pas pu tomber plus mal∎ to come in time/late arriver à temps/en retard;∎ I've just come from the post office j'arrive de la poste à l'instant;∎ we came to a small town nous sommes arrivés dans une petite ville;∎ the time has come to tell the truth le moment est venu de dire la vérité;∎ to come to the end of sth arriver à la fin de qch;∎ I was coming to the end of my stay mon séjour touchait à sa fin;∎ there will come a point when… il viendra un moment où…;∎ when you come to the last coat of paint… quand tu en seras à la dernière couche de peinture…;∎ (reach) her hair comes (down) to her waist ses cheveux lui arrivent à la taille;∎ the mud came (up) to our knees la boue nous arrivait ou venait (jusqu') aux genoux(d) (occupy specific place, position) venir, se trouver;∎ the address comes above the date l'adresse se met au-dessus de la date;∎ my birthday comes before yours mon anniversaire vient avant ou précède le tien;∎ a colonel comes before a lieutenant un colonel a la préséance sur un lieutenant;∎ Friday comes after Thursday vendredi vient après ou suit jeudi;∎ that speech comes in Act 3/on page 10 on trouve ce discours dans l'acte 3/à la page 10;∎ the fireworks come next le feu d'artifice est après;∎ what comes after the performance? qu'est-ce qu'il y a après la représentation?(e) (occur, happen) arriver, se produire;∎ when my turn comes, when it comes to my turn quand ce sera (à) mon tour, quand mon tour viendra;∎ such an opportunity only comes once in your life une telle occasion ne se présente qu'une fois dans la vie;∎ he has a birthday coming son anniversaire approche;∎ there's a storm coming un orage se prépare;∎ success was a long time coming la réussite s'est fait attendre;∎ take life as it comes prenez la vie comme elle vient;∎ Christmas comes but once a year il n'y a qu'un Noël par an;∎ Bible it came to pass that… il advint que…;∎ come what may advienne que pourra, quoi qu'il arrive ou advienne∎ the idea just came to me one day l'idée m'est soudain venue un jour;∎ suddenly it came to me (I remembered) tout d'un coup, je m'en suis souvenu; (I had an idea) tout d'un coup, j'ai eu une idée;∎ I said the first thing that came into my head or that came to mind j'ai dit la première chose qui m'est venue à l'esprit;∎ the answer came to her elle a trouvé la réponse∎ writing comes naturally to her écrire lui est facile, elle est douée pour l'écriture;∎ a house doesn't come cheap une maison coûte ou revient cher;∎ the news came as a shock to her la nouvelle lui a fait un choc;∎ her visit came as a surprise sa visite nous a beaucoup surpris;∎ it comes as no surprise to learn he's gone (le fait) qu'il soit parti n'a rien de surprenant;∎ he's as silly as they come il est sot comme pas un;∎ they don't come any tougher than Big Al on ne fait pas plus fort que Big Al;∎ it'll all come right in the end tout cela va finir par s'arranger;∎ the harder they come the harder they fall plus dure sera la chute(h) (be available) exister;∎ this table comes in two sizes cette table existe ou se fait en deux dimensions;∎ the dictionary comes with a magnifying glass le dictionnaire est livré avec une loupe∎ it was a dream come true c'était un rêve devenu réalité;∎ to come unhooked se décrocher;∎ to come unravelled se défaire;∎ the buttons on my coat keep coming undone mon manteau se déboutonne toujours∎ she came to trust him elle en est venue à ou elle a fini par lui faire confiance;∎ we have come to expect this kind of thing nous nous attendons à ce genre de chose maintenant;∎ how did you come to lose your umbrella? comment as-tu fait pour perdre ton parapluie?;∎ how did the door come to be open? comment se fait-il que la porte soit ouverte?;∎ (now that I) come to think of it maintenant que j'y songe, réflexion faite;∎ it's not much money when you come to think of it ce n'est pas beaucoup d'argent quand vous y réfléchissez(k) (be owing, payable)∎ I still have £5 coming (to me) on me doit encore 5 livres;∎ there'll be money coming from her uncle's will elle va toucher l'argent du testament de son oncle;∎ he got all the credit coming to him il a eu tous les honneurs qu'il méritait;∎ familiar you'll get what's coming to you tu l'auras cherché ou voulu;∎ familiar he had it coming (to him) il ne l'a pas volé∎ a smile came to her lips un sourire parut sur ses lèvres ou lui vint aux lèvres∎ how come? comment ça?;∎ familiar come again? quoi?;∎ American how's it coming? comment ça va?;∎ come to that à propos, au fait;∎ I haven't seen her in weeks, or her husband, come to that ça fait des semaines que je ne l'ai pas vue, son mari non plus d'ailleurs;∎ if it comes to that, I'd rather stay home à ce moment-là ou à ce compte-là, je préfère rester à la maison;∎ don't come the fine lady with me! ne fais pas la grande dame ou ne joue pas à la grande dame avec moi!;∎ don't come the innocent! ne fais pas l'innocent!;∎ British familiar don't come it with me! (try to impress) n'essaie pas de m'en mettre plein la vue!; (lord it over) pas la peine d'être si hautain avec moi!;∎ the days to come les prochains jours, les jours qui viennent;∎ the battle to come la bataille qui va avoir lieu;∎ Religion the life to come l'autre vie;∎ in times to come à l'avenir;∎ for some time to come pendant quelque temps;∎ that will not be for some time to come ce ne sera pas avant quelque temps∎ (by) come tomorrow/Tuesday you'll feel better vous vous sentirez mieux demain/mardi;∎ I'll have been here two years come April ça fera deux ans en avril que je suis là;∎ come the revolution you'll all be out of a job avec la révolution, vous vous retrouverez tous au chômage∎ come, come!, come now! allons!, voyons!4 noun∎ it came about that… il arriva ou il advint que…;∎ how could such a mistake come about? comment une telle erreur a-t-elle pu se produire?;∎ the discovery of penicillin came about quite by accident la pénicilline a été découverte tout à fait par hasard(a) (walk, travel across → field, street) traverser;∎ as we stood talking she came across to join us pendant que nous discutions, elle est venue se joindre à nous∎ to come across well/badly (at interview) faire une bonne/mauvaise impression, bien/mal passer; (on TV) bien/mal passer;∎ he never comes across as well on film as in the theatre il passe mieux au théâtre qu'à l'écran;∎ he came across as a total idiot il donnait l'impression d'être complètement idiot∎ the author's message comes across well le message de l'auteur passe bien;∎ her disdain for his work came across le mépris qu'elle avait pour son travail transparaissait∎ we came across an interesting problem on a été confrontés à ou on est tombés sur un problème intéressant;∎ she reads everything she comes across elle lit tout ce qui lui tombe sous la mainfamiliar (give → information) donner□, fournir□ ; (→ help) offrir□ ; (→ money) raquer, se fendre de;∎ he came across with the money he owed me il m'a filé le fric qu'il me devait;∎ the crook came across with the names of his accomplices l'escroc a vendu ses complices(pursue) poursuivre;∎ he came after me with a stick il m'a poursuivi avec un bâton(a) (encouraging, urging)∎ come along, drink your medicine! allez, prends ou bois ton médicament!;∎ come along, we're late! dépêche-toi, nous sommes en retard!(b) (accompany) venir, accompagner;∎ she asked me to come along (with them) elle m'a invité à aller avec eux ou à les accompagner(c) (occur, happen) arriver, se présenter;∎ an opportunity like this doesn't come along often une telle occasion ne se présente pas souvent;∎ don't accept the first job that comes along ne prenez pas le premier travail qui se présente;∎ he married the first woman that came along il a épousé la première venue∎ the patient is coming along well le patient se remet bien;∎ the work isn't coming along as expected le travail n'avance pas comme prévu;∎ how's your computer class coming along? comment va ton cours d'informatique?(object → come to pieces) se démonter; (→ break) se casser; (project, policy) échouer;∎ to come apart at the seams (garment) se défaire aux coutures;∎ the book came apart in my hands le livre est tombé en morceaux quand je l'ai pris;∎ figurative under pressure he came apart sous la pression il a craqué(attack) attaquer, se jeter sur;∎ he came at me with a knife il s'est jeté sur moi avec un couteau;∎ figurative questions came at me from all sides j'ai été assailli de questions∎ come away from that door! écartez-vous de cette porte!;∎ I came away with the distinct impression that all was not well je suis reparti avec la forte impression que quelque chose n'allait pas;∎ he asked her to come away with him (elope) il lui a demandé de s'enfuir avec lui; British (go on holiday) il lui a demandé de partir avec lui(b) (separate) partir, se détacher;∎ the page came away in my hands la page m'est restée dans les mains∎ he came back with me il est revenu avec moi;∎ to come back home rentrer (à la maison);∎ figurative the colour came back to her cheeks elle reprit des couleurs;∎ we'll come back to that question later nous reviendrons à cette question plus tard;∎ to come back to what we were saying pour en revenir à ce que nous disions∎ it's all coming back to me tout cela me revient (à l'esprit ou à la mémoire);∎ her name will come back to me later son nom me reviendra plus tard∎ they came back with an argument in favour of the project ils ont répondu par un argument en faveur du projet∎ he came back strongly in the second set il a bien remonté au deuxième set;∎ they came back from 3-0 down ils ont remonté de 3 à 0brouiller, éloigner;∎ he came between her and her friend il l'a brouillée avec son amie, il l'a éloignée de son amie;∎ we mustn't let a small disagreement come between us nous n'allons pas nous disputer à cause d'un petit malentendu➲ come by(stop by) passer, venir(acquire → work, money) obtenir, se procurer; (→ idea) se faire;∎ jobs are hard to come by il est difficile de trouver du travail;∎ how did you come by this camera/those bruises? comment as-tu fait pour avoir cet appareil-photo/ces bleus?;∎ how did she come by all that money? comment s'est-elle procuré tout cet argent?;∎ how on earth did he come by that idea? où est-il allé chercher cette idée?(descend → ladder, stairs) descendre; (→ mountain) descendre, faire la descente de(a) (descend → from ladder, stairs) descendre; (→ from mountain etc) descendre, faire la descente; (plane → crash) s'écraser; (→ land) atterrir;∎ to come down to breakfast descendre déjeuner ou prendre le petit déjeuner;∎ come down from that tree! descends de cet arbre!;∎ they came down to Paris ils sont descendus à Paris;∎ hem-lines are coming down this year les jupes rallongent cette année;∎ he's come down in the world il a déchu;∎ you'd better come down to earth tu ferais bien de revenir sur terre ou de descendre des nues∎ rain was coming down in sheets il pleuvait des cordes;∎ the ceiling came down le plafond s'est effondré∎ the dress comes down to my ankles la robe descend jusqu'à mes chevilles;∎ her hair came down to her waist les cheveux lui tombaient ou descendaient jusqu'à la taille(d) (decrease) baisser;∎ he's ready to come down 10 percent on the price il est prêt à rabattre ou baisser le prix de 10 pour cent(e) (be passed down) être transmis (de père en fils);∎ this custom comes down from the Romans cette coutume nous vient des Romains;∎ the necklace came down to her from her great-aunt elle tient ce collier de sa grand-tante(f) (reach a decision) se prononcer;∎ the majority came down in favour of/against abortion la majorité s'est prononcée en faveur de/contre l'avortement;∎ to come down on sb's side décider en faveur de qn(g) (be removed) être défait ou décroché;∎ that wallpaper will have to come down il va falloir enlever ce papier peint;∎ the Christmas decorations are coming down today aujourd'hui, on enlève les décorations de Noël;∎ the tree will have to come down (be felled) il faut abattre cet arbre;∎ these houses are coming down soon on va bientôt démolir ces maisons∎ the boss came down hard on him le patron lui a passé un de ces savons;∎ one mistake and he'll come down on you like a ton of bricks si tu fais la moindre erreur, il te tombera sur le dos∎ they came down on me to sell the land ils ont essayé de me faire vendre le terrain□(amount) se réduire à, se résumer à;∎ it all comes down to what you want to do tout cela dépend de ce que vous souhaitez faire;∎ it all comes down to the same thing tout cela revient au même;∎ that's what his argument comes down to voici à quoi se réduit son raisonnement(become ill) attraper;∎ he came down with a cold il s'est enrhumé, il a attrapé un rhume(present oneself) se présenter;∎ more women are coming forward as candidates davantage de femmes présentent leur candidature;∎ the police have appealed for witnesses to come forward la police a demandé aux témoins de se faire connaître∎ the townspeople came forward with supplies les habitants de la ville ont offert des provisions;∎ he came forward with a new proposal il a fait une nouvelle proposition;∎ Law to come forward with evidence présenter des preuvesvenir;∎ she comes from China elle vient ou elle est originaire de Chine;∎ to come from a good family être issu ou venir d'une bonne famille;∎ this word comes from Latin ce mot vient du latin;∎ this wine comes from the south of France ce vin vient du sud de la France;∎ this passage comes from one of his novels ce passage est extrait ou provient d'un de ses romans;∎ that's surprising coming from him c'est étonnant de sa part;∎ a sob came from his throat un sanglot s'est échappé de sa gorge;∎ familiar I'm not sure where he's coming from je ne sais pas très bien ce qui le motive□∎ come in! entrez!;∎ they came in through the window ils sont entrés par la fenêtre;∎ come in now, children, it's getting dark rentrez maintenant, les enfants, il commence à faire nuit;∎ British familiar Mrs Brown comes in twice a week (to clean) Madame Brown vient (faire le ménage) deux fois par semaine(b) (plane, train) arriver(c) (in competition) arriver;∎ she came in second elle est arrivée deuxième(d) (be received → money, contributions) rentrer;∎ there isn't enough money coming in to cover expenditure l'argent qui rentre ne suffit pas à couvrir les dépenses;∎ how much do you have coming in every week? combien touchez-vous ou encaissez-vous chaque semaine?∎ news is just coming in of a riot in Red Square on nous annonce à l'instant des émeutes sur la place Rouge∎ come in car number 1, over j'appelle voiture 1, à vous;∎ come in Barry Stewart from New York à vous, Barry Stewart à New York∎ when do endives come in? quand commence la saison des endives?;∎ leather has come in le cuir est à la mode ou en vogue∎ these gloves come in handy or useful for driving ces gants sont bien commodes ou utiles pour conduire∎ where do I come in? quel est mon rôle là-dedans?;∎ this is where the law comes in c'est là que la loi intervient;∎ he should come in on the deal il devrait participer à l'opération;∎ I'd like to come in on this (conversation) j'aimerais dire quelques mots là-dessus ou à ce sujet(be object of → abuse, reproach) subir;∎ to come in for criticism être critiqué, être l'objet de critiques;∎ the government came in for a lot of criticism over its handling of the crisis le gouvernement a été très critiqué pour la façon dont il gère la crise;∎ to come in for praise être félicité(be given a part in) prendre part à;∎ they let him come in on the deal ils l'ont laissé prendre part à l'affaire∎ they came into a fortune (won) ils ont gagné une fortune; (inherited) ils ont hérité d'une fortune(b) (play a role in) jouer un rôle;∎ it's not simply a matter of pride, though pride does come into it ce n'est pas une simple question de fierté, bien que la fierté joue un certain rôle;∎ money doesn't come into it! l'argent n'a rien à voir là-dedans!résulter de;∎ what will come of it? qu'en adviendra-t-il?, qu'en résultera-t-il?;∎ no good will come from or of it ça ne mènera à rien de bon, il n'en résultera rien de bon;∎ let me know what comes of the meeting faites-moi savoir ce qui ressortira de la réunion;∎ that's what comes from listening to you! voilà ce qui arrive quand on vous écoute!➲ come off(a) (fall off → of rider) tomber de; (→ of button) se détacher de, se découdre de; (→ of handle, label) se détacher de; (of tape, wallpaper) se détacher de, se décoller de; (be removed → of stain, mark) partir de, s'enlever de∎ to come off the pill arrêter (de prendre) la pilule(c) (climb down from, leave → wall, ladder etc) descendre de;∎ to come off a ship/plane débarquer d'un navire/d'un avion;∎ I've just come off the night shift (finished work) je viens de quitter l'équipe de nuit; (finished working nights) je viens de finir le travail de nuit∎ oh, come off it! allez, arrête ton char!(a) (rider) tomber; (button) se détacher, se découdre; (handle, label) se détacher; (stain, mark) partir, s'enlever; (tape, wallpaper) se détacher, se décoller;∎ the handle came off in his hand la poignée lui est restée dans la main(c) (fare, manage) s'en sortir, se tirer de;∎ you came off well in the competition tu t'en es bien tiré au concours;∎ to come off best gagner(d) familiar (happen) avoir lieu□, se passer□ ; (be carried through) se réaliser□ ; (succeed) réussir□ ;∎ did the game come off all right? le match s'est bien passé?;∎ my trip to China didn't come off mon voyage en Chine n'a pas eu lieu;∎ his plan didn't come off son projet est tombé à l'eau∎ I'll come on after (you) je vous suivrai(b) (in imperative) come on! (with motion, encouraging, challenging) vas-y!, allez!; (hurry) allez!; familiar (expressing incredulity) tu rigoles!;∎ come on Scotland! allez l'Écosse!;∎ come on in/up! entre/monte donc!;∎ oh, come on, for goodness sake! allez, arrête!∎ how is your work coming on? où en est votre travail?;∎ my roses are coming on nicely mes rosiers se portent bien;∎ her new book is coming on quite well son nouveau livre avance bien;∎ he's coming on in physics il fait des progrès en physique∎ as night came on quand la nuit a commençé à tomber;∎ it's coming on to rain il va pleuvoir;∎ I feel a headache/cold coming on je sens un mal de tête qui commence/que je m'enrhume(e) (start functioning → electricity, gas, heater, lights, radio) s'allumer; (→ motor) se mettre en marche; (→ utilities at main) être mis en service;∎ has the water come on? y a-t-il de l'eau?(f) (behave, act)∎ don't come on all macho with me! ne joue pas les machos avec moi!;∎ familiar you came on a bit strong tu y es allé un peu fort∎ his new play is coming on on va donner sa nouvelle pièce(a) (proceed to consider) aborder, passer à;∎ I want to come on to the issue of epidemics je veux passer à la question des épidémies∎ she was coming on to me in a big way elle me draguait à fond(a) (exit, go out socially) sortir;∎ as we came out of the theatre au moment où nous sommes sortis du théâtre;∎ would you like to come out with me tonight? est-ce que tu veux sortir avec moi ce soir?;∎ figurative if he'd only come out of himself or out of his shell si seulement il sortait de sa coquille(b) (make appearance → stars, sun) paraître, se montrer; (→ flowers) sortir, éclore; figurative (→ book) paraître, être publié; (→ film) paraître, sortir; (→ new product) sortir;∎ to come out in a rash (person) se couvrir de boutons, avoir une éruption;∎ his nasty side came out sa méchanceté s'est manifestée;∎ I didn't mean it the way it came out ce n'est pas ce que je voulais dire∎ as soon as the news came out dès qu'on a su la nouvelle, dès que la nouvelle a été annoncée∎ when do your stitches come out? quand est-ce qu'on t'enlève tes fils?(e) (declare oneself publicly) se déclarer;∎ to come out strongly (for/against) se prononcer avec vigueur (pour/contre);∎ the governor came out against/for abortion le gouverneur s'est prononcé (ouvertement) contre/pour l'avortement;∎ familiar to come out (of the closet) (homosexual) révéler (publiquement) son homosexualité□, faire son come-out∎ the government came out of the deal badly le gouvernement s'est mal sorti de l'affaire;∎ everything will come out fine tout va s'arranger;∎ I came out top in maths j'étais premier en maths;∎ to come out on top gagner(h) (go into society) faire ses débuts ou débuter dans le monde∎ this sum won't come out je n'arrive pas à résoudre cette opération∎ the pictures came out well/badly les photos étaient très bonnes/n'ont rien donné;∎ the house didn't come out well la maison n'est pas très bien sur les photos∎ to come out of a document sortir d'un document(amount to) s'élever à∎ to come out in spots or a rash avoir une éruption de boutons(say) dire, sortir;∎ what will he come out with next? qu'est-ce qu'il va nous sortir encore?;∎ he finally came out with it il a fini par le sortir(a) (move, travel in direction of speaker) venir;∎ at the party she came over to talk to me pendant la soirée, elle est venue me parler;∎ do you want to come over this evening? tu veux venir à la maison ce soir?;∎ his family came over with the early settlers sa famille est arrivée ou venue avec les premiers pionniers;∎ I met him in the plane coming over je l'ai rencontré dans l'avion en venant∎ they came over to our side ils sont passés de notre côté;∎ he finally came over to their way of thinking il a fini par se ranger à leur avis∎ her speech came over well son discours a fait bon effet ou bonne impression;∎ he came over as honest il a donné l'impression d'être honnête;∎ he doesn't come over well on television il ne passe pas bien à la télévision;∎ her voice comes over well sa voix passe ou rend bien∎ he came over all funny (felt ill) il s'est senti mal tout d'un coup, il a eu un malaise; (behaved oddly) il est devenu tout bizarre;∎ to come over dizzy être pris de vertige;∎ to come over faint être pris d'une faiblesseaffecter, envahir;∎ a change came over him un changement se produisit en lui;∎ a feeling of fear came over him il a été saisi de peur, la peur s'est emparée de lui;∎ what has come over him? qu'est-ce qui lui prend?(a) (make a detour) faire le détour;∎ we came round by the factory nous sommes passés par ou nous avons fait le détour par l'usine(c) (occur → regular event)∎ don't wait for Christmas to come round n'attendez pas Noël;∎ when the championships/elections come round au moment des championnats/élections;∎ the summer holidays will soon be coming round again bientôt, ce sera de nouveau les grandes vacances(d) (change mind) changer d'avis;∎ he finally came round to our way of thinking il a fini par se ranger à notre avis;∎ they soon came round to the idea ils se sont faits à cette idée;∎ (change to better mood) don't worry, she'll soon come round ne t'en fais pas, elle sera bientôt de meilleure humeur(e) (recover consciousness) reprendre connaissance, revenir à soi; (get better) se remettre, se rétablir;∎ she's coming round after a bout of pneumonia elle se remet d'une pneumonie∎ his sense of conviction came through on voyait qu'il était convaincu;∎ her enthusiasm comes through in her letters son enthousiasme se lit dans ses lettres;∎ your call is coming through je vous passe votre communication;∎ you're coming through loud and clear je vous reçois cinq sur cinq;∎ figurative his message came through loud and clear son message a été reçu cinq sur cinq(b) (be granted, approved) se réaliser;∎ did your visa come through? avez-vous obtenu votre visa?;∎ my request for a transfer came through ma demande de mutation a été acceptée∎ he came through for us il a fait ce qu'on attendait de lui□ ;∎ did he come through on his promise? a-t-il tenu parole?□ ;∎ they came through with the documents ils ont fourni les documents□ ;∎ he came through with the money il a rendu l'argent comme prévu□∎ we came through marshland nous sommes passés par ou avons traversé des marais;∎ the rain came through my coat la pluie a traversé mon manteau;∎ water is coming through the roof l'eau s'infiltre par le toit∎ they came through the accident without a scratch ils sont sortis de l'accident indemnes;∎ I'm sure you will come through this crisis je suis sûr que tu te sortiras de cette crise;∎ she came through the exam with flying colours elle a réussi l'examen avec brio➲ come to(a) (recover consciousness) reprendre connaissance, revenir à soi∎ when it comes to physics, she's a genius pour ce qui est de la physique, c'est un génie;∎ when it comes to paying you can't see anyone for dust quand il faut payer, il n'y a plus personne(b) (amount to) s'élever à, se monter à;∎ how much did dinner come to? à combien s'élevait le dîner?;∎ her salary comes to £750 a month elle gagne 750 livres par mois;∎ the plan never came to anything le projet n'a abouti à rien;∎ that nephew of yours will never come to anything ton neveu n'arrivera jamais à rien∎ now we come to questions of health nous en venons maintenant aux questions de santé;∎ he got what was coming to him il n'a eu que ce qu'il méritait;∎ to come to a conclusion arriver à une conclusion;∎ to come to power accéder au pouvoir;∎ what is the world or what are things coming to? où va-t-on ?;∎ what are things coming to when there aren't even enough hospital beds available? où va-t-on s'il n'y a pas assez de lits dans les hôpitaux?;∎ I never thought it would come to this je ne me doutais pas qu'on en arriverait là;∎ let's hope it won't come to that espérons que nous n'en arrivions pas là∎ the two roads come together at this point les deux routes se rejoignent à cet endroit∎ everything came together at the final performance tout s'est passé à merveille pour la dernière représentation□∎ the government is coming under pressure to lower taxes le gouvernement subit des pressions visant à réduire les impôts(b) (be classified under) être classé sous;∎ that subject comes under "current events" ce sujet est classé ou se trouve sous la rubrique "actualités"∎ I come up to town every Monday je viens en ville tous les lundis;∎ they came up to Chicago ils sont venus à Chicago;∎ she came up the hard way elle a réussi à la force du poignet;∎ Military an officer who came up through the ranks un officier sorti du rang(c) (approach) s'approcher;∎ to come up to sb s'approcher de qn, aborder qn;∎ the students came up to him with their questions les étudiants sont venus le voir avec leurs questions;∎ it's coming up to five o'clock il est presque cinq heures;∎ coming up now on Channel 4, the seven o'clock news et maintenant, sur Channel 4, le journal de sept heures;∎ familiar one coffee, coming up! et un café, un!∎ my beans are coming up nicely mes haricots poussent bien(e) (come under consideration → matter) être soulevé, être mis sur le tapis; (→ question, problem) se poser, être soulevé; Law (→ accused) comparaître; (→ case) être entendu;∎ that problem has never come up ce problème ne s'est jamais posé;∎ the question of financing always comes up la question du financement se pose toujours;∎ the subject came up twice in the conversation le sujet est revenu deux fois dans la conversation;∎ your name came up twice on a mentionné votre nom deux fois;∎ she comes up for re-election this year son mandat prend fin cette année;∎ my contract is coming up for review mon contrat doit être révisé;∎ to come up before the judge or the court (accused) comparaître devant le juge; (case) être entendu par la cour;∎ her case comes up next Wednesday elle passe au tribunal mercredi prochain∎ to deal with problems as they come up traiter les problèmes au fur et à mesure;∎ she's ready for anything that might come up elle est prête à faire face à toute éventualité;∎ I can't make it, something has come up je ne peux pas venir, j'ai un empêchement;∎ I'll let you know if anything comes up (if I find further information) s'il y a du nouveau, je vous tiendrai au courant; (anything that is suitable) je vous tiendrai au courant si je vois quelque chose qui vous convienne∎ when the lights came up at the interval lorsque les lumières se rallumèrent à l'entracte∎ everything she eats comes up (again) elle vomit ou rejette tout ce qu'elle mange(i) (colour, wood etc)∎ the colour comes up well when it's cleaned la couleur revient bien au nettoyage∎ did their number come up? (in lottery) ont-ils gagné au loto?; figurative est-ce qu'ils ont touché le gros lot?(be confronted with) rencontrer;∎ they came up against some tough competition ils se sont heurtés à des concurrents redoutables(find unexpectedly → person) rencontrer par hasard, tomber sur; (→ object) trouver par hasard, tomber sur;∎ we came upon the couple just as they were kissing nous avons surpris le couple en train de s'embrasser∎ the mud came up to their knees la boue leur montait ou arrivait jusqu'aux genoux;∎ she comes up to his shoulder elle lui arrive à l'épaule;∎ we're coming up to the halfway mark nous atteindrons bientôt la moitié∎ his last book doesn't come up to the others son dernier livre ne vaut pas les autres;∎ to come up to sb's expectations répondre à l'attente de qn;∎ the play didn't come up to our expectations la pièce nous a déçus(offer, propose → money, loan) fournir; (think of → plan, suggestion) suggérer, proposer; (→ answer) trouver; (→ excuse) trouver, inventer;∎ they came up with a wonderful idea ils ont eu une idée géniale;∎ what will she come up with next? qu'est-ce qu'elle va encore inventer?ⓘ Come on down! Il s'agit de la formule consacrée du jeu télévisé The Price is Right (dont l'équivalent français est Le Juste prix) qui débuta en 1957 aux États-Unis, et dans les années 80 en Grande-Bretagne. L'animateur de l'émission prononçait ces paroles ("Descendez!") pour inviter les membres du public sélectionnés pour participer au jeu à venir le rejoindre sur la scène. Aujourd'hui on utilise cette formule plaisamment pour dire à quelqu'un d'approcher ou bien pour indiquer à quelqu'un qui doit prononcer un discours ou se produire sur scène qu'il est temps de prendre place.ⓘ Come up and see me sometime... Cette formule fut utilisée pour la première fois par Mae West dans le film de 1933 She Done Him Wrong (dont le titre français est Lady Lou); la citation exacte était en fait Why don't you come up sometime, see me? ("Pourquoi est-ce que tu ne monterais pas un de ces jours, pour me voir?"). Il s'agit de l'archétype de l'invitation au badinage. Encore aujourd'hui on utilise cette formule en imitant l'air canaille de Mae West. -
19 make
make [meɪk]faire ⇒ 1A (a)-(c), 1A (e)-(g), 1B (b)-(d), 1C (d), 1D (a)-(c) fabriquer ⇒ 1A (a) établir ⇒ 1A (c) former ⇒ 1A (d) rendre ⇒ 1B (a) atteindre ⇒ 1C (a), 1C (b) gagner ⇒ 1C (d) marquer ⇒ 1D (d) faire le succès de ⇒ 1E (a) marque ⇒ 3 (a)(pt & pp made [meɪd])A.(a) (construct, create, manufacture) faire, fabriquer;∎ to make one's own clothes faire ses vêtements soi-même;∎ to make a meal préparer un repas;∎ I'll make some tea je vais préparer du thé;∎ they make computers ils fabriquent des ordinateurs;∎ made in Japan (on packaging) fabriqué au Japon;∎ a vase made of or from clay un vase en ou de terre cuite;∎ what's it made of? en quoi est-ce que c'est fait?;∎ what do you make aluminium from? à partir de quoi est-ce qu'on fabrique l'aluminium?;∎ he makes models out of matchsticks il fait des maquettes avec des allumettes;∎ Knitting to make one/two faire un jeté simple/double;∎ they're made for each other ils sont faits l'un pour l'autre;∎ familiar we're not made of money! on n'a pas d'argent à jeter par les fenêtres!;∎ familiar I'll show them what I'm made of! je leur montrerai de quel bois je me chauffe ou qui je suis!(b) (cause to appear or happen → hole, tear, mess, mistake, noise) faire;∎ it made a dent in the bumper ça a cabossé le pare-chocs;∎ he's always making trouble il faut toujours qu'il fasse des histoires(c) (establish → law, rule) établir, faire;∎ I don't make the rules ce n'est pas moi qui fais les règlements(d) (form → circle, line) former∎ she's making a documentary elle fait un documentaire;∎ he's made several films with Ridley Scott il a fait plusieurs films avec Ridley Scott∎ to make an offer faire une offre;∎ to make a request faire une demande;∎ to make a note of sth prendre note de qch;∎ to make a speech faire un discours;∎ to make a phone call passer un coup de fil;∎ the Queen will make an official visit to Japan la reine va se rendre en visite officielle au Japon;∎ we've made a few changes nous avons fait ou apporté quelques modifications;∎ the police are making inquiries la police procède à une enquête;∎ I have no further comments to make je n'ai rien à ajouter∎ to make one's bed faire son litB.(a) (with adj or pp complement) (cause to be) rendre;∎ to make sb happy/mad rendre qn heureux/fou(folle);∎ to make oneself useful se rendre utile;∎ this will make things easier cela facilitera les choses;∎ it makes her tired ça la fatigue;∎ what makes the sky blue? qu'est-ce qui fait que le ciel est bleu?;∎ I'd like to make it clear that it wasn't my fault je voudrais qu'on comprenne bien que je n'y suis pour rien;∎ make yourselves comfortable mettez-vous à l'aise;∎ it was hard to make myself heard/understood j'ai eu du mal à me faire entendre/comprendre;∎ a child would make our happiness complete il ne nous manque qu'un enfant pour que notre bonheur soit parfait(b) (with noun complement or with "into") (change into) faire;∎ the film made her (into) a star le film a fait d'elle une vedette;∎ to make a success of sth réussir qch;∎ he was made president for life il a été nommé président à vie;∎ they made Bonn the capital ils ont choisi Bonn pour capitale;∎ they made Strasbourg the capital of Europe ils ont fait de Strasbourg la capitale de l'Europe;∎ he makes a joke of everything il tourne tout en plaisanterie;∎ the building has been made into offices l'immeuble a été réaménagé ou converti en bureaux;∎ I'll make you a present of it je t'en ferai cadeau;∎ the latest cheque makes the total £10,000 le dernier chèque porte la somme totale à 10 000 livres;∎ I can't come in the morning, shall we make it 2 p.m.? je ne peux pas venir le matin, est-ce que 14 heures vous conviendrait?;∎ if we made it a Wednesday… si on faisait ça un mercredi…;∎ can we make it your place? est-ce qu'on peut faire ça chez toi?;∎ better make it or that TWO whiskies mettez-moi un deuxième whisky∎ what makes you think they're wrong? qu'est-ce qui te fait penser qu'ils ont tort?;∎ peeling onions makes my eyes water les oignons me font pleurer;∎ I can't make the coffee machine work je n'arrive pas à faire marcher la machine à café;∎ you make it look easy à vous voir, on croirait que c'est facile;∎ the hat/photo makes you look ridiculous tu as l'air ridicule avec ce chapeau/sur cette photo;∎ don't make me laugh! ne me fais pas rire!(d) (force, oblige)∎ to make sb do sth faire faire qch à qn; (stronger) forcer ou obliger ou contraindre qn à faire qch;∎ they made me wait ils m'ont fait attendre;∎ if he doesn't want to do it you can't make him s'il ne veut pas le faire, tu ne peux pas l'y obliger ou forcer;∎ she made herself keep running elle s'est forcée à continuer à courirC.(a) (attain, achieve → goal) atteindre;∎ we made all our production targets nous avons atteint tous nos objectifs de production;∎ their first record made the top ten leur premier disque est rentré au top ten;∎ you won't make the team if you don't train tu n'entreras jamais dans l'équipe si tu ne t'entraînes pas;∎ the story made the front page l'histoire a fait la une des journaux(b) (arrive at, get to → place) atteindre;∎ we should make Houston/port by evening nous devrions arriver à Houston/atteindre le port d'ici ce soir;∎ did you make your train? as-tu réussi à avoir ton train?∎ I won't be able to make lunch je ne pourrai pas déjeuner avec toi/elle/vous/ etc;∎ can you make Friday afternoon? vendredi après-midi, ça vous convient?;∎ I can make two o'clock je peux être là à deux heures(d) (earn, win) faire, gagner;∎ how much do you make a month? combien gagnes-tu par mois?;∎ she made her first million selling beauty products elle a gagné son premier million en vendant des produits de beauté;∎ what do they make out of the deal? qu'est-ce qu'ils gagnent dans l'affaire?, qu'est-ce que l'affaire leur rapporte?D.(a) (amount to, add up to) faire;∎ 17 and 19 make or makes 36 17 plus 19 font ou égalent 36;∎ if Kay comes, that will make eight si Kay vient, ça fera huit;∎ that makes £4, Madam ça fait ou fera 4 livres, Madame;∎ that makes the third time you've been late this week c'est la troisième fois que vous êtes en retard cette semaine;∎ how old does that make him? quel âge ça lui fait?∎ I make the answer 257 d'après moi, ça fait 257;∎ I make it $14 each si je compte bien, ça fait 14 dollars par personne;∎ what time do you make it? quelle heure as-tu?(c) (with noun complement) (fulfil specified role, function etc) faire;∎ these shoes will make an excellent Christmas present ces chaussures feront un très beau cadeau de Noël;∎ he'll make somebody a good husband ce sera un excellent mari;∎ he'd make a good teacher il ferait un bon enseignant;∎ they make a handsome couple ils forment un beau couple;∎ her reminiscences make interesting reading ses souvenirs sont intéressants à lire∎ Smith made his second century Smith a marqué deux cents pointsE.(a) (make successful) faire le succès de;∎ it's her performance that makes the film tout le film repose sur son interprétation;∎ if this deal comes off we're made! si ça marche, on touche le gros lot!;∎ you've got it made! tu n'as plus de souci à te faire!;∎ what happens today will make us or break us notre avenir dépend entièrement de ce qui va se passer aujourd'hui∎ make a right/left tournez à droite/à gauche∎ I'll never make it for ten o'clock je ne pourrai jamais y être pour dix heures;∎ we made it to the airport with an hour to spare nous sommes arrivés à l'aéroport avec une heure d'avance;∎ if he doesn't make it back in ten minutes, start without him s'il n'est pas revenu dans dix minutes, commencez sans lui;∎ I hope she makes it through the winter j'espère qu'elle passera l'hiver;∎ he'll never make it as a businessman il ne réussira jamais dans les affaires;∎ I can't make it for supper tomorrow je ne peux pas dîner avec eux/toi/ etc demain;∎ American familiar to make sb, to make it with sb (have sex with) coucher avec qn∎ (act) to make (as if) to faire mine de;∎ she made (as if) to stand up elle fit mine de se lever;∎ familiar I walked in trying to make like a businessman je suis entré en essayant d'avoir l'air d'un homme d'affaires□ ;∎ familiar he's always making like a tough guy il essaie toujours de jouer les durs;∎ familiar make like you don't know anything fais comme si tu ne savais pas;∎ familiar make like you're asleep! fais semblant de dormir!□ ;∎ familiar I didn't know what it was all about but I made like I did je ne savais pas de quoi il était question, mais j'ai fait comme si;∎ to make believe imaginer;∎ make believe you're a bird imagine que tu es un oiseau;∎ it's broken but we'll just have to make do c'est cassé mais il faudra faire avec ou nous débrouiller avec;∎ we could make do with ten nous pourrions nous débrouiller avec dix3 noun∎ what make of washing machine have you got? quelle est la marque de votre machine à laver?, qu'est-ce que vous avez comme machine à laver?(b) (in bridge) contrat m∎ to be on the make (financially) chercher à se faire du fric, chercher à s'en mettre plein les poches; (looking for sexual partner) chasser, draguerpartir avec;∎ he made away with the cash il est parti avec l'argent∎ the plane is making for Berlin l'avion se dirige sur Berlin;∎ he made straight for the fridge il se dirigea tout droit vers le frigo;∎ when it started to rain everyone made for the trees quand il s'est mis à pleuvoir, tout le monde s'est précipité vers les arbres;∎ the truck was making right for him le camion fonçait droit sur lui;∎ he made for his gun il fit un geste pour saisir son pistolet(b) (contribute to) mener à;∎ the treaty should make for a more lasting peace le traité devrait mener ou aboutir à une paix plus durable;∎ this typeface makes for easier reading cette police permet une lecture plus facile;∎ a good diet makes for healthier babies un bon régime alimentaire donne des bébés en meilleure santé➲ make of(a) (understand) comprendre à;∎ I don't know what to make of that remark je ne sais pas comment interpréter cette remarque;∎ can you make anything of these instructions? est-ce que tu comprends quelque chose à ce mode d'emploi?∎ I think you're making too much of a very minor problem je pense que tu exagères l'importance de ce petit problème;∎ you're making too much of this tu y attaches trop d'importance;∎ the press has made a lot of this visit la presse a fait beaucoup de bruit autour de cette visite;∎ the prosecution made much of this fact l'accusation a fait grand cas de ce fait;(think of) penser de;∎ what do you make of the Caines? qu'est-ce que tu penses des Caine?partirpartir avec;∎ he made off with the cash il est parti avec l'argent➲ make out∎ I could just make out the outline of the castle je distinguais juste la silhouette du château;∎ I couldn't make out what he said je ne comprenais pas ce qu'il disait;∎ I can't make out the address je n'arrive pas à déchiffrer l'adresse(b) (understand) comprendre;∎ I couldn't make out how to fit it together je ne comprenais pas comment l'assembler;∎ I can't make her out at all je ne la comprends pas du tout∎ she made out that she was busy elle a fait semblant d'être occupée;∎ don't make yourself out to be something you're not ne prétends pas être ce que tu n'es pas;∎ it's not as bad as everyone makes out ce n'est pas aussi mauvais qu'on le prétend(d) (fill out → form) remplir;∎ to make out a cheque (to sb) faire un chèque (à l'ordre de qn);∎ who shall I make the cheque out to? je fais le chèque à quel ordre?∎ I'm sure she'll make out whatever happens je suis sûr qu'elle se débrouillera quoi qu'il arrive;∎ how did you make out at work today? comment ça s'est passé au boulot aujourd'hui?∎ to make out with sb peloter qn(a) (transfer) transférer, céder;∎ she has made the estate over to her granddaughter elle a cédé la propriété à sa petite-fille∎ the garage had been made over into a workshop le garage a été transformé en atelier(c) (change the appearance of) transformer➲ make up(a) (put make-up on) maquiller;∎ to make oneself up se maquiller;∎ he was heavily made up il était très maquillé ou fardé∎ we can make up a bed for you in the living room nous pouvons vous faire un lit dans le salon;∎ the chemist made up the prescription le pharmacien a préparé l'ordonnance;∎ the fire needs making up il faut remettre du charbon/du bois sur le feu∎ I'm sure he made the story up je suis sûr qu'il a inventé cette histoire (de toutes pièces);∎ I'm making it up as I go along j'improvise au fur et à mesure(d) Typography mettre en pages∎ to make up with sb, British to make it up with sb se réconcilier avec qn;∎ have you made up or British made it up with him? est-ce que vous vous êtes réconciliés?(a) (constitute) composer, constituer;∎ the different ethnic groups that make up our organization les différents groupes ethniques qui constituent notre organisation;∎ the cabinet is made up of eleven ministers le cabinet est composé de onze ministres;∎ it's made up of a mixture of different types of tobacco c'est un mélange de plusieurs tabacs différents(b) (compensate for → losses) compenser;∎ to make up lost ground regagner le terrain perdu;∎ he's making up time il rattrape son retard∎ this cheque will help you make up the required sum ce chèque vous aidera à atteindre le montant requis;∎ we need two more players to make up the team nous avons besoin de deux joueurs de plus pour que l'équipe soit au complet;∎ I'll make up the difference je mettrai la différence(a) (put on make-up) se maquiller(b) (become reconciled) se réconciliercompenser;∎ the pay doesn't make up for the poor conditions le salaire ne compense pas les piètres conditions de travail;∎ how can I make up for all the trouble I've caused you? que puis-je faire pour me faire pardonner tous les ennuis que je vous ai causés?;∎ also figurative she's making up for lost time now! elle est en train de rattraper le temps perdu!∎ (idiom) I promise I'll make it up to you someday tu peux être sûr que je te revaudrai ça (un jour)∎ to make up to sb (try to win favour) essayer de se faire bien voir par qn; (make advances) faire du plat à qn∎ make with the drinks! à boire!;∎ make with the music! musique! -
20 wrong
wrong, US rO ;NA n1 ¢ ( evil) mal m ; no sense of right or wrong aucun sens du bien ou du mal ; she could do no wrong elle était incapable de faire du mal ; in their eyes, she could do no wrong pour eux, tout ce qu'elle faisait était parfait ;2 ( injustice) tort m ; to right a wrong réparer un tort ; to do sb wrong/a great wrong sout faire du tort/beaucoup de tort à qn ; the rights and wrongs of the matter les aspects moraux de la question ;B adj1 ( incorrect) ( ill-chosen) mauvais ; ( containing errors) [total] erroné ; [note, forecast, hypothesis] faux/fausse, erroné ; in the wrong place at the wrong time au mauvais endroit au mauvais moment ; he picked up the wrong key il a pris la mauvaise clé ; it's the wrong wood/glue for the purpose ce n'est pas le bois/la colle qu'il faut ; she was the wrong woman for you ce n'était pas la femme qu'il te fallait ; to prove to be wrong [forecast, hypothesis] se révéler faux ; to go the wrong way/to the wrong place se tromper de chemin/d'endroit ; to take the wrong road/train se tromper de route/train ; to take the wrong turning GB ou turn US ne pas tourner au bon endroit ; to give the wrong password/answer ne pas donner le bon mot de passe/la bonne réponse ; confrontation is the wrong approach l'affrontement n'est pas la bonne méthode ; everything I do is wrong je ne fais jamais rien de bon ; it was the wrong thing to say/do c'était la chose à ne pas dire/faire ; to say the wrong thing faire une gaffe, dire ce qu'il ne faut/fallait etc pas dire ; don't get the wrong idea ne te méprends pas ; you've got the wrong number ( on phone) vous faites erreur ;2 (reprehensible, unjust) it is wrong to do c'est mal de faire ; it's wrong to cheat c'est mal de tricher ; she hasn't done anything wrong elle n'a rien fait de mal ; it was wrong of me/you to do je/tu n'aurais pas dû faire ; it is wrong for sb to do ce n'est pas juste que qn fasse ; it's wrong for her to have to struggle alone ce n'est pas juste qu'elle soit obligée de lutter seule ; it is wrong that c'est injuste que (+ subj) ; it is wrong that the poor should go hungry c'est injuste que les pauvres aient faim ; there's nothing wrong with ou in sth il n'y a pas de mal à qch ; there's nothing wrong with ou in doing il n'y a pas de mal à faire ; what's wrong with trying? quel mal y a-t-il à essayer? ; (so) what's wrong with that? où est le mal? ;3 ( mistaken) to be wrong [person] avoir tort, se tromper ; that's where you're wrong c'est là que tu te trompes ; can you prove I'm wrong? est-ce que tu peux prouver que j'ai tort? ; how wrong can you be! comme on peut se tromper! ; I might be wrong il se peut que je me trompe ; to be wrong about se tromper sur [person, situation, details] ; she was wrong about him elle s'est trompée sur son compte ; to be wrong to do ou in doing sout avoir tort de faire ; you are wrong to accuse me vous avez tort de m'accuser ; am I wrong in thinking that…? ai-je tort de penser que…? ; to prove sb wrong donner tort à qn ;4 ( not as it should be) to be wrong ne pas aller ; there is something (badly) wrong il y a quelque chose qui ne va pas (du tout) ; what's wrong? qu'est-ce qui ne va pas? ; what's wrong with the machine/clock? qu'est-ce qui ne va pas avec la machine/pendule? ; there's something wrong with this computer cet ordinateur a quelque chose qui ne va pas ; the wording is all wrong la formulation ne va pas du tout ; what's wrong with your arm/leg? qu'est-ce que tu as au bras/à la jambe? ; what's wrong with you? ( to person suffering) qu'est-ce que tu as? ; ( to person behaving oddly) qu'est-ce qui t'arrive or te prend? ; your clock is wrong votre pendule n'est pas à l'heure ; nothing wrong is there? tout va bien?C adv to get sth wrong se tromper de qch [date, time, details] ; se tromper dans qch [calculations] ; I think you've got it wrong je pense que tu te trompes ; to go wrong [person] se tromper ; [machine] ne plus marcher ; [plan] ne pas marcher ; what's gone wrong between them? qu'est-ce qui n'a pas marché entre eux? ; you won't go far wrong if… vous ne risquez pas de faire fausse route si… ; you can't go wrong ( in choice of route) tu ne peux pas te tromper ; ( are bound to succeed) tu peux être tranquille.D vtr1 ( treat unjustly) faire du tort à [person, family] ;2 sout ( judge unfairly) mésestimer.to be in the wrong être dans mon/ton etc tort ; to be wrong in the head ○ être dérangé ○, avoir une case en moins ○ ; don't get me wrong ne le prends pas mal ; to get into the wrong hands tomber dans de mauvaises mains ; to get on the wrong side of sb se faire mal voir de qn ; to go down the wrong way [food, drink] passer de travers ; to jump to the wrong conclusions tirer des conclusions hâtives ; two wrongs don't make a right on ne répare pas une injustice avec une autre ; you've got me all wrong vous ne m'avez pas du tout compris ; ⇒ stick.
- 1
- 2
См. также в других словарях:
MARCHÉ DU TRAVAIL — Le marché du travail, en système capitaliste, contribue, avec les institutions qui s’y rattachent et les comportements individuels et collectifs qui y opèrent, à former le prix du travail et à établir un équilibre entre l’offre et la demande… … Encyclopédie Universelle
MARCHÉ FINANCIER — Dans les pays à économie de marché, les agents économiques qui doivent faire face à un besoin de financement – entreprises, État, collectivités locales – et ceux qui disposent de capacités de financement – gestionnaires individuels ou collectifs… … Encyclopédie Universelle
Marche du désaccord — La Marche du désaccord La Marche du désaccord à Saint Pétersbourg le 3 mars 2007 La Marche du désaccord (en russe, Марш несогласных , littéralement la marche de ceux qui ne sont pas d accord) est l appellation donnée aux manifestations de l… … Wikipédia en Français
Marché des droits à polluer — Le marché des droits à polluer englobe toutes les transactions par lesquelles certains pays industrialisés achètent des crédits carbone à d autres, afin de se conformer partiellement au protocole de Kyoto. « On ne peut vendre à personne le… … Wikipédia en Français
Marché — Pour les articles homonymes, voir Marché (homonymie). L étal d une marchande de fruits et légumes dans un marché couvert à Gênes … Wikipédia en Français
Marché automobile français en 2008 — Le marché automobile français des voitures particulières en 2008 s est établi à 2 050 289 unités vendues[1], soit une baisse de 0,7 % par rapport à 2007. Le marché français a connu plusieurs bouleversements en 2008 : Le premier d entre… … Wikipédia en Français
TOTAL — (entreprise) Pour les articles homonymes, voir Total. Logo de Total SA … Wikipédia en Français
Total S.A — Total (entreprise) Pour les articles homonymes, voir Total. Logo de Total SA … Wikipédia en Français
Total S.A. — Total (entreprise) Pour les articles homonymes, voir Total. Logo de Total SA … Wikipédia en Français
Total S. A. — Total (entreprise) Pour les articles homonymes, voir Total. Logo de Total SA … Wikipédia en Français
Total SA — Total (entreprise) Pour les articles homonymes, voir Total. Logo de Total SA … Wikipédia en Français